İnternet’te iletişim kuralları

Geçen ayki yazımızda bilgilerimizi, paramızı çalan, web sayfalarımızı iÅŸgal eden, virüslerle bizi çalışamaz duruma sokan, istenmeyen iletilerle vaktimizi alan, kısacası bizi rahatsız eden ve bize zarar veren, Ä°nternet’in kötü adamlarından söz etmiÅŸtik.Ä°nternet gibi özgür bir dünyada tanımlamaya çalıştığımız bu kötü insanlar gibi olmasa da, bilgisizlikten ya da bilinçsizlikten uygun davranamayan bazı kiÅŸiler de Ä°nternet yaÅŸamını zorlaÅŸtırmaktadır. ÇoÄŸu kez bu uygun olmayan davranışlar hukuki düzenlemeler ile yasaklanmayan davranışlar olabilir, ancak yapılmaması gereken davranışlardır. DoÄŸal yaÅŸamda olduÄŸu gibi Ä°nternet’te de birlikte yaÅŸama olgusu geçerlidir. Önüne gelen istediÄŸini yapamaz, yapmamalıdır. Böyle davranılırsa toplumsal düzen bozulur, kargaÅŸa ortamı oluÅŸur. Ne yazık ki, buna yol açan, bu sanal dünyada özgür olmayı yanlış anlamış ya da içine sindirememiÅŸ kiÅŸiler var.Son 30 yıla sığan toplumsal deÄŸiÅŸimler önemli ölçüde biliÅŸim teknolojisine dayanıyor. BiliÅŸim teknolojisinin etkisi altına almadığı bir alanı bulmak olanaksız. Ãœstelik bu teknolojideki geliÅŸmeler o kadar hızla yayılıyor ki, bütün çalışma alanları derinden etkileniyor ve büyük ölçüde yeniden biçimleniyor. Bu deÄŸiÅŸimlerden insan yaÅŸamı da etkileniyor, baÅŸkalaşıyor. Son 10 yılda ise Ä°nternet toplumsal yaÅŸama damgasını vurdu. Bu yeni yaÅŸam biçimini düzene koymak için yeni hukuki düzenlemeler yapıldı. Yine de tüm sorunların bu düzenlemelerle çözülmesi olanağı bulunmamaktadır. Ä°ÅŸte bu noktada etik deÄŸerlerin önemi ortaya çıkmaktadır. EÄŸer siz; istem dışı iletiler yollayarak birilerini rahatsız ediyorsanız, size gelen bir iletiyi, baÅŸkasına aktarırken bu iletiyi size gönderenin bunu isteyip istemediÄŸine aldırış etmiyorsanız, düşüncelerinizi dile getirirken nazik bir ifade kullanmıyorsanız, tartışmaların özelleÅŸmesine ve kiÅŸiselleÅŸmesine yol açıyorsanız, gereksiz iletiler gönderiyorsanız, aynı iletileri ardı ardına gönderiyorsanız, uzun alıntılar yapmaktan ve ek göndermekten kaçınmıyorsanız, gönderdiÄŸiniz eklerin çok yer kaplamasına, virüs taşıyıp taşımadığına dikkat etmiyorsanız, izinsiz kendinizin ya da ürün ve hizmetlerinizin reklamını yapmaktan çekinmiyorsanız, iyelik haklarına özen göstermiyorsanız, baÅŸkasının veri kaynaklarını, düşüncelerini ve yazılımlarını kendinizinmiÅŸ gibi sahipleniyorsanız, birlikte yaÅŸama koÅŸullarına uymuyor, karşınızdakine ve onun haklarına saygı göstermiyorsunuz demektir. Hukuki düzenlemelerin adreslemediÄŸi ya da uygunsuz davranışları yapanın ‘yaptığının yanına kár kaldığı’ durumlarda, etik deÄŸerler önem kazanıyor. Hukuki düzenlemelerin ele almadığı boÅŸluÄŸu doldurmak üzere 2000 yılında, Türkiye BiliÅŸim Vakfı (TBV), ‘BiliÅŸim MesleÄŸi Ahlak Ä°lkeleri’nden sonra ‘İnternet Ä°letiÅŸiminin Kuralları’ adını taşıyan bir belge hazırladı. Her iki belgeye TBV’nin web sayfasından (www.tbv.org.tr) eriÅŸilebilir. ‘İnternet Ä°letiÅŸiminin Kuralları’ beÅŸ baÅŸlık altında 34 maddeden oluÅŸmaktadır. Bu önerilerin aslında tümü bir bütün olarak anlamlı bir deÄŸer oluÅŸturmaktadır. KuÅŸkusuz bu kurallar herkesin uyması ölçüsünde umulan yararları saÄŸlayabilir.Â