Irak belirsizliği aşılamadı
Güncelleme Tarihi:
Sedat ERGİN
Oluşturulma Tarihi: Ocak 17, 2002 02:10
Başbakan Bülent Ecevit'in, Washington ziyaretinin havası, önceki gün yönetim ile ilk buluşmasında ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney'nin konuşmayı açarken sarfettiği şu sözlerle belli oldu: ‘‘Sayın Başbakan, liderliğiniz altındaki hükümetinizin, Türkiye'de gerçekleştirdiği reformları, gösterdiği çabaları takdirle izliyoruz. Şahsınızın liderliğine (personal leadership) büyük önem veriyoruz’’
İlginçtir ki, Ecevit'in şahsını ön plana getiren aynı temas dün Başkan Bush'un Oval Ofis'teki görüşmeyi açarken yaptığı konuşmada da tekrarlandı. Bush, kuvvetli ifadelerle Ecevit'in hem ekonomi hem de dış politika alanında sağladığı liderliğini övdü.
Başbakan Ecevit, Başkan Bush'un sıcak sözlerine görüşmenin kapalı bölümünde karşılık verdi. Ecevit, Bush Yönetimi'nin Türk ekonomisinin girdiği darboğazı aşmak için IMF ve Dünya Bankası üzerinde yaptığı telkinlere, kullandığı nüfuza teşekkür etti.
Ecevit, Türkiye'deki koalisyon hükümetinin önemli bir uzlaşı yeteneği sergilediğini vurgulayarak başında bulunduğu hükümetin sağlam bir zeminde durduğunu hissettirdi. Ecevit aynı mesajı önceki gün IMF Başkanı Kohler'e ‘‘Hükümetimizin alternatifi yoktur’’ sözleriyle verdi. Ecevit'in Washington ziyareti bir tarafta Amerikan Yönetimi, diğer tarafta ise IMF ve Dünya Bankası'nın bulunduğu iki eksen üzerine oturdu.
Hükümet sağlam durduğu ve reformlara devam ettiği sürece, bu iki eksenin tam anlamı ile örtüşeceği ve bu stratejik örtüşmenin koalisyonun bekaası açısından yaşamsal bir güç kaynağı olacağı görüldü. Ecevit, Washington'dan Ankara'ya bu gücü arkasına alarak dönecek.
ABD Yönetimi ve uluslararası finans çevrelerinin hükümete desteğinde bir sorun yok. Üstelik, Başbakan'ın gezisi, Kıbrıs gibi alışılageldik sıkıntıların gündemde olmadığı, insan hakları sorunlarının açılmadığı oldukça pürüzsüz bir düzlemde yürüyor.
Bu durumda istisna oluşturan tek bir başlık var: Irak belirsizliği... Bu belirsizlik Ecevit açısından, yalnızca bir askeri müdahalenin yaratacağı siyasi sorunlar değil, başka bir nedenle de kaygı yaratıyor.
Ecevit'in IMF Başkanı Kohler ile görüşmesi son derece olumlu bir havada kapanmak üzere iken, Başbakan'ın sarfettiği şu sözler kafaları karıştırdı:
‘‘Her şey yolunda gidiyor. Ancak, Irak'ta bir savaşın çıkması Türk ekonomisi üzerinde büyük olumsuzluklar yaratacaktır.’’
Ecevit'in bu sözleri, ‘‘ABD, Irak'ı vurursa, ekonomiden son 10 ayda elde ettiğimiz kazanımların hepsi birden sıfırlanabilir. Başa döneriz’’ mesajını içeriyordu.
Başbakan'ın bu kaygıları getirmesinin gerisinde yine Blair House'da Kohler'den hemen önce ABD Dışişleri Müsteşarı Marc Grossman ile yaptığı görüşmenin izdüşümleri vardı. Ecevit'in, Başkan Bush ile görüşmesinin ön hazırlığı şeklinde gelişen bu görüşmede Grossman, Başbakan'a açıkça şunu söyledi:
‘‘Sayın Başbakan, Irak politikamız bellidir. Yeni yönetim, Irak'ta rejim değişikliğinden yanadır.’’
Grossman'ın bu mesajı dünkü Beyaz Saray görüşmesinde bizzat Başkan Bush tarafından da tekrarlandı. Bush, Irak'ta bir rejim değişikliğini arzuladıklarını gizlemedi.
ABD Başkanı bununla birlikte Türkiye'nin Irak'ın toprak bütünlüğü konusundaki kaygılarını, hassasiyetlerini bildiklerini de kayda geçirerek, ‘‘Irak'ta atacağımız her adımı sizinle istişare edeceğiz’’ güvencesini verdi.
Başkan Bush, Saddam Hüseyin'in gitmesini istiyor. Ama, Irak Lideri'ni devirmek için harekete geçmek üzere nihai kararı da henüz alabilmiş değil. Dün Ecevit'e söylediği gibi Irak konusunda kararını vermeden önce Afganistan'daki harekatın sonuçlanmasını bekliyor.
Türkiye'yi sıkıntılı bir dönemden çıkardığını düşünen ve hükümetin dış desteklerini sağlama alan Ecevit açısından geleceğe ilişkin en önemli pürüzü işte bu belirsizlik oluşturuyor.
Ecevit, bu belirsizlik içinde ABD Yönetimi içindeki tartışmanın sonuçlanmasını bekliyor.
Ecevit önceki akşam gazetecilerle sohbetinde, yönetimin kararının henüz netleşmediğini vurgulama gereğini duydu: ‘‘Biliyorsunuz, Irak konusunda ABD Yönetimi içinde farklı görüşler var.’’
Bütün mesele, Başbakan Ecevit'in, dün Beyaz Saray'da, Başkan Bush'a, Irak konusunda verdiği mesajın, yönetim içindeki bu farklı görüşlere nasıl yansıyacağı sorusunda düğümleniyor.
Dünkü görüşmeden sonra da Irak konusundaki sıkıntının önümüzdeki dönemde de süreceği söylenebilir.
İlginçtir ki, Ecevit'in şahsını ön plana getiren aynı temas dün Başkan Bush'un Oval Ofis'teki görüşmeyi açarken yaptığı konuşmada da tekrarlandı. Bush, kuvvetli ifadelerle Ecevit'in hem ekonomi hem de dış politika alanında sağladığı liderliğini övdü.
Başbakan Ecevit, Başkan Bush'un sıcak sözlerine görüşmenin kapalı bölümünde karşılık verdi. Ecevit, Bush Yönetimi'nin Türk ekonomisinin girdiği darboğazı aşmak için IMF ve Dünya Bankası üzerinde yaptığı telkinlere, kullandığı nüfuza teşekkür etti.
Ecevit, Türkiye'deki koalisyon hükümetinin önemli bir uzlaşı yeteneği sergilediğini vurgulayarak başında bulunduğu hükümetin sağlam bir zeminde durduğunu hissettirdi. Ecevit aynı mesajı önceki gün IMF Başkanı Kohler'e ‘‘Hükümetimizin alternatifi yoktur’’ sözleriyle verdi. Ecevit'in Washington ziyareti bir tarafta Amerikan Yönetimi, diğer tarafta ise IMF ve Dünya Bankası'nın bulunduğu iki eksen üzerine oturdu.
Hükümet sağlam durduğu ve reformlara devam ettiği sürece, bu iki eksenin tam anlamı ile örtüşeceği ve bu stratejik örtüşmenin koalisyonun bekaası açısından yaşamsal bir güç kaynağı olacağı görüldü. Ecevit, Washington'dan Ankara'ya bu gücü arkasına alarak dönecek.
ABD Yönetimi ve uluslararası finans çevrelerinin hükümete desteğinde bir sorun yok. Üstelik, Başbakan'ın gezisi, Kıbrıs gibi alışılageldik sıkıntıların gündemde olmadığı, insan hakları sorunlarının açılmadığı oldukça pürüzsüz bir düzlemde yürüyor.
Bu durumda istisna oluşturan tek bir başlık var: Irak belirsizliği... Bu belirsizlik Ecevit açısından, yalnızca bir askeri müdahalenin yaratacağı siyasi sorunlar değil, başka bir nedenle de kaygı yaratıyor.
Ecevit'in IMF Başkanı Kohler ile görüşmesi son derece olumlu bir havada kapanmak üzere iken, Başbakan'ın sarfettiği şu sözler kafaları karıştırdı:
‘‘Her şey yolunda gidiyor. Ancak, Irak'ta bir savaşın çıkması Türk ekonomisi üzerinde büyük olumsuzluklar yaratacaktır.’’
Ecevit'in bu sözleri, ‘‘ABD, Irak'ı vurursa, ekonomiden son 10 ayda elde ettiğimiz kazanımların hepsi birden sıfırlanabilir. Başa döneriz’’ mesajını içeriyordu.
Başbakan'ın bu kaygıları getirmesinin gerisinde yine Blair House'da Kohler'den hemen önce ABD Dışişleri Müsteşarı Marc Grossman ile yaptığı görüşmenin izdüşümleri vardı. Ecevit'in, Başkan Bush ile görüşmesinin ön hazırlığı şeklinde gelişen bu görüşmede Grossman, Başbakan'a açıkça şunu söyledi:
‘‘Sayın Başbakan, Irak politikamız bellidir. Yeni yönetim, Irak'ta rejim değişikliğinden yanadır.’’
Grossman'ın bu mesajı dünkü Beyaz Saray görüşmesinde bizzat Başkan Bush tarafından da tekrarlandı. Bush, Irak'ta bir rejim değişikliğini arzuladıklarını gizlemedi.
ABD Başkanı bununla birlikte Türkiye'nin Irak'ın toprak bütünlüğü konusundaki kaygılarını, hassasiyetlerini bildiklerini de kayda geçirerek, ‘‘Irak'ta atacağımız her adımı sizinle istişare edeceğiz’’ güvencesini verdi.
Başkan Bush, Saddam Hüseyin'in gitmesini istiyor. Ama, Irak Lideri'ni devirmek için harekete geçmek üzere nihai kararı da henüz alabilmiş değil. Dün Ecevit'e söylediği gibi Irak konusunda kararını vermeden önce Afganistan'daki harekatın sonuçlanmasını bekliyor.
Türkiye'yi sıkıntılı bir dönemden çıkardığını düşünen ve hükümetin dış desteklerini sağlama alan Ecevit açısından geleceğe ilişkin en önemli pürüzü işte bu belirsizlik oluşturuyor.
Ecevit, bu belirsizlik içinde ABD Yönetimi içindeki tartışmanın sonuçlanmasını bekliyor.
Ecevit önceki akşam gazetecilerle sohbetinde, yönetimin kararının henüz netleşmediğini vurgulama gereğini duydu: ‘‘Biliyorsunuz, Irak konusunda ABD Yönetimi içinde farklı görüşler var.’’
Bütün mesele, Başbakan Ecevit'in, dün Beyaz Saray'da, Başkan Bush'a, Irak konusunda verdiği mesajın, yönetim içindeki bu farklı görüşlere nasıl yansıyacağı sorusunda düğümleniyor.
Dünkü görüşmeden sonra da Irak konusundaki sıkıntının önümüzdeki dönemde de süreceği söylenebilir.