Macera yaşa verimin artsın

F16'yla uçabilir hapse atılabilirsiniz

Yaratıcı ve belki de daha çok bir masalı andıran bu gezilere bir pazarlama gezisi olarak bakılıyor. Çünkü yüzde 20'ye varan bir satış artışına neden oluyor. Bu seyahatler normal bir seyahatten çok farklı. İşte dünyadan birkaç örnek:

Granaada'nın Türkiye için düzenlediği turlar arasında 1001 gece ve Hazine Avcıları gibi programlar var. Hazine Avcıları Kapalıçarşı'da oynanan bir oyun. Hedef dükkanlara bırakılan küçük ipuçlarını toplayıp bulmacayı çözmek.

Top Gun filminin senaryosuna uygun olarak hazırlanan program İngiltere'de yapılıyor. Üst düzey satıcıları özel olarak kiralanan F16'larla filmin senaryosuna göre uçuruyorlar. Taklitlerinin yapılmasını engellemek için senaryo hakkında daha ayrıntılı bilgi vermiyorlar. Firma bu program sayesinde bir de ödül kazandı.

İrlanda'da yapılan bir başka program da şöyle gelişiyor: Grup yolculuk yaparken otobüs aniden bozuluyor. Tur operatörü, geri kalanını yürüyerek devam etmeliyiz diyor. Herkes siniri bozulmuş bir şekilde inip yürümeye başlıyor. Virajı döndüklerinde upuzun hazır masalar, içkiler ve bisikletler buluyorlar. Oyun başlıyor!

Doğu Avrupa Ülkeleri'nden birinde ise otobüs polis tarafından durduruluyor. Hiç kimsenin olaydan ve olacaklardan haberi olmadığından adrenalinler yükseliyor. Çünkü polis onları eski bir hapisaneye götürüyor. Her yer karanlık ve herkes tedirgin ama tam o sırada ışıklar yanıyor ve müzik başlıyor!

Küçük büyük bütün şirketler bugüne kadar çalışanlarının verimini arttırmak için çeşitli yollara başvurdu. Nakit para ödülleri, emeklilik primi, hayat sigortası, seyahatler, plaketler ve üstün başarı belgeleri gibi maddi ve manevi ödüllerle onları motive etmeye çalıştı. Genel görüş nakit para ödüllerinin motivasyonu ve verimi daha çok arttırdığında birleşse de son zamanlarda yapılan araştırmalar bakışları farklı bir noktaya çevirdi. İnsanlar, sanıldığının aksine nakit para ile değil, seyahatlerle motive oluyorlardı. Bu gezilere de ‘‘Motivasyon Seyahatleri’’ deniliyordu. Artık Türkiye'deki şirketler de bu tür geziler düzenlemeye başladı...

Önce tanım: Motivasyon Seyahatleri'ni, şirketlerin üstün performans göstermiş çalışanlarını ve sadık müşterilerini ödüllendirmek için tüm masrafları karşılayarak düzenlediği bir gezi olarak açıklayabiliriz. Bu seyahatlerin en büyük özelliği, kimsenin böyle bir tatili tek başına, kendi imkanlarını kullanarak yaşayamayacak olması. Bu seyahatler, olağandışı, yenilikçi, yaratıcı ve tek! İçinde macera, üretkenlik, takım ruhu var. Masrafların hepsi şirket tarafından karşılanıyor. Bu geziler gazetede gördüğünüz turlardan ya da o bildiğiniz bayi gezilerinden çok farklı. Örneğin Paris'tesiniz, herhangi bir turda olduğu gibi bu turda da gezilip görülmesi gereken yerleri görüyorsunuz. Ancak sizi bir sürü sürpriz bekliyor. Nerede neyle karşılaşacağınızı asla bilmiyorsunuz. Louvre Müzesi'nden çıktığınızda karşınızda bir sürü bisiklet ve geçmeniz gereken bir parkurla karşılaşabilirsiniz ya da çok eski bir cezaevinde bulabilirsiniz kendinizi. Her şey döndüğünüzde herkese anlatacak bir macera yaşamanız ve yaşadıklarınızı asla unutmamanız üzerine kurulu. Böylece bu seyahatlere katılmayı herkes istiyor.

Araştırma sonucu

Seyahat programları, gidecek grubun önceden şirket tarafından belirlenen profiline göre hazırlanıyor. Bu nokta, motivasyon seyahatinin amacına ulaşması için çok önemli. Daha önceden on kere Londra'ya gitmiş birini bir kez daha Londra'ya göndermemeye ya da 60 yaşını geçmiş insanları Kenya'da maceranın kucağına atmamaya dikkat etmek yani!

Dünya üzerinde bugün artık önemli bir yeri olan Motivasyon Seyahatleri, 1980'li yıllarda ağırlık kazanmış ve yıllık ortalama yüzde sekiz artışla, ABD'de üç milyar dolarlık bir pazar haline gelmiş durumda. Amerikan Milli Produktivite Merkezi (APC), Amerikan Compensation Birliği (ACA), çeşitli performans ölçüm şirketleri, Mazda ve Goodyear Lastikleri gibi büyük şirketlerin yaptıkları araştırmalar, motivasyon seyahatlerinin nakit para ödüllerine göre performansı daha büyük oranlarda arttırdığını ispatlamış.

Amerikan Produktivite Merkezi'nin, 1987 yılında 657 Amerikan şirketiyle yaptığı araştırmaya göre şirketlerin yüzde 56'sı nakit olmayan ödüller, yüzde 48'i nakit para ödülleri kullanmış. Sonuçlara bakıldığında motivasyon seyahatleri kullanan şirketlerde, şirket bazında ortalama yüzde 16'lık bir büyüme gözlenmiş.

Yine Goodyear Tire & Rubber şirketinde yapılan deneysel bir araştırmanın sonuçları da aynı yönde. Bu araştırmada personel ikiye ayrılmış ve bir grup seyahat ve dayanıklı mallar ile diğer grup ise nakit para ödülü ile ödüllendirilmiş. Sonuç; nakit para almayan grup öbür gruba oranla yüzde 46 daha fazla performans göstermiş. İnsanlar kazandıkları tatillerle övünebiliyor, onun üzerinde konuşabiliyor ancak işin içinde para olunca bunu anlatmaktan çekiniyorlar. Yapılan bir sosyal psikoloji araştırmasında çalışanların yüzde 48'inin nakit para ödülünün kendilerini yüceltmediğini söylemesi de bunu gösteriyor.

Programlar gizli!

Türkiye'de yabancı ülkelerdekinden çok farklı bir sistem içinde düzenlenen birtakım seyahatler var. Ancak bunların çoğu bayilere yönelik küçük geziler. Tam anlamıyla Motivasyon Seyahati ise henüz çok yeni. Bunu Türkiye'de uygulayacak olan KD Turizm, örnek olarak daha önceden farklı projelerde birlikte çalıştığı bir şirketi almış. Hollanda'daki şirketin adı Granaada. KD Turizm ve Granaada & Partner ortaklaşa olarak bir de seminer düzenlediler. Geçtiğimiz ekim ayında yapılan seminer Türkiye'de motivasyon seyahatleri için de ciddi bir adım oluşturuyor. IBM Türk, Ericsson, Bosch Grünberg, Alarko, Borusan Boru, The Marmara Hotel, Şark Hayat gibi firmaların da katıldığı seminerde, Granaada firmasının yöneticisi Lex Granaada motivasyon seyahatlerinin inceliklerini ve dünya üzerindeki kullanımını anlattı.

Granaada tarafından Türkiye'ye gönderilen gruplara İstanbul'da ilginç parkurlar düzenleyen KD Turizm yöneticileri Serap Saçık ve Hakan Denizer, motivasyon seyahatlerine geçişi şöyle anlatıyor: ‘‘Motivasyon seyahatlerinin kullanımı Türkiye'de biraz daha farklı. Şirkete gittiğinizde, benim bayim bundan anlamaz, bayim Rusya'yı, Uzakdoğu'yu ister diyor. Beklenti farklı. Biz kapsamlı bir araştırma, anketler yaptık, ona göre programlar üretiyoruz.’’ Ne tür programlar ürettikleri konusunda ağızları biraz sıkı. Zaten bu her yerde böyleymiş. Yani yapılan bir program, tekrarlanmasın diye gizli tutulmalıymış. Bu yüzden de sadece çok bilinen birkaç örneği öğrenebiliyoruz. ‘‘Bir İtalya seyahati ama Toscana Bölgesi'ndeki 16. yüzyıldan kalma bir şatoda kalınacak. Şarap evlerinin doğal yapısı içinde... Bir sigorta şirketi için hazırlıyoruz, programda çok şey var ama şimdi anlatmayalım.’’

Motivasyon seyahatlerini dünya üzerinde en çok sigorta firmaları kullanıyor. Ardından da yedek parça firmaları geliyor. Saçık ve Denizer, seyahatlerin çok iyi organize edilmiş olması gerektiğinde ısrarlılar. Şirket içinde sürekli yazışmalarla, biraz da yarışma havasına sokarak çalışanları hareketlendirmek gerekiyor. Bazı ülkelerde işin içine eşler de katılıyor. Evinize gelen mektuplar, işyerinizde panoda asılan son durum çizelgeleri, gezinin afişleri işi öyle bir noktaya getiriyor ve bu küçük oyun öylesine benimseniyor ki, siz ve belki de eşiniz ‘‘Bu yarışı kazanmalıyım!’’ havasına giriyor, çalışma temponuzu arttırabildiğiniz kadar arttırıyorsunuz. Ve bu işten alan da memnun kalıyor satan da...