‘İpler kopar’ uyarısı

Alman Dışişleri Bakanı Fischer'e Helsinki Zirvesi'nde AB'ye tam üyeliğimiz için somut adım atılmazsa adaylık başvurusunu resmen çekebileceğimizi bildirdik. Bunun üzerine Türkiye'nin AB üyeliği yönünde Almanya'nın elinden geleni yapacağını söyleyen Fischer ‘‘Helsinki Zirvesi'nden umut kesmeyin’’ dedi.

Türkiye, AB'nin Helsinki Zirvesi'nde tam üyeliği yönünde somut bir adım atılamaması durumunda adaylık başvurusunu çekebileceğini dün Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer'e resmen iletti. AB'ye hitaben Fischer'e, iletilen mesajda ‘‘Bu yüzden Helsinki'den sonra AB başvurumuzu ve Gümrük Birliği'ni gözden geçireceğiz.’’ denildi.

Türkiye'nin bu kararlılığı dün ilk kez Fischer'in katıldığı TBMM Dışişleri Komisyonu'ndaki toplantıda Başkan Kamran İnan tarafından dile getirildi. İnan, AB üyeliği konusunda, ‘‘Yaşanan hayal kırıklıkları nedeniyle AB üyeliği artık, Türkiye açısından bir öncelik olmaktan çıkmıştır. Helsinki Zirvesi bu konuda son şanstır. Oradan da bir şey çıkmazsa, Türkiye, AB ve GB üyeliklerini gözden geçirme noktasına gelebilir’’ dedi. Ardından Dışişleri Bakanı İsmail Cem, dün meslektaşı Fischer ile yaptığı ortak basın toplantısında şöyle dedi:

‘‘Almanya'nın Köln Zirvesi'ne getirdiği öneriyi Finlandiya'nın da Helsinki'ye getirmesini istedim. Bunun dışında konuşulacak konu kalmadı. Türkiye yapacağını yaptı. Helsinki'de sonuç alınmazsa Türkiye'nin AB ilgisinin çok alt düzeye ineceği kaygısını sundum.’’

Bu kararlılık karşısında Fischer'in, ülkesinin Türkiye'nin AB üyeliği yönünde elinden geleni yapma sözünü verdiği ve Helsinki Zirvesi'nden umut kesilmemesi gerektiğini söylediği belirtildi. Dışişleri Konutu'ndaki görüşmede ise Cem, Almanya'nın AB konusundaki iyi niyetine rağmen, özellikle Yunanistan'ın engelleyici tutumu nedeniyle somut bir sonuca ulaşılamamasını kaygıyla karşıladıklarını belirtti. Fischer de bunun üzerine Almanya'nın AB'ye tam adaylık konusunda Türkiye'ye desteğinin devam edeceğini vurguladı ve birliğin dine dayalı bir topluluk olmadığının altını çizdi. Almanya olarak Türkiye'nin AB üyeliğinde son derece kararlı olduklarını vurgulayan Fischer, ‘‘Ancak, bu konuda AB üyesi 15 ülkeden ancak 12'sinin onayını alabildiklerini’’ belirtti.

KÜRDİSTAN KRİZİ

Fischer, Yunanistan'ın Türkiye ile arasındaki sorunları, İtalya ve İsveç'in de insan hakları konularını gerekçe gösterdiklerini söyledi. Fischer ayrıca Apo’nun idam edilmemesinin Türkiye-AB ilişkileri açısından çok iyi olacağını belirterek, ‘‘Ancak, Helsinki için koşul değil’’ dedi. Alman Büyükelçiliği'nde verilen resepsiyonda Apo’nun yargılanma sürecinin Türkiye'nin sorunu olduğunu ancak, idam cezası sorununun kendilerini kaygılandırdığını söyleyen Fischer, şöyle konuştu: ‘‘İdam cezasının uygulanmaması çok iyi olur. Ancak bu Helsinki için bir koşul değil. Helsinki'den önce Öcalan'ın idam konusunun kesinleşeceğini sanmıyorum. Türkiye'de 1984‘ten bu yana idam uygulanmaması iyi bir gelenek. Bu gelenek sürmelidir.’’

Fischer, Öcalan ile ilgili bu sözlerine karşılık basın toplantısında ‘‘Kürdistan’’ ifadesini kullanarak ufak çaplı bir krize neden oldu. AB'nin Türkiye'nin önüne Sevr Anlaşması'nda olduğu gibi bir ‘‘Kürdistan kartı’’ ile çıkma niyeti taşımadığını özellikle vurgulayan Fischer'in ‘‘Kürdistan’’ sözünü kullanması Türk tarafında rahatsızlığa neden oldu.

Almanya'nın da PKK'yı terörist örgüt olarak gördüğünü söyleyen Fischer'in, ‘‘Türkiye'nin içişlerine karışma gibi bir niyetimiz yok. Ancak idam cezası AB normlarına uygun değil. Biz başta ABD olmak üzere tüm dünyada idam cezasının kalkmasını istiyoruz. Türk ve Kürt halkları arasında diyaloğun başlamasından yanayız’’ dediği öğrenildi.

SOYSAL KONUSU

Alman seyahat belgesi ile yakalanan PKK'lı Cevat Soysal krizinin gölgelediği görüşmelerde, bu konu da masaya yatırıldı. Fischer, Soysal'ın Almanya'da yasal bir biçimde bulunduğunu ve Almanya'da hiçbir suç işlemediğini belirterek, ‘‘Bizim açımızdan eleştiriye açık nokta göremiyorum ve kabul edemem’’ dedi.

İnan: Ben de Kürt'üm

Fischer'in, TBMM Dışişleri Komisyonu'nu ziyaretinde tartışma çıktı. DSP'li Tekin'in ‘‘Almanya PKK'ya destek veriyor’’ sözlerine, Yeşiller'in Türk kökenli milletvekili Cem Özdemir, ‘‘Demokrasi başka, terör başka şeydir’’ diye yanıt verdi. Özdemir'in, ‘‘Almanya'da çocuğuma istediğim ismi koyup, istediği dilde eğitim verdiriyorum, siz bu hakkı tanımıyorsunuz’’ sözlerine de ANAP'lı Akarcalı, ‘‘Fransa'da olsaydınız bunu yapamazdınız. Türkiye, Fransa kadar demokrat’’ diye karşılık verdi. Alman kadın milletvekili Zapt'ın, Kürt kimliği konusundaki hassasiyetlerine dikkat çekmesi üzerine de, Komisyon Başkanı ANAP'lı Kamran İnan, TBMM'de 250 Kürt kökenli milletvekili bulunduğunu anımsattı. İnan, ‘‘Ben de dahil’’ dedi. Fischer, zaman zaman seslerin yükseldiği toplantıda, Apo'nun idamının Türkiye'ye bir şey kazandırmayacağını savunarak, ‘‘İdam cezasını kaldırırsanız memnun oluruz’’ dedi.