Mısır'da restorasyon tartışması

Mısır’da yenilenen Sfenks’in önceki gün ziyarete açılması sevinçle karşılandı. Ancak bazı çevreler, Mısır’ı tarihi eserlerin restorasyonunda eşit davranmadığı için suçluyorlar ve bazı eserlere haksızlık edildiğini öne sürüyorlar.

MISIR'ın sembollerinden 4 bin 600 yıllık Sfenks'in 10 yıldır süregelen restorasyonu tamamlandı ve önceki akşam görkemli bir şölenle ziyarete açıldı. Sfenks'in yeniden hayat bulması, dünya kültür mirasının üçte birine sahip bulunan Mısır'daki restorasyon çalışmalarını tartışma konusu yaptı. Amerikan Newsweek Dergisi, Mısır'ın pek ünlü olmayan anıtlarının onarımında gerekli özenin gösterilmediğini, tarihi eserlerin harabeye dönüştüklerini yazdı.

Maliyeti 2 milyon doları aşan restorasyonun ardından yepyeni Sfenks için düzenlenen şölen, renk ve ışık cümbüşüydü. Üzerinde simli yıldızlar bulunan bembeyaz örtü kayıverdi ve pırıl, pırıl Sfenk ortaya çıktı. Yaklaşık iki saat süren şölene Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek, eşi Suzan ve restorasyonun mimarı UNESCO'nun Başkanı Federico Mayor ev sahipliği yaptı. Mayor, ‘‘Bu muhteşem restorasyondan sonra Sfenks yeni bir yolculuğa başlıyor. Sfenks somsuzluk materyaliyle inşa edildi, gelecek için inşa edildi. Yeni bir yüzyılın şafağında ortak geçmişimizin tanığı ve ortak geleceğimizin sembolü. Geçmişi yazamayız, sadece tanımlayabiliriz. Ancak geleceği el ele vererek yazabiliriz. Sfenks'in restorasyonu pekçok ülkeyi ve pekçok kurumu kapsayan bir işbirliği projesidir. Sfenks'in bir dünya harikası olarak yaşatılması amacıyla UNESCO olarak Mısırlı yetkililere teknik ve mali yardım önerdik’’ dedi. Mısır Turizm Bakanlığı, bu değerli anıtı kurtarmadaki kararlılığı başarılı restorasyonla gösterdiklerine işaret etti.

Başkent Kahire'nin güneydoğusunda, piramitlerin yanıbaşındaki Sfenks'i tabiat hırpalamış, hem turistler zarar vermiş, üstelik geçmişteki onarımlar yarar yerine zarar getirmişti. Uzmanlar, gevşek taşlarda alçıyla yoğunlaştırılmış çimento kullanılmasının şimdiye kadar yapılan en büyük hata olduğunu, böylece taşların daha fazla nem özümseyip, daha hızlı ufalandıklarını vurguladılar. Son restorasyondaki en önemli değişikliği sadece orijinal kireçtaşının kullanılması oluşturuyor. Firavun Kefren'in yüzünü simgeleyen yüzüne ise dokunulmadı.

NEWSWEEK'İN UYARISI

Amerikan dergisi ‘‘Eski Olan Herşey Yeni Oluyor’’ başlığıyla Mısır'ın dünyaca meşhur olmayan anıtlarının hatalı restorasyon kurbanı olduğunu yazdı. Newsweek, Sfenks'in bu kez ustalar elinde yenilendiğini, ancak bu ülkedeki her anıtın Sfenks kadar talihli olmadığını kaydetti. Newsweek, ‘‘Bazı anıtlar uluslararası destek bulacak kadar şöhret sahibi değil. O zaman restorasyon ihaleleri uzmanlar yerine hükümetin mühendislik firmalarına gidiyor ve bu firmalar da otantik özelliklerin korunması gibi BM ilkelerini dikkate almıyor, sadece onarıyor. Kahire'deki El-Azhar Camiisi tehdit altındaki hazinelerden sadece biri’’ diye uyardı.

SFENKS NEDİR?

İnsan başlı bir aslan olan Sfenks, başlangıçta eski Mısır’ın mitsel bir figürüydü. Nekropolis’in yani Ölüler Şehri’nin bekçisi olarak, onu olası saldırılara ya da kötü güçlere karşı korumakla görevlendirilmiştir. Aynı zamanda hükümdarlığın iyileri koruyan, isyancıları korkutan bir simgesidir.