Medeni kanun 75 yıl sonra değişti

Yasa, iç tüzük hükümlerinden yararlanılarak, 10 bölüm halinde ‘‘Temel Yasa’’ olarak görüşüldü. Yasanın yürürlüğü ve uygulama şekline ilişkin olarak ayrı bir tasarı hazırlandı. Bu tasarı da önümüzdeki hafta yine temel yasa olarak görüşülecek. Bu bölümde, özellikle mal rejimi ile ilgili düzenlemelerin mevcut evlilikleri ne şekilde etkileyeceğine ilişkin yürürlük tarihlerini belirliyor.

Toplumun temeli sayılan ailenin yaşamında köklü değişiklikler getiren düzenlemeler içeriyor. İşte radikal düzenlemelerden bazıları:

EV BİRLİKTE SEÇİLECEK

Eşler, oturacakları evi birlikte seçme hakkına sahip olacaklar.

İKİ TARAFA EŞİT SORUMLULUK

Kocanın, kadın ve çocukların bakımından sorumlu olduğu ilkesi kaldırılarak, yerine eşit mali sorumluluk getiriliyor.

ZİNA YAPAN EŞİN MAL PAYI AZALACAK

Zina ve hayata kast halinde hakim, kusurlu eşin mal payını azaltma veya kaldırmaya karar verebilecek.

EVLATLIKLA EVLENMEK YASAK

Evlatlıkla evlenmek kesin olarak yasaklanıyor. Daha önce evlatlıkla evlenmek yasak olmasına rağmen, evlenme gerçekleşmişse buna izin veriliyordu.

BOŞANMADA GİZLİ OTURUM

Boşanma davalarında, taraflardan birinin istemesi halinde hakime, davanın gizli olarak sürmesine karar verme yetkisi tanınıyor.

EVİN KULLANIMINDA HAKİM KARARI

Boşanma halinde eşlerin aile konutu ve ev eşyasını kimin kullanacağı konusunda anlaşamamaları halinde, nihai karar hakime bırakılıyor.

EVLAT EDİNME YAŞI 30 OLACAK

Evlat edinmede de yeni kurallar getiriliyor. Evlat edinmede çocuksuz olma veya alt soyun olmaması şartı aranmayacak. Evlat edinme yaşı 35'den 30'a indirildi.

ERKEK DE NAFAKA İSTEYECEK

Yoksunluk nafakasını sadece kadın isteyemeyecek. Kadın ve erkekler, refah düzeyine göre nafaka talebinde bulunabilecek.

BOŞANMAK İÇİN YENİ NEDEN

Boşanma sebepleri arasında onur kırıcı davranışlar da sayılıyor. Boşanma sebepleri arasında yer alan terkte süre, 3 aydan 6 aya çıkarılıyor. Buna göre, halen 3 ay sonunda ihtar çekme zorunluluğu kaldırılıyor. Bunun yerine 6 ay sonunda uyarıya gerek kalmaksızın boşanma davası açma imkanı getiriliyor.

EVLİLİK DIŞI ÇOCUKLARA HAK

Evlilik dışı çocuklara da evlilik içindeki çocuklarla aynı haklar verildi. Buna göre, evlilik dışı çocuklar da evlilik içi çocuklar gibi mirasta eşit hakka sahip olacaklar.

Kocanın reisliği tarihe karışıyor

‘‘Erkek evin reisidir’’ sözü tarihe karıştı. Yeni yasaya göre erkekler artık ‘Aile reisi’ olmayacak. Eşler, evlilik birliğinde eşit söz hakkına sahip olacak.

Evlenme yaşı 18'e yükseldi

Evlenme yaşı, kadın ve erkek için 18 yaşından gün alma şartına bağlandı. Olağandışı durumlarda, 17 yaşından gün alan erkek ve kadına da hakim izniyle evlenme imkanı tanındı.

Kızlık soyadı kullanabilecek

Yeni Türk Medeni Kanunu kadınların kızlık soyadını kullanmalarına da resmen imkan tanıdı.

Mal rejiminde seçme hakkı

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, yasal mal rejimi olarak kabul edildi. Bu rejim, evlilik boyunca elde edilen malların eşler arasında eşit paylaşılmasını öngörüyor.

Eşler, mal rejimi sözleşmesi yapma hakkında sahip olacak ve 3 rejimden birini seçecekler. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi, ailenin ortak kullandığı malları ve yatırımlarını kapsıyor. Mal Ayrılığı Rejimi, mevcut sistemi öngörüyor. Mal Ortaklığı Rejimi ise sözleşmeye bağlı olarak karşılıklı varılan anlaşmaya göre malların paylamışımını içeriyor.

Uygulama 1 Ocak 2003'te başlıyor

Yeni yasa, 1 Ocak 2002'de yürürlüğe girecek. Eşler, 1 Ocak 2003'e kadar istedikleri mal rejimini seçecekler. Seçim yapmayan bir çift, bu tarihten sonra boşanırsa, yasanın uygulanma tarihi 1 Ocak 2003'ten sonra elde ettikleri malları eşit paylaşacaklar. Önceki döneme ait mallar ise eski rejime göre paylaşılacak.

CİNSİYET DEĞİŞTİRME ŞARTLARI

Her isteyen cinsiyetini değiştiremeyecek. Cinsiyetini değiştirmek isteyen kişi, bu değişikliğe gitmeden önce mahkemeye başvuracak. Cinsiyet değiştirmek için 18 yaşını bitirmek, bekar olmak, sağlık kurulu raporu almak, transseksüel yapıda olmak, üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun olmak ve hakimin izin vermesi şartları aranacak.