Kilogram kilo verdi

Güncelleme Tarihi:

Kilogram kilo verdi
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 07, 1997 00:00

Fransa'nın başkenti Paris yakınlarındaki Sevres kentinde, üç kilit altında tutulan 2.7 milyar liralık plutonyum-iridyum karışımı silindir kütle 1889'dan bu yana sadece üç kez muhafazasından çıkarıdı ve üzerinde birtakım ölçümler yapıldı. Ama artık bu nadide metal parçası muhafazasından alınacak ve bir kenara atılacak. Sözünü ettiğimiz metal silindir metrik sistemdeki ağırlık ölçüsü birimi kilogramın standart kütlesi. Yani yeryüzünde ağırlıkları kilo ile ölçen ülkelerde kullanılan bir kiloluk ölçüyü veren orijinal birim. Standart kilonun dünyada 80 tane benzeri var ve çeşitli ülkelerdeki laboratuvarlarda saklanıyorlar. Bunlardan 6 tanesi de orijinalin tıpatıp aynısı. İşte bu kilonun artık ilk halindeki ağırlıkta olmadığı saptandı. Bu yüzden 4 cm boyundaki silindir değiştirilecek ve yerine tam bir kilo gelen yeni bir ölçü konacak. Paris'teki orjinal kütlenin, tanımı gereği ağırlığının azalmaması veya artmaması gerekirken bunun böyle olmadığı ortaya çıktı. Yüzyıllık süre içinde metal silindir kilo verdi. Mikroskopik düzeyde incelendiğinde metal silindirin kirlenme ve aşınmaya uğradığı anlaşıldı. Son kez 1988 ve 1992'de temizliği yapıldığında ağırlık olarak farklı ölçüler çıktı. Bir gramın bir milyonda 23'ü kadar kilo verdiği görüldü. Yani 23 mikrogram daha az geldi. İdeal olarak kütlenin ağırlığı en fazla 0.1 mikrogram değişebilirdi. Bu nedenle şimdi en kısa zamanda yeni bir standartın yapılması gerekiyor. Yeni yapılacak kilo ölçüsü hem orijinal kilosunu hiç bozulmadan koruyacak hem de birtakım zorlukları ortadan kaldıracak. Yani şimdiye kadar bir kiloluk birim ölçüden yapabilmek için bilim adamları Paris'e kadar gitmek zorundaydılar. Oysa şimdi ağırlık birimi de tıpkı maddenin öteki boyutlarında olduğu gibi (uzunluk, zaman, akım şiddeti, ışık yoğunluğu ve ısı) artık atomik düzeyde ve fiziğin temel sabitleriyle hesaplanacak. Örneğin son dönemlere kadar bir metre Paris'te saklanan standart metal çubuğa göre belirleniyordu. Artık bu ışık hızına göre hesaplanıyor. Zaman birimi saniye de öyle. Bir saniyelik zaman sezyum atomundaki iki enerji seviyesi arasında salınan radyasyonun frekansına göre hesaplanıyor. Ağırlık ölçüsünün de değişmeyen sabitlerle hesaplanması için İngiltere ve Amerika araştırmalarını yoğunlaştırdı. Bunun için bir bobin içinden akım geçiriliyor ve manyetik olarak tam bir kiloluk kuvvet yaratılması planlanıyor. Almanya, Japonya, Avusturya ve İtalya ise silikon atomlarıyla böyle bir ölçü yapma peşindeler. Çin de altın atomlarını iyonlaştırarak standrt kilo yapmak amacıyla deneylerini hızlandırdı.
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!