Kıyamet senaryosu
Güncelleme Tarihi:
Bülent SARIOĞLU/ANKARA
Oluşturulma Tarihi: Ekim 17, 2008 21:40
Meclis, geçen dönem hazırlanan Küresel Isınmanın Etkileri ve Su Kaynaklarının Sürdürülebilir Yönetimi Raporu’nu, altı ay gecikmeyle ancak bu hafta görüşebildi.
Raporda, küresel ısınmadan en fazla etkilenecek coğrafyada gösterilen Akdeniz havzası ve Türkiye için adeta kıyamet senaryosunu andıran risklere değinildi.
RAPORA göre, 20 yıl sonra küresel ısınmanın ağır etkileriyle karşılaşacağız. En iyi senaryoya göre gıda üretim merkezleri olan önemli havzalarda mevcut su kaynakları, talebi zor karşılayacak. Nüfus artış hızı şimdiki gibi ilerleyip yüzde 2’nin altına düşerse, 2030’da Türkiye nüfusu, su varlığının tamamını kullanarak yaşayabilecek. Uluslararası ve ulusal düzeyde referans yayınlardan da yararlanan Meclis Araştırma Komisyonu’nun raporundan bazı bölümler şöyle:
Hayvanlar tehlikede
Dünyada küresel ortalama sıcaklıklardaki artışların 1.5-2.5 dereceyi geçmesi durumunda, bitki ve hayvan türlerinin yaklaşık yüzde 20-30’u yok olma tehdidi ile karşı karşıya kalacaktır.
Akdeniz, iklim değişikliğinden en çok etkilenecek bölgeler arasında gösterilmektedir. Bir Akdeniz ülkesi olan Türkiye, özellikle su kaynaklarının zayıflaması, orman yangınları, erozyon, kuraklık ve bunlara bağlı ekolojik bozulmalar, sıcak dalgalarına bağlı ölümler ve vektör kaynaklı hastalıklarda artışlar gibi olumsuzluklardan etkilenecektir.
Su sorunu büyüyecek
Gelecek için içme-kullanma suyu tüketimi tahmininde ise ülkemizin bugün için yaklaşık yılda yüzde 2 civarında olan nüfus artış hızının azalarak devam edeceği gözönünde bulundurularak, ülkemiz nüfusunun 2030 yılında 100 milyona ulaşması beklenmektedir. 2030 için kişi başına düşen kullanılabilir su miktarının yılda 1100 metreküp civarında olacağı söylenebilir. Sanayinin yılda ortalama yüzde 4 büyüme göstereceği kabul edilerek sanayi suyu tüketiminin 2030’da 22 milyar metrekübe ulaşması beklenmektedir. Böylece Türkiye’de sektörel bazda 2030’da toplam 112 milyar metreküp suyun tamamının kullanılabileceği tahmin edilmektedir.
Ormanlar azalacak
Akdeniz’deki pek çok nehir su stresiyle karşı karşıya kalacaktır. Türkiye’de ise 2030 itibariyle iç ve batı bölgelerde yüzde 40’ı aşan oranda su stresi yaşanacağı öngörülmektedir. Güneydoğu ve Doğu bölgelerinde bu oran yüzde 20-40 arasındadır.
Akdeniz havzasında, bitki örtüsünün önemli değişikliklere uğrayacağı kestirilmektedir. Alt kesiminde bulunan orman türleri genel olarak varlıklarını sürdürebilecek, ancak sığ, su tutma kapasitesi düşük ve eğimli topraklarda varlığını sürdürmesi kısmen tehlike altına girebilecektir. Akdeniz havzasında, bitkisel verimin olumsuz etkileneceği belirlenmiştir. Kış aylarında azalacak yağışlar nedeniyle havzada buğday ekiminin zorlaşacağı ve yetiştirme alanlarının orta ve kuzey kesimlerine kayacağı tahmin edilmektedir.
Büyük Menderes ve Gediz nehir havzalarında, 2030 için yıllık ortalama sıcaklıkta 1.2 derecelik artış, yıllık ortalama yağışta yüzde 5’lik azalış, 2050 yılında sıcaklıkta 1.8 derece artış, yağışta yüzde 8’lik azalış öngörülmüştür. 2030’da yüzey sularının yaklaşık yüzde 20 azalacağı, 2050’de yüzde 35 ve 2100’de yüzde 50’nin üzerine çıkacağı öngörülmüştür.
RAPORA göre, 20 yıl sonra küresel ısınmanın ağır etkileriyle karşılaşacağız. En iyi senaryoya göre gıda üretim merkezleri olan önemli havzalarda mevcut su kaynakları, talebi zor karşılayacak. Nüfus artış hızı şimdiki gibi ilerleyip yüzde 2’nin altına düşerse, 2030’da Türkiye nüfusu, su varlığının tamamını kullanarak yaşayabilecek. Uluslararası ve ulusal düzeyde referans yayınlardan da yararlanan Meclis Araştırma Komisyonu’nun raporundan bazı bölümler şöyle:
Hayvanlar tehlikede
Dünyada küresel ortalama sıcaklıklardaki artışların 1.5-2.5 dereceyi geçmesi durumunda, bitki ve hayvan türlerinin yaklaşık yüzde 20-30’u yok olma tehdidi ile karşı karşıya kalacaktır.
Akdeniz, iklim değişikliğinden en çok etkilenecek bölgeler arasında gösterilmektedir. Bir Akdeniz ülkesi olan Türkiye, özellikle su kaynaklarının zayıflaması, orman yangınları, erozyon, kuraklık ve bunlara bağlı ekolojik bozulmalar, sıcak dalgalarına bağlı ölümler ve vektör kaynaklı hastalıklarda artışlar gibi olumsuzluklardan etkilenecektir.
Su sorunu büyüyecek
Gelecek için içme-kullanma suyu tüketimi tahmininde ise ülkemizin bugün için yaklaşık yılda yüzde 2 civarında olan nüfus artış hızının azalarak devam edeceği gözönünde bulundurularak, ülkemiz nüfusunun 2030 yılında 100 milyona ulaşması beklenmektedir. 2030 için kişi başına düşen kullanılabilir su miktarının yılda 1100 metreküp civarında olacağı söylenebilir. Sanayinin yılda ortalama yüzde 4 büyüme göstereceği kabul edilerek sanayi suyu tüketiminin 2030’da 22 milyar metrekübe ulaşması beklenmektedir. Böylece Türkiye’de sektörel bazda 2030’da toplam 112 milyar metreküp suyun tamamının kullanılabileceği tahmin edilmektedir.
Ormanlar azalacak
Akdeniz’deki pek çok nehir su stresiyle karşı karşıya kalacaktır. Türkiye’de ise 2030 itibariyle iç ve batı bölgelerde yüzde 40’ı aşan oranda su stresi yaşanacağı öngörülmektedir. Güneydoğu ve Doğu bölgelerinde bu oran yüzde 20-40 arasındadır.
Akdeniz havzasında, bitki örtüsünün önemli değişikliklere uğrayacağı kestirilmektedir. Alt kesiminde bulunan orman türleri genel olarak varlıklarını sürdürebilecek, ancak sığ, su tutma kapasitesi düşük ve eğimli topraklarda varlığını sürdürmesi kısmen tehlike altına girebilecektir. Akdeniz havzasında, bitkisel verimin olumsuz etkileneceği belirlenmiştir. Kış aylarında azalacak yağışlar nedeniyle havzada buğday ekiminin zorlaşacağı ve yetiştirme alanlarının orta ve kuzey kesimlerine kayacağı tahmin edilmektedir.
Büyük Menderes ve Gediz nehir havzalarında, 2030 için yıllık ortalama sıcaklıkta 1.2 derecelik artış, yıllık ortalama yağışta yüzde 5’lik azalış, 2050 yılında sıcaklıkta 1.8 derece artış, yağışta yüzde 8’lik azalış öngörülmüştür. 2030’da yüzey sularının yaklaşık yüzde 20 azalacağı, 2050’de yüzde 35 ve 2100’de yüzde 50’nin üzerine çıkacağı öngörülmüştür.