Kültür zaferi

Antalya'nın Elmalı ilçesinde yapılan kaçak kazıda çıkarılarak ABD'ye kaçırılan ve ‘‘yüzyılın definesi’’ olarak bilinen tarihi eserler, ait olduğu topraklara geri dönüyor. Defineyi elinde bulunduran ABD'nin en zengin kişilerinden William Koch ve ortaklarıyla varılan uzlaşma sonucunda Elmalı Sikkeleri, Türkiye'ye iade ediliyor.

Kültür Bakanı İstemihan Talay, definenin Türkiye'ye iadesine ilişkin bir basın toplantısı düzenledi. Elmalı Sikkeleri'nin uzun süren çabaların ardından Türkiye'ye geri döneceği müjdesini veren Bakan Talay, bunun Türkiye Cumhuriyeti'nin büyük başarısı olduğunu ifade etti. Talay ‘‘Başta Bakanlığımızın bütün birimlerini, MİT dahil olmak üzere Türkiye Cumhuriyeti'nin bu başarıya katkısı bulunan kurumlarını teker teker kutluyorum’’ dedi. Türkiye Cumhuriyeti'nin bu başarıyla her koşulda kendi haklarını koruduğunu ve haklarının sahibi olduğunu bütün dünyaya ilan edeceğini belirten Talay, ‘‘Artık şu bilinmelidir ki, kaçak yollardan illegal yöntemlerle dışarıya kaçırılan bütün tarihi eserleri hükümetlerimiz, hangi hükümet olursa olsun takip edecek ve bunlar Türkiye'ye getirilecektir’’ diye konuştu. Türkiye'nin bu konudaki kararlılığının artık bilinmesi gerektiğini kaydeden Talay, defineyi elinde bulunduran ABD'li işadamı Koch ve ortaklarının mahkeme sonucunu bile beklemeden pes etme noktasına gelmesinin bu kararlılığın sonucu olduğunu söyledi.

Dünyada bir başka koleksiyonda bulunmayan ve Persler'e karşı savaşan Yunanlı komutanın ‘‘kasası’’ niteliğindeki definede yer alan eşsiz sikkelerin bugünkü değeri, 25-30 milyon dolar arasında değişiyor. Antalya'nın Elmalı ilçesinin Bayındır Köyü'nde 18 Nisan 1984 tarihinde yapılan kaçak kazıda çıkarılan sikkeler, Fuat Üzülmez, Edip Telliağaoğlu, Nevzat Telliağaoğlu ve Fuat Aydıner adlı kaçakçılarca yurtdışına satıldı. Zürih'te bu işlerin karargáhı olan Bank Leu'nun özel güvenilir kasalarına konulan sikkeler, daha sonra merkezi Los Angeles'ta bulunan antik sikke müzayedecisi ‘‘Numistatic Fine Arts’’ şirketinin kataloğunda yer aldı. Açık artırmaya müdahale eden Türkiye, bu on sikkeyi herhangi bir bedel ödemeksizin geri aldı. Bununla birlikte kaçak kazıyla bulunan sikkelerin büyük bölümünü ABD'li ünlü işadamı Koch ve Jeffrey Spier ile Jonathan Kagan ve Bruce MacNall'ın ortağı olduğu Oks Partners adlı şirketin elinde bulunduğu saptandı. Türk Hükümeti, 1989 yılında şirket aleyhine dava açtı.

Baykal'a eleştiri

İstemihan Talay, sikkeleri Elmalı'da yaptıkları kaçak kazıyla çıkaran ve yurtdışına satan üç ortaktan biri olan İbrahim Başbuğ'un tutuklanıncaya değin lüks bir hayat sürdüğünü söyledi. Başbuğ'un Yargıtay'da avukatlığını bugünkü CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'ın üstlendiğini bildiren Talay, ‘‘Savunma hakkı kutsaldır ve bir avukatın görevidir. Ancak ülkeyi yönetme görevini üstlenen kişilerin kaçakçıların avukatlığını üstlenmesi, hoş birşey değildir’’ dedi.