Filistin barışına koridor diplomasisi

OrtadoÄŸu barış sürecinin canlandırılması için çaba harcanırken, bunun gerektirdiÄŸi hassas dengeler diplomatik dile ''koridorda görüşme'' ifadesini kazandırarak, ''koridor diplomasisi'' dönemini baÅŸlattı. ''Koridorda görüşme'' artık tepki çekmesi istenmeyen görüşmelerin planlı olarak deÄŸil, gayri resmi olarak yapılacağı anlamında kullanılıyor.Geçen hafta Ä°srail BaÅŸbakanı Ariel Åžaron, DışiÅŸleri Bakanı Åžimon Peres'in Filistin Lideri Yaser Arafat ile görüşmesine ancak ''koridorda olması'' koÅŸuluyla izin vermiÅŸti. Bu onaydan sonra Peres ve Arafat, 72 saatte 3 kez görüşerek rekor kırdılar. BUSH Ä°LE ARAFAT DA KORÄ°DORDA GÖRÜŞECEKBeyaz Saray dün, ABD BaÅŸkanı George Bush'un, Filistin Lideri Yaser Arafat ile planlı bir görüşme yapmayacağını açıkladı. Ancak Ä°srail basınına göre, Amerikalı kaynaklar, ''Bush BM Genel Kurulu sırasında tesadüfen koridorda Arafat'a rastlarsa elini sıkabilir'' dediler.  Haaretz, iki liderin de 12 Kasım'da New York'ta olacaklarını belirterek, kameralara yakalanacak böyle bir tesadüfi el sıkışmanın Arap dünyasını tatmin ederken, Washington'u Yahudi lobisinin eleÅŸtirilerinden kurtaracağı yorumunu yaptı.  WASHINGTON'UN 3'LÃœ ZÄ°RVE PLANIJerusalem Post, Washington'un BM Genel Kurulu sırasında Åžaron, Arafat ve Bush ile üçlü bir zirve planladığını, ancak Åžaron'un kabul etmeyeceÄŸi düşünülerek bundan vazgeçildiÄŸini yazdı.  Ma'ariv ise Washington'un halen Åžaron yerine Peres'in katılacağı bir üçlü zirve olasılığını deÄŸerlendirdiÄŸi belirtti. Washington'un üçlü zirve planının ortaya çıkması, Åžaron'un bundan sakınmak için ABD'ye gitmeyi reddettiÄŸine iliÅŸkin yorumlara neden oldu.  POWELL BEKLENEN KONUÅžMAYI YAPACAK MI?ABD'nin, Arafat'ı biraz daha zorlamaya çalışan tutumunun açık bir yansıması olan koridor diplomasisi, soru iÅŸaretlerini de beraberinde getirdi.  Ä°lk soru, ''ABD DışiÅŸleri Bakanı Colin Powell BM Genel Kurulu'nda beklenen konuÅŸmasını yapacak mı?'' Ä°srail basınına göre, Washington henüz kesin karar vermedi.  Ä°srail gazeteleri, Powell'ın, ABD'nin yeni barış planını açıklaması ve bağımsız Filistin devletine destek vermesi beklenen konuÅŸmasını hiç yapmayabileceÄŸini ya da konuÅŸmanın ertelenebileceÄŸini yazdı. Washington'un bu tutumuna, ''zamansız yapılacak böyle bir konuÅŸmanın barış sürecini canlandırma çabalarına zarar verebileceÄŸi endiÅŸesinin neden olabileceÄŸi'' belirtiliyor.  ARAFAT FÄ°LÄ°STÄ°N DEVLETÄ° Ä°LAN EDECEK MÄ°?Filistin tarafı ise Powell'ın yapacağı konuÅŸmaya büyük önem veriyordu. Bu çerçevede dün El-Hayat gazetesinde yayınlanan ''Arafat BM Genel Kurulu'nda bağımsız Filistin devletini ilan edecek'' iddiası önem kazandı. ''Arafat böyle bir adım atar mı?'' sorusuna genel olarak''hayır'' cevabı veriliyor.  Bu iddiayı sızdırarak, Arafat'ın Washington'a Powell'ın konuÅŸması ve Bush ile görüşmesi konusunda baskı yapmayı amaçladığı deÄŸerlendirmesi de yapılıyor.  Ancak gözlemciler, ''ABD'nin kabul etmek istemediÄŸi bir barış planına zorluyor olması halinde Arafat'ın böyle bir adım atabileceÄŸi''olasılığının da gözden uzak tutulmaması gerektiÄŸini belirtiyorlar. Peres'in, geçen hafta ''Filistin devletini hemen ilan edelim'' açıklamasını yapan Filistin Yönetimi Meclis BaÅŸkanı Ahmet Kueyri ile görüşecek olması bu olasılığa güç kazandırıyor.  Peres'in, Arafat ile yapılan görüşmelerde bir ilerleme saÄŸlanamadığı, ancak her ÅŸey gerektiÄŸi gibi giderse barış sürecine geri dönülebileceÄŸi yolundaki açıklamaları da bu çerçevede dikkat çekici olarak nitelendiriliyor.  ''PERES ABD Ä°LE ORTAK BARIÅž PLANI MI HAZIRLIYOR?''Aşırı saÄŸcı Hatzofeh gazetesi, Peres'in gizlice ABD ile ortak bir barış planı hazırladığını ileri sürdü. Gazete, ABD'deki Yahudi çevrelerine dayandırdığı haberinde bu planın ÅŸunları içerdiÄŸini yazdı: ''Bağımsız Filistin Devleti kurulacak, Ä°srail Gazze'den tamamen çekilecek, Batı Åžeria'daki bazı yerleÅŸim merkezleri boÅŸaltılacak, Kudüs sorunu ertelenecek.''  Habere göre, Peres bu planını, Brüksel'deki görüşmelerinden sonra Åžaron'a iletti. Cuma günü birlikte bu planı görüşecekler.  Åžaron önceki gün Peres ile ortak bir plan hazırladıklarını duyurmuÅŸtu.  Ä°srail basını bugün, Åžaron ile Peres'in pozisyonlarındaki açık farklara dikkat çekerek, ortak bir planın mümkün olmadığını belirttiler.  Peres ise Ä°srail radyosuna, ''Bir barış planı yapmak için önce biz giriÅŸimde bulunmalıyız, yoksa uluslararası bir barış planı ile karşı karşıya kalırız'' dedi.  ARAFAT Ä°STEMEDİĞİ BÄ°R PLANA MI ZORLANIYOR?Peres'in resmen açıklamadığı, ancak bir süredir basında çeÅŸitli bölümleri yayınlanan planın ''önce Gazze'' bölümü, Gazze ve Batı Åžeria'da bir Filistin devleti kurulmasını içeriyor. Ancak planda, bu devletin önce Ä°srail'in tamamen geri çekileceÄŸi Gazze'de test edilmesi öneriliyor.  Peres, dün Ä°srail Radyosu'nun bu konudaki sorusuna, ''Gazze, bağımsız Filistin devletinin test edilmesi için uygun'' diyerek, planın bu maddesini doÄŸrulamış oldu.  Arafat'ın yakın danışmanları ise bu ''aÅŸamalı devlet'' planının kabul edilmez olduÄŸunu belirterek, bunu ''barış deÄŸil savaÅŸ planı'' olarak nitelendirdiler.  ''Ä°SRAÄ°L, ILIMLI FÄ°LÄ°STÄ°NLÄ°LERLE Ä°ÅžBÄ°RLİĞİ MÄ° YAPIYOR?''Bir süredir Ä°srail basınında hem ılımlı hem radikal Filistinlilerin Arafat'a yönelik eleÅŸtirilerinin giderek arttığını vurgulayan haberler dikkat çekiyor.  Son olarak bugün Ma'ariv'de yayınlanan, DışiÅŸleri Bakanlığı'nca hazırlanan gizli bir raporda, ''Ilımlı Filistinlilerin güç kazandığı''belirtiliyor.  Rapora göre, Filistinli yetkililerin büyük bölümü Arafat'ın intifadaya son vererek diplomatik seçeneÄŸi benimsemesini istiyor. Bu konuda Arafat üzerinde ABD ve AB'nin yanı sıra Arap ülkelerinden de ağır baskı var. Bazı Filistinli yetkililer, uzun vadeli bir ara dönem anlaÅŸmasının bile intifadadan daha iyi bir seçenek olduÄŸunu düşünüyor. Arafat ise anlaÅŸma isteyen ılımlılarla savaÅŸ isteyen radikal kamp arasında sıkışmış durumda ve hızla güç kaybediyor. Rapor, ''Filistinlilerle bir ateÅŸkes yapmak için en uygun zaman'' sonucuna varıyor.Â