Irak’ın bütünlüÄŸü asla bozulmamalı

‘Kerkük’le ilgili suçlamalar için bir ÅŸey söyleyemem. Köklü demokratik gelenekleri olan ülkelerde bile sorun olabiliyor. Florida’da kendimizi mahcup hissettiÄŸimiz bir durum yaÅŸadık.’ABD Savunma Bakanlığı’nın üç numaralı yetkilisi Douglas Feith, Türkiye’nin Irak için görüşünün çok önemsendiÄŸini ve ABD politikalarında bunun dikkate alındığını söyledi.  Feith, Irak’ın üniter devlet olarak kalması gerektiÄŸini belirterek, ‘Yeni Irak Anayasası, Türkmenlerin, Kürtlerin ve diÄŸer bütün grupların haklarının korunması açısından önemli sınav olacak’ dedi. PKK iÅŸi hemen bitmezABD Yönetimi’nin Kuzey Irak’taki PKK tehdidinin ortadan kaldırılacağı yolundaki vaadini tutmamış olması Türk-ABD iliÅŸkilerindeki en önemli pürüzlerden birini oluÅŸturuyor. Washington, bu taahhüdünü yerine getirmek üzere askeri alanda hiçbir somut adım atmadı.Bizim Türkiye ile Kuzey Irak ve PKK teröristleri konusunda çok uzun zamandır sürmekte olan bir iÅŸbirliÄŸimiz var. Türk makamlarıyla, askeri yetkililerle PKK sorunu hakkında konuÅŸmaya devam edeceÄŸiz. Bu kolay, kendini süratli bir çözüme bırakan türden bir sorun deÄŸil. Ama önemli bir sorun. Bu konudaki görüşmelerimiz sürüyor. ÇALIÅžMIYOR DEĞİLÄ°ZOsman Öcalan aylarca Musul’da oturdu. Kuzey Irak’ta Türk gazetecilere demeçler verdi. Ama Amerikan makamları kendisinin faaliyetlerini seyretmekle yetindi. Bir Türk gazetecisi Öcalan’ı bulup mülakat yapabiliyorsa, ABD istihbarat makamları nasıl olur da bulup, bir ÅŸey yapamazlar? PKK konusunda attığımız bütün adımları bu mülakatta sizinle tartışmamı beklemeyin. Bu konuda yaptığımız her ÅŸeyin açıkta bilindiÄŸini de zannetmeyin. Siz, hiçbir ÅŸey yapılmadığını söylüyorsunuz. Ben ise size herhangi bir ÅŸeyin yapıldığını bilecek durumda olmadığınız söylüyorum.Oy kullanmaları çok etkileyiciTürk tarafının Kerkük’te adil seçim yapılmadığı kaygılarını nasıl karşılıyorsunuz?Bütün korkutma kampanyasına raÄŸmen milyonlarca Iraklı’nın sandığa gidip oy kullanmış olması çok etkileyici. Ä°nsanlar hayatlarını tehlikeye atma pahasına oy kullandılar. Bu Irak’ta yeni bir siyasal sistemin, demokrasinin arzulandığının en önemli kanıtıdır ve cesaret vericidir. Aynı durumu Afganistan’da da yaÅŸadık. Kerkük sorununun ise Iraklılar arasında çözüme kavuÅŸturulması gerekiyor. Bu, bütün oyuncuların kendilerini Iraklı görerek halletmeleri gereken bir mesele. Kerkük meselesinin istismar edilerek Irak’ın parçalanmasına yol açacak bir seyre girmesini arzu etmeyiz. Kerkük’te, bu kentte doÄŸmamış olan binlerce Iraklı Kürt’ün de seçmen olarak kaydedildiÄŸi yolunda yaygın duyumlar var. Bunu nasıl karşılıyorsunuz? En önemli olgu ile baÅŸlayalım. Irak, ABD’ye deÄŸil, Iraklılara aittir. Dolayısıyla bu tür sorunları çözüme kavuÅŸturmanın yollarını da Iraklıların bulması gerekir. Tarihinde daha önce hiç seçim yaÅŸamamış, yerleÅŸmiÅŸ siyasi kurumları bulunmayan bir ülkede seçim yapmanın yarattığı o kadar çok sorun var ki. Bu tür sorunların çıkması kimseyi ÅŸaşırtmamalı. Bunun çözümlerini de Iraklılar bulmalı. Bütün mesele bu sorunlara medeni çözümler bulunması.ABD Irak’ta seyirci konumunda deÄŸil ki. Önemli konularda ağırlığınızı koyuyorsunuz. Seyirci deÄŸiliz, ama sahibi de deÄŸiliz. Kararları da Iraklılar almalı.Irak’ta Türk görüşü dikkate alınıyorTürk hükümetinin Kerkük’te yönetim Kürtlere geçerse buna seyirci kalamayacağı açıklamalarını nasıl karşılıyorsunuz?Türkiye’nin Irak’ta çok büyük çıkarları olduÄŸunu biliyoruz. ABD’nin Irak politikası da, kısmen, Irak’ın hem Türkiye, hem de Türkiye ve ABD’nin ortak çıkarları açısından ortak önemini kavrayan bir bakışla ÅŸekillendirilmiÅŸtir. Irak’ın toprak bütünlüğünü savunurken en temel çıkış noktalarımızdan biri, bunun Türkiye açısından ne kadar önemli olduÄŸunu bilmemizdir. Irak’taki geliÅŸmelerin, örneÄŸin Irak’ta düzgün bir hükümetin kurulması, bu ülkenin uluslararası camiaya katılması gibi geliÅŸmelerin Türkiye açısından da olumlu olduÄŸunu düşünüyoruz. Irak barış içinde yaÅŸayan, refahını artıran bir ülke haline gelirse Türkiye de bundan en çok yararlanan ülkeler arasında yer alır.DoÄŸal kaynaklar Irak halkının tümüne aitBarzani’nin bağımsız devlet kurma hakkına sahip oldukları ve Kerkük’ün Kürt kenti olduÄŸu açıklamalarını nasıl karşılıyorsunuz?Bizim görüşümüz ÅŸudur: Irak halkının çıkarları, bölgede barış ve istikrarın gereÄŸi, bu ülkenin üniter bir devlet olarak kalması ve bütün Irak halkı için çalışan bir hükümete sahip olmasıdır. Burada kritik olan, siyasi sürecin ilerlemesiyle ülkede herkesin çıkarının dikkate alındığı, herkese siyasi sistem içinde rol düştüğü, herkesin sesini duyurabileceÄŸi, herkese adil davranılacağı yolunda genel bir kanaatin yerleÅŸmesidir. Bu kanaat yerleÅŸtiÄŸi takdirde, bazı ÅŸahısların Irak’ın ulusal kimliÄŸi pahasına kendi özel çıkarlarını öne sürmeleri gibi durumlar da azalır.ABD’nin Türkmenlere bakışı? Onların çıkarları da Irak’taki siyasi sistem içinde güvence altına alınmalıdır. Önümüzdeki 9 ay içinde yeni Irak Anayasası oluÅŸturulurken, Türkmenlerin, Kürtlerin ve diÄŸer bütün gruplarını haklarının korunması en önemli sınav olacaktır. ABD, Irak’ın doÄŸal zenginliklerinin Irak halkının tümüne ait olduÄŸu ilkesinin yeraldığı bir metne imza atmıştı. Bu taahhüdünüz yerinde duruyor mu? Bu çok saÄŸlam, doÄŸru bir ilkedir. Aynı soruyu devamlı farklı açılardan soruyorsunuz, ama iÅŸin özü ÅŸudur: Mülkiyet konuları ya da seçmen kütükleri konuları Iraklılar arasında halledilmelidir.Florida’daki seçimde biz de mahcup oldukAnkara’daki resmi çevrelerde yaygın kanı ÅŸu: Kerkük’te seçmen kütüklerinin yazımı aÅŸamasında bazı Kürt gruplar hile yaparak sayılarını fazla gösterdiler. Bu genel bir algılama. Bu aÅŸamada hile yapılırsa, o zaman seçimler adil bir ÅŸekilde yapılmış sayılabilir mi?Bakın ayrıntıları bilmiyorum. Dolayısıyla spesifik suçlamaların doÄŸruluÄŸu hakkında bir ÅŸey söyleyebilecek durumda deÄŸilim. Çok köklü demokratik gelenekleri, geliÅŸmiÅŸ siyasi kurumları olan ülkelerde bile seçimlerde sorunlar yaÅŸanabiliyor. Biz de 4 yıl önce Florida’daki seçimlerde kendimizi mahçup hissettiÄŸimiz bir durum yaÅŸadık. Bu tür ÅŸeyler tabii ki arzu edilmez, düzeltmek için elinizden geleni yaparsınız, ama yine de bu sorunlar karşınıza çıkmaya devam eder. Bütün mesele, bu sorunları çözmek ve gereken dersleri çıkartmaktır. Bu tür sorunlar, seçim egzersizinin tümünü geçersiz kılmaz. Bu tür durumlarla çok olgunlaÅŸmış siyasi süreçleri olan ülkelerde bile karşılaşıyorsunuz. ‘LaikliÄŸi sulandırmak’ çok gülünç bir görüşTürkiye’de Washington’daki bazı ÅŸahsiyetlerin Türkiye’deki laik yapıyı sulandırarak ılımlı Ä°slam’ı yerleÅŸtirmeye çalıştığı yolunda yaygın kanaat var. Bunu nasıl karşılıyorsunuz?LaikliÄŸi mi sulandırdığımızı söylüyorsunuz? Bu görüşün karşısında sözlerimi çok dikkatli seçmem gerekiyor. Saçma mı demeliyim, yoksa gülünç mü?IRAK KONUSUNDA FARKLI DÜŞTÃœK Türk-ABD iliÅŸkilerinin içinde bulunduÄŸu durumu nasıl görüyorsunuz? 1 Mart geride kaldı mı? Bazı sorunlar geride kaldı, ama bazıları için aynı ÅŸeyi söyleyemem. Bazı konularda hala görüş ayrılıklarımız var. Bunu Türkiye’de Irak’la ilgili yapılan kamuoyu yoklamalarında da görebiliyoruz. Kamuoyu ve hükümet politikaları düzleminde bazı önemli görüş ayrılıklarımız var. Ama bu durum iliÅŸkimizde bir çatlamaya yol açmıyor. Biz Türkiye’nin çok önemli olduÄŸunu düşünüyoruz. Irak’ta yaptıklarımızın Türkiye’de daha iyi anlaşıldığını ve sempatiyle karşılandığını görmeyi arzulardık. Tartışma yaratan konuların aslında hem Türkiye, hem de ABD’nin çıkarına olduÄŸunu düşünüyoruz. Çok sayıda Türk’ün böyle görmemesi kaygı verici. Bu bir sorun. Ä°KÄ°MÄ°ZDEN BÄ°RÄ° HATALI, AMA KÄ°M? Ben onların yanıldıklarını, Irak’taki politikalarımızın etki ve sonuçlarının Türkiye’nin yararına olduÄŸuna inanıyorum. Benim buraya gelip bu konuları görüşmem bu nedenle önem taşıyor. Türkler bizim kendileri aleyhine davrandığımıza, biz ise her iki tarafın da çıkarına hareket ettiÄŸimize inanıyorsak, o zaman ikimizden biri hata yapıyor demektir. Bizim Türkiye’nin aleyhine bir ÅŸey yapmamız söz konusu deÄŸil. Ama böyle bir algılama varsa, demek ki biri hata yapıyor. O zaman oturup konuÅŸmamız gerekiyor. O nedenle buradayım. Sedat Ergin hastanedeki odasında yazdıABD Savunma Bakanlığı MüsteÅŸarı Douglas Feith, hafta başında Ankara’daydı. Hürriyet’in Ankara Temsilcisi Sedat Ergin’le de önceki gün bir araya geldi. Ergin, röportajı yaptıktan sonra büroya dönüp yazısına baÅŸladığında rahatsızlandı ve hastaneye kaldırıldı. Ergin, yarım kalan yazısını, dün hastanedeki odasında tamamladı.Â