Netanyahu referandum yasasıyla kendi elini bağlıyor
Güncelleme Tarihi:
Haaretz gazetesi köşe yazarı Aluf Benn, Çarşamba günü İsrail meclisi Knesset’ten geçirilen “referandum yasası”yla Benjamin Netanyahu’nun kendi elini kolunu bağladığını savundu.
Yasa hükümetin Filistinliler, Suriye ve hatta Lübnan’la olan görüşmelerindeki hareket özgürlüğünü kısıtlayıp İsrail’in Doğu Kudüs, Golan Tepeleri ya da Şeba Çiftlikleri gibi işgal bölgelerinden çekilmesini zorlaştıracak.
Yasa, İsrail’in kontrolü altındaki herhangi bir toprak parçasından çekilmesini öngören bütün kararların zahmetli bir onay sürecinden geçirilmesini gerektiriyor: önce bakanlar kurulu onayından geçecek, sonra 120 kişilik mecliste en az 61 milletvekili karara “evet” diyecek, en sonunda da karar ülkedeki seçmenlerin görüşüne sunulacak. Referandumda basit çoğunluk sistemi işleyecek.
Ancak, Ürdün’le yapılan anlaşma örneğinde olduğu üzere mecliste 80 veya daha fazla milletvekili kararı onaylarsa referanduma gidilmesine gerek kalmayacak.
Yasayla aynı zamanda İsrail’in elindeki topraklardan tek taraflı çekilmesine izin veren “anayasal boşluk” da devreden çıkarılmış olacak.
An itibariyle yürürlükte olan yasaya göre, herhangi bir Knesset oturumunda yarının bir fazlası çoğunluğun sağlanması halinde İsrail’in Golan’ın tamamından ya da bir kısmından çekilmesi, 61 kişilik salt çoğunluğun sağlanması halinde de Kudüs belediye sınırlarını değiştirmesi mümkün oluyor.
Ancak kabul edilen yasa İsrail’in, ülke kanunlarının uygulanmakta olduğu herhangi bir toprak parçasından tek taraflı çekilmesi için referandum yapılmasını gerektiriyor.
Benn, bu yasayla Çarşamba günü bir kez daha Filistin görüşmelerinin başlatılması çağrısı yapan Netanyahu’nun kendisini anayasal zincirlerle bağladığını ifade ediyor. Netanyahu’ya göre diplomatik anlaşmaların sadece Knesset’teki koalisyon çoğunluğu tarafından değil aynı zamanda toplumun çoğunluğu tarafından da desteklenmesi gerek.
Ancak Netanyahu aynı zamanda Suriyelilere, Filistinlilere ve uluslararası kamuoyuna taviz gerektiren herhangi bir yasayı geçirmekte zorluk çekeceğinin işaretini vererek elini güçlendirmek istiyor. Dahası Netanyahu, yasa yürürlüğe girmeden anlaşmaların imzalanması için müzakere ortaklarına baskı yapmaya çalışıyor.
Knesset, Avrupa Birliği’nin Kudüs’ün iki devletin başkenti olması gerektiğini duyurmasının hemen ardından tasarıyı geçirmeyi başardı. Bu olay önemli bir uluslararası oyuncunun Kudüs’ün Filistinlilerin başkenti olması gerektiğini ilk kez dile getirmesi anlamına geliyor.
Kabul edilen yasa tasarısı İsrail yasalarının geçerli olduğu Doğu Kudüs ve Lübnan’ın üzerinde hak iddia ettiği Şeba Çiftlikleri’ni de kapsayan Golan konusunda da bağlayıcı olacak. Dolayısıyla yasa aslında İsrail’in hakimiyetinin çok zayıf olduğu ayırma duvarının Arapların yaşadığı taraflarında çekilmeyi önlemiş olacak.
Ancak İsrail’in Gazze Şeridi ya da Lübnan sınırındaki Ghajar köyü gibi İsrail yasasının kontrolü altında olmayan yerlerden çekilmesinin önünde bir engel bulunmuyor.
Referandum fikri ilk olarak 1994’te İzak Rabin tarafından ortaya atılmıştı. O dönemde Rabin’in amacı seçimler öncesinde verdiği Golan’dan çekilmeme vaatlerinin yarattığı baskılardan kurtulmaktı.
Beş yıl sonra Ehud Barak Suriyeliler ya da Filistinlilerle yapılacak herhangi bir anlaşmanın referanduma tabi tutulacağı sözünü verdi. Ancak bugüne kadar ne Suriyeliler be de Filistinlilerle anlaşma sağlanamadığı için bu sözün gerçekliği test edilemedi.