İsveçli Bakan: AB için 2004, iyimser bir hedef

HELSİNKİ öncesi, Türkiye'nin adaylığı konusunda en fazla sorun çıkaran ülkeler arasında bulunan İsveç'in Dışişleri Bakanı Anna Lindth, dün Ankara'da Hürriyet ile yaptığı özel görüşmede, Türkiye'nin AB üyeliği için Başbakan Bülent Ecevit'in koyduğu 2004 tarihini ‘‘iyimser bir beklenti’’ olarak niteledi. Ancak İsveçli Bakan, Türkiye'nin insan haklarıyla ilgili siyasi kriterler dışındaki Kopenhag kriterlerine kolaylıkla uyum sağlayabileceğini söyledi.

Dün sabah Ankara'da, Hürriyet Ankara Temsilcisi Sedat Ergin, Hürriyet Yazarı Emekli Büyükelçi İlter Türkmen ile birlikte yönelttiğimiz sorulara İsveçli Bakan'ın yanıtları şöyle:

OLUMLU GELİŞME VAR

Adaylık statüsünü kazanmasından bu yana Türkiye'de demokratikleşme ve insan hakları konularında gelişme var. En azından bu konularda sorunların olduğu kabul ediliyor. Kürt sorunu ve diğerleri geniş çevrelerde tartışılıyor. Türkiye'de, AB kriterlerine uyum için siyasi irade bulunduğunu görüyoruz. Bu iyi bir şey ama yeterli değil.

ZAMANI HARCAMAYIN

Biz PKK'yı terörist bir örgüt olarak kabul ediyoruz ve onlarla görüşmüyoruz. Ama görüştüğümüz diğer Kürt örgütleri, PKK'nın değiştiğini, artık Kürt devletinden söz etmediğini söylüyorlar. Kürt sorunun tartışılması genel bir yumuşama havası yaratıyor. Bu atmosferden yararlanmalısınız. Şimdi Kürt sorunun çözümüyle ilgili yasal adımlar atılmalı ve bu yasalar hayata geçirilmeli. Böyle olursa, terör yerine siyasi diyalogun sorunların çözümünde daha etkili olduğunu PKK ve yandaşları da anlar.

TÜRKİYE ÇÖZECEK

Kürt sorununun çözümüyle ilgili benim önerim, Kürtçe eğitimine fırsat verilmeli, benim oğlumun okulunda esas eğitim dili İsveçce ama, isteyen çocuklara haftada bir iki saat ana dilleri de öğretiliyor. Bu onların dil öğrenme yeteneklerini artırıyor. İsveççelerini geliştiriyor. Ayrıca Kürtçe yayına izin verilmeli. Bunlar benim önerilerim. Tabii ki, Türkiye kendi iç dengeleri ve ulusal diyalog temelinde çözüm yolları arayacak ve hayata geçirecek.

MGK'YA MAKYAJ

Milli Güvenlik Kurulu'nun bugünkü durumu, bir danışma kurulu olsa bile Kopenhag kriterlerine uygun değil. Komisyonun görüşü açık. Asker sadece askeri meselelerle ilgilenir, siyasete karışamaz. MGK'nın varlığı tabii ki Türkiye AB arasındaki adaylık görüşmelerini engllemez ama Türkiye'nin tam üyelik sürecini bloke eder. Eğer, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Türk siyasi yaşamında bugün oynadığı rolü artık oynamadığı gösterilirse, Avrupa Birliği belki yasal olarak bu kurumun varlığını kabul eder.

İRTİCA TEHDİDİ

Dışarıdan bakınca, yakın bir gelecekte Türkiye için irticanın bir tehdit oluşturduğunu düşünmüyoruz. Türkiye'nin demokratikleşmesi, insan hakları alanının genişlemesi Kürt sorununda olduğu gibi irtica konusunda da radikalleşmeyi engelleyecektir.

HEİDER TEPKİSİ

İlerisi için konuşmak istemem ama Türkiye'de Fazilet Partisi ya da benzeri bir parti iktidara gelse Avusturya'ya gösterdiğimiz tepkiyi göstermezdik. Bir defa AB üyesi ülkeler ve adaylar için farklı kriterlerimiz var. Heider'a tepkimiz yabancı düşmanlığına ve bununla bağlantılı olarak soykırıma olan tepkimizi yansıtıyor.

Türk kabinesinde niye kadın yok?

İSVEÇ Dışişleri Bakanı Anna Lindth, Hürriyet yazarlarıyla sohbetinde Türk Hükümeti'nde hiç kadın bakan olmadığını öğrenince, ‘‘Bu konuyu bugün Başbakan Ecevit'e soracağım’’ dedi. Bakan'ın Hürriyet yazarları ile buluşması sırasında İsveç'in Ankara Büyükelçisi Henrik Lijegren de hazır bulundu.

Kıbrıs konusunda BM sürecinin geçerli olduğunu belirten Lindth, şunları söyledi:

‘‘AB, görüşme sürecinde aktif değil. 2003 yılında Kıbrıs'ın tam üyeliği söz konusu. Ama o zamana kadar çözüm olmazsa durum yeniden değerlendirilecek. Türkiye ile Yunanistan arasındaki gelişmeleri memnuniyetle izliyoruz. Cem ve Papandreu tarihi adımlar atıyorlar.

İsmail Cem'in Kürtçe Televizyon konusundaki açıklamasını, bütün AB üyeleri olarak çok olumlu karşıladık. Ama somut adım bekliyoruz. Zaten, Avrupalı meslektaşları olarak İsmail Cem'i çok takdir ediyoruz.’’