FETÖ’cüler için 'Guantanamo tipi' tartışması

NE PROPAGANDAYA SERBESTLİK NE DE TEK TİP

Prof. Dr. Adem Sözüer (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı): Terör örgütleri suç işleyerek propaganda yaparlar. Bu nedenle, terör fiilleri isnadı ile yargılanan sanıkların yargılama sürecinde, amaçları yönünde mesaj veren veya propaganda anlamına gelecek biçimde giyinmeleri, beyanlarda bulunmalarına izin verilmemelidir. Mahkemeler, tutukevi yönetiminden sanıkların duruşmaya getirilmeleri esnasında gerekli tedbirleri almasını isteyebilir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nda bu konuda yeterli düzenleme var. Ancak bunun anlamı tutukluların duruşmaya tek tip kıyafetle getirilmesi değildir. Unutulmamalıdır ki, tek tip kıyafette terör örgütleri bakımından yeni bir propagandaya zemin hazırlayabilir. Bu nedenle Adalet Bakanlığı, hem tek tipin hem de propagandaya imkân veren serbestliğin sakıncalarını giderecek şekilde, tutuklular için belirli standartlar belirlemeli ve bu standartlara uyulup uyulmadığını denetlemelidir. Böylece darbe suçuyla yargılananların düğüne gider gibi duruşmaya gelmesi veya amaçları yönünde mesaj vermeleri önlenmiş olur. Bunun içinde özel bir kanuna da gerek yoktur.

Hakan Canduran (Ankara Barosu Başkanı): Üzerindeki bir tişörtle çıkıp mesaj verecek diye insanların artık orada bile kısıtlanması anlamlı gelmiyor. Tek tip elbiseyle çıkardılar, hepsine kırmızı ya da mavi hangi renk olursa olsun giydirdiler, bu sefer de bu insanları diğer sanıklardan farklı bir konuma getireceksiniz. Aslında amacın da bu olduğunu düşünüyorum. Bu insanların farklı yargılandıkları, farklı insanlar olduklarını ortaya koymak. Akla, mantığa ve yasalara uygun bir tavır değil. Mesaj içeren kıyafetlerin giyilmesi engellenebilir ancak bütün sanıkların tek tip kıyafetle yargılanması kabul edilebilir değil. Her sanık suçluluğu kesinleşene kadar masumdur. Bu ilkeye rağmen siz tek tip kıyafet giydirdiğiniz zaman peşin hükmü vererek kişileri oraya gönderiyorsunuz.

BAŞKA SORUNLARA YOL AÇAR

Cavit Tatlı (Hukukçular Derneği Genel Başkanı): FETÖ şüphelilerine tek tip elbise giydirme tartışması Muğla’daki bir şüphelinin giydiği tişört üzerine başladı. Oluşan infial üzerine sıcağı sıcağına verilen kararların ileride olumsuz sonuçlara neden olabileceğini düşünüyorum. Eğer cezaevlerinde tek tip elbiseye geçilecekse bunun sadece FETÖ’cülere uygulanması gibi bir durum olamaz. Tüm terör suçluları için böyle bir durum söz konusu olacaktır ki, bu da başka sorunları beraberinde getirecektir. 

‘İŞKENCENİN MERKEZİ’

CEZA hukukçusu Prof. Dr. Adem Sözüer, sosyal medya hesabından, “Guantanamo Müslümanları düşman gören, peşinen suçlu sayan zihniyetin işkence merkezidir. Hiç bir konuda örnek alınamaz. Hukukumuzda çözüm var” mesajını paylaştı.

YENİ BİR CAMBAZA BAK TARTIŞMASI YARATIR

CHP Sözcüsü ve Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan, Guantanamo’daki gibi tek tip kıyafet önerisini eleştirerek, “Darbe girişimi içerisinde bulunan herkesin hukuk içerisinde hesap vermesi gerekir. Bu ihtiyacın nereden doğduğunu merak ediyorum. O sanıkları bulundukları yerlere kimler getirmiş, bunun yerine üstlerindeki kıyafet üzerine tartışma açılır. Yeni bir cambaza bak tartışması yaratır” diye konuştu.

AVRUPA’DA ORTAK UYGULAMA YOK

AVRUPA ülkelerinde tutukluların tek tip giysi giymesi konusunda ortak bir uygulama yok. Cezaevi uygulamaları konusunda çerçeve kurallar belirleyen Avrupa Konseyi (AK), tutuklular için üniforma uygulamasını ne teşvik eden ne de yasaklayan bir yaklaşım içinde. AK’ın bu konudaki tavsiyesi ise tutukluların kendi giysilerini giyebilmesi yönünde. Avrupa ülkelerinin çoğu da bu tavsiyeyi hayata geçirmiş durumda. AK, her tutuklunun kişisel giysilere sahip olmasını, bu imkânı bulunmayan tutuklular için ise cezaevi yönetiminin iklim şartlarına uygun giysi temin etmesini istiyor. Üniforma uygulamasının devrede olması durumunda ise bunların alçaltıcı ya da aşağılayıcı nitelikte olmaması talep ediliyor. (Güven ÖZALP / BRÜKSEL)

SON ÖRNEĞİ ASKERİ CEZAEVİNDEYDİ

TÜRKİYE’de cezaevlerinde tek tip elbise giyme zorunluluğunun son olarak uygulandığı yerler askeri cezaevleriydi. 1 Temmuz 1998 tarihinde çıkartılan yönerge ile uygulanan tek tip elbise giyme zorunluluğu, 23 Şubat 2010’da Balyoz darbe planı soruşturmasında amiral ve generallerin adliyeye sevkinden önce kaldırılmıştı. Askeri cezaevlerinde tek tip elbise uygulamasıyla siyah gömlek ve gri pantolon giymek zorunluluktu.

GUANTANAMO 11 EYLÜL SONRASINDA KURULMUŞTU

ABD’nin Küba’daki Guantanamo Donanma Üssü’nde yer alan Guantanamo Kampı, 11 Eylül saldırıları sonrasında 2002 yılında eski başkanlardan George W. Bush döneminde açılan bir askeri cezaevi. Başta Afganistan ve Irak olmak üzere çeşitli ülkelerde yakalanan ve terör örgütü El Kaide ya da Taliban bağlantılı olduğundan şüphelenilen kişilerin tutulduğu Guantanamo Kampı; ‘uyumlu’ olarak tanımlanan mahkûmların beyaz, ‘zorluk çıkaranların’ ise turuncu renkli üniforma giydiğine dair haberlerle gündeme geldi.