İş makineli restorasyon

Sultan Abdulaziz döneminde hanedan mensupları için yaptırılan Feriye Sarayı üç ayrı binadan oluşuyor. Daha önce yanan Galatasaray Üniversitesi, yapının bir bölümünü oluştururken diğer iki bölüm Kabataş Erkek Lisesi tarafından kullanılıyordu.

Yurt binası olarak kullanılan tarihi yapının, restorasyon adı altında iş makineleri tarafından yıkımına başlandı ve ön cephesi olduğu gibi yıkıldı. İstanbul Valiliği, binanın kagir yapısına zarar verilmediğini, sadece sonradan eklenen kısımların yıkıldığını söylese de uzmanlar binanın ön cephesinin özgün olduğunu ve korunması gerektiğini söylüyor. Betonarme kısımla kagir yapının iç içe geçtiği ve iş makineleriyle yapılan yıkımın tarihi yapıya onarılamaz bir zarar verdiğini belirtiyor.

1. GRUP TESCİLLİ YAPI

1988 yılında Koruma Kurulu tarafından tescillenen ve birinci derece koruma grubu olarak belirlenen yapı aynı zamanda kentsel sit alanı içinde. Maliye Hazinesi mülkiyetindeki binanın restorasyonu İstanbul 3 Numaralı Koruma Kurulu’nun izniyle yapılıyor.

Beşiktaş Feriye Sarayları Kentsel Sit alanı içinde yer alan, İstanbul 3 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’nun1988 tarihinde tescillediği tarihi yapının denize doğru kaydığı ve depreme karşı mukavemetsiz olduğu tespiti yapıldı. Tescilli 1. Grup Yapılar ‘‘Toplumun maddi tarihini oluşturan kültür verileri içinde tarihsel, simgesel, anı ve estetik nitelikleriyle korunması zorunlu yapılar‘‘ olarak nitelendiriliyor. Kabataş Erkek Lisesi yatakhane binası olarak kullanılan yapı İstanbul Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı’nca ihale edildi. 24 milyon 857 bin liraya mal olması düşünülen yapının rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri Mimar Barış Doğan ve Burçe İvedi Köksal tarafından çizildi. 3 Numaralı Koruma Kurulu projeyi 25.01.2013 tarihinde, ‘‘Yapının özgün tuğla kagir kısımları dışında kalan muhdes bölümünün yıkılarak, zemin iyileştirmesi yapıldıktan sonra uygun temel sisteminin hazırlanıp, üst yapının özgün yapım tekniği ve malzemesi ile kagir olarak yeniden yapılmasına’’ karar verdi.

EL İŞÇİLİĞİ YERİNE İŞ MAKİNELERİ

Tarihi binanın restorasyon işini İş-Yap Turizm İnşaat firması aldı. Şirket restorasyon öncesinde yapıyı çatı da dahil çepeçevre demir iskele ile kapattı. Ardından kurul kararında sözü edilen muhdes kısımların yıkımları başladı. Ancak tarihi yapının yıkımında el işçiliği yerine iş makineleri kullanıldı. Proje müellifi mimar Barış Doğan, uygulamanın İstanbul Valiliği yetkisinde olduğunu belirterek şöyle konuştu: ‘‘Yurt binasının üçte ikisi betonarme. Sonradan eklenen muhdes kısımlar yıkılıyor. Koruma Kurul kararı da bu yönde. Zaten sonradan eklenen betonarme kısım da denize doğru kayma tespit edilmişti. Orijinal kagir yapı korunacak.’’

VALİLİK: KURUL ONAYLI PROJE

Uygulamayı denetleyen İstanbul Valiliği’nden yapılan açıklamada da ‘‘Yatakhane kısmının 2 ayrı bölümü var. Bir tarihi orijinal kısımları bir de 1951 yılı sonrasında yapılan betonarme kısımlar. Özgün kısımlara dokunulmuyor hatta oralarda elle bina soyuldu. Betonarme kısımlar ise iş makineleri ile yıkılıyor. 1. Grup korunması gereken bir eseri biz Koruma Kurulu onayıyla yapıyoruz. Kurulun onayladığı projenin dışına çıkılmadı’’ denildi.

BALYAN AİLESİ TARAFINDAN YAPILMIŞTI

İstanbul Boğazı kıyılarında Osmanlı Hanedanı için yaptırılan ilk saray 1856 yılında kullanıma açılan Dolmabahçe Sarayı idi. Daha sonra 1872 yılında Çırağan Sarayı yaptırıldı. Ancak bu iki saray da Osmanlı ailesine yetmeyince Çırağan Sarayı’yla Ortaköy Camii arasındaki kıyı şeridinde ek binalar yaptırıldı. Balyan Ailesi’ne üye mimarlar tarafından yapılan bu binalara ikincil binalar ya da yan binalar anlamında Feriye Sarayları adı verildi.