Müttefiklikle bağdaşmıyor

TÜRKİYE’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi almasına karşı çıkan ABD, 6 Haziran’da Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan’ın Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’a, “S-400 satın almaktan vazgeçmezse Türkiye’nin F-35 projesinde yaptırımlarla karşı karşıya kalabileceğini” içeren mektup göndermesinin ardından, iki yeni hamle yaptı.

Amerikan Savunma Bakanlığı Pentagon’un sözcüsü Mike Andrews, Reuters’a, Arizona’daki Luke Hava Üssü’nde bulunan Türk pilotlarının eğitimlerinin durdurulduğunu açıkladı. Andrews, “Türkiye’nin politikasında değişiklik olmadığı sürece, F-35 programına katılımının kademeli olarak sonlandırılması için Türk müttefiklerimizle yakından çalışmaya devam edeceğiz” dedi.

ABD’DE 42 TSK PERSONELİ

ABD’de halen altısı pilot, 36’sı da teknik personel olmak üzere F-35 eğitimi alan 42 TSK mensubu bulunuyor. Pilotlardan dördü pilot, ikisi ise eğitmen pilot olarak eğitim görüyordu. Türkiye’den ilave olarak 34 TSK personeli daha F-35 eğitimi için ABD’ye gidecekti. Ancak Shanahan mektubunda yeni personelin de ABD’ye kabul edilmeyeceğini yazmıştı.

TAVSİYE NİTELİĞİNDE KARAR

ABD Temsilciler Meclisi de, Türkiye’nin S-400 alımıyla ilgili yönetime tavsiye niteliğinde olan ve hukuki bir bağlayıcılığı bulunmayan karar tasarısını onayladı. Karar tasarısında Türkiye’de F-35 ile S-400 arasında seçim yapması çağrısı yapıldı. Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi Başkanı Eliot Engel, “Bu tip bir durumu dış ilişkilerde nadir görürüz ancak bu gerçek ‘siyah ve beyaz’ durumu. Orta yol yok” ifadesini kullandı. Öte yandan, Temsilciler Meclisi’nin oyladığı karar tasarısının açıklama bölümünde “Türk işgali altındaki Kıbrıs” ifadesi olması dikkat çekti.

DIŞİŞLERİ: HAKSIZ İDDİALAR

ABD Temsilciler Meclisi’nin kararına Dışişleri Bakanlığı yazılı bir açıklamayla sert tepki gösterdi. İki paragraflık açıklamada şöyle denildi:
“10 Haziran tarihinde ABD Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen ‘ABD-Türkiye ittifakına yönelik endişelerin ifade edilmesi’ başlıklı karar, evvelce de açıkladığımız üzere, Türkiye ile ABD arasındaki köklü dostluk ve müttefiklik ilişkileriyle hiçbir şekilde bağdaşmamaktadır. Kararda Türkiye’nin dış politikası ve yargı sistemi hakkında yer verilen haksız ve temelsiz iddiaların kabul edilmesi asla mümkün değildir. Her zaman vurguladığımız gibi, dost ve müttefik ülkeler arasında görüş farklılıklarının giderilmesinin en etkili yolu diyalog ve ülkelerin egemen kararlarına saygı gösterilmesidir. Bunun yerine, hiçbir bağlayıcılığı bulunmayan ve karşılıklı güvenin arttırılmasına hizmet etmeyen kararların alınması, tehdit ve yaptırım dilinin gündemde tutulmaya devam edilmesi ve birtakım suni miadlar konulması kabul edilemez.”

GÖRÜŞME TRAFİĞİNE DEVAM

Shanahan’ın mektubundan sonra Ankara’nın değerlendirmesi, “Türkiye’nin pozisyonunda değişiklik yok. S-400 hava savunma sisteminin alınmasına ilişkin takvim devam ediyor” olmuştu. Ankara ve Washington’dan karşılıklı açıklamalara rağmen, taraflar temas sürecini tamamen kapatmış değil. Hem Milli Savunma Bakanlığı hem de Pentagon’dan verilen mesajlara göre çözüm bulma çalışmaları devam ediyor.

'GERİ DÖN' EMRİ YOK

PENTAGON Sözcüsü’nün “Türk pilotların eğitiminin durdurulduğunu” açıklamasından sonra, ABD’de eğitim için bulunan Türk pilotlara “Geri dön” emri verilip verilmediği merak konusu oldu.

Hürriyet’in elde ettiği bilgiye göre Türk pilotlara şu aşamada “Geri dönün” emri gitmiş değil. Bir yetkili, “Böyle bir şey yok” dedi. Shanahan’ın mektubunda son tarih olarak 31 Temmuz vurgulandığı için, pilotların bu tarihe kadar ABD’de kalıp kalmayacakları da yanıt bekleyen bir başka soru oldu.

Mektupta, F-35 eğitimi alan TSK personelinin tamamı olmasa bile çoğunun 31 Temmuz’da ABD’den ayrılmadan önce eğitimlerine imkân tanınacağı belirtilmişti.

Rusya: ANLAŞMAMIZI ETKİLEMEZ

ABD’nin S-400 hava savunma sistemleri nedeniyle gerilimi artıran adımlarının akabinde Rusya’dan ‘S-400 anlaşmasına bağlılık’ açıklaması geldi. Başkent Moskova’da soruları yanıtlayan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in dış politikadan sorumlu yardımcısı Yuriy Usakov, “ABD’nin sergilediği tavır bizim Türkiye ile olan anlaşmamızı etkilemez. Biz Rusya olarak bu anlaşmanın arkasındayız. Füzelerin teslimatının da Temmuz ayı sonuna kadar gerçekleştirilmesi bekleniyor” dedi. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov ise ABD’nin attığı son adımları, “Bunun adı resmen şantaj. Amerika ilk defa bunu yapmıyor” diye değerlendirdi. (Nerdun HACIOĞLU/MOSKOVA)