HIV'de hedef 90-90-90

Dünya sağlık otoriteleri, 1 Aralık Dünya HIV/AIDS Farkındalık Günü’nde, ilk çıktığında neredeyse yüzde 100 ölümcül olan ama geçen süreçte tedavisinde ciddi ilerleme sağlanan bu hastalık için yeni bir hedef koydu. Bu hedef, 90-90-90 formülüyle anılıyor. Yani, hastaların en az yüzde 90’ına tanı koyulsun. Tanı koyulanların en az yüzde 90’ında tedaviye başlansın. Ve tedavi olanların da en az yüzde 90’ında virüs saptanamaz düzeylerde bulunsun ki, bir başkasına da bulaşamasın.

36 MİLYON HIV’Lİ VAR
Konuyla ilgili görüştüğümüz HIV Enfeksiyonu Derneği Başkanı Prof. Dr. Fehmi Tabak’ın verdiği bilgiye göre, şu ana kadar 90-90-90 hedefine ulaşabilen tek ülke İsveç. ABD yaklaştığını iddia ediyor. Türkiye ise bu hedefe uzak. Prof. Tabak, “Dünyada 36 milyon HIV’li var. Bunların 17 milyon kadarı tedaviye ulaşabiliyor. Özellikle Afrika ülkelerinde sorun büyük” dedi.

TÜRKİYE’DE 13 BİN
Türkiye’de 13 binden fazla HIV’li hasta bulunduğunu belirten Prof. Dr. Tabak, gerçek rakamın ise bu sayının çok üstünde olduğuna dikkat çekti ve “Türkiye yeni tanı sayısının giderek arttığı ülkelerden biri. Son birkaç yıldır, her yıl ortalama bin- bin 200 kişiye HIV tanısı koyuluyor” bilgilerini verdi. HIV (insan immün yetmezlik virüsü) ilk ortaya çıktığı 1980’den beri yaklaşık 78 milyon insana bulaştı. Bunların 38 milyonu HIV’in neden olduğu hastalığın ilerlemiş hali olan AIDS’e bağlı olarak yaşamını yitirdi. Türkiye’de ilk vaka bildiriminin yapıldığı 1985 yılından beri yaklaşık 13 bin kişi hastalığa yakalandı.

ARTIK KRONİK HASTALIK
Prof. Dr. Fehmi Tabak, HIV ile ilgili şu bilgileri veriyor: “Çok rahatlıkla söyleyebiliriz ki HIV/AIDS artık tedavi edilebilir bir hastalık. İlaçlar alındığı sürece, hastalık kronik kalıyor; diyabet, hipertansiyon gibi. Hastalarımızı yan etkileri olmayan, günde 1-2 tablet kullanarak tedavi ediyoruz. İlk ortaya çıktığı yıllarda ortalama yaşam süresi 12 yıldı. Artık HIV’lilerin yaşam süresi, sağlıklı insanlarla karşılaştırılıyor. 25-30’lu yaşlardaki hastaların, tedavilerini aldıkları sürece, en az 30-40 yıl hatta 50 yıl yaşaması bekleniyor.”

TÜRKİYE'DE KORKUTAN ARTIŞ
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de HIV tanısında artış var. 2003’de HIV tanısı alan hasta 233’tü. 2005’den 2011’e kadar yıllara göre sırasıyla 292, 297, 369, 443, 503, 580 ve 710 vakaya HIV (+) tanısı kondu. 2010-11 arasında tanı alan hasta sayısı bin 68’e çıktı. 2013’de rakam bin 391’e ulaştı. 2014 rakamı ise gözden kaçacak gibi değildi, bin 797 yeni, resmi hastamız olmuştu. 2015 Ocak-Haziran arasında yeni tanı alan hasta sayısı 893.