Farklı bir başkan

Bumin'in karşı oyları ve sicili çok çarpıcı

ANAYASA Mahkemesi'nin yeni Başkanı Mustafa Bumin, ilginç sicili ve bazı kararlara karşı verdiği ilginç karşı oylarla tanınıyor. Bumin'le uzun yıllar birlikte çalışan bir Anayasa Mahkemesi üyesi, yeni Başkanı ‘Dengeli, ölçülü, sakin ve mütevazi bir insan’’ olarak tanımladı. Aynı üye Bumin'in, Anayasa Mahkemesi'nde kararlarını hiç geciktirmeden tamamlayan ve ilginç karşıoyları ile tanınan bir üye olduğunu da söyledi.

MECLİS'E KIRMIZI KART Bumin, ilginç bir tesadüfle önceki gün başkanlık yarışına girdiği Fulya Kantarcıoğlu ve Yalçın Acargün'le birlikte Meclis'e, kıyak emeklilikle ilgili ‘kırmızı kart’ gösteren bir karşıoya da imza attı. Bumin, kıyak emekliliğin iptaline değil, 9. kez iptal kararı verilmesine karşı çıktı. Kıyak emeklilik yasalarının daha önceki iptal kararları nedeniyle, ‘‘Yok hükmünde olduğunu’’ ve ‘‘Yapılan işlemlerin milletvekillerine hak sağlamayacağını’’ savundu. Yedek üye Mustafa Yakupoğlu'nun da paylaştığı karşı oylarda, ‘‘Bu yasa kuralına göre yapılan idari işlemler de kendiliğinden yoklukla sakat olur ve ilgililer lehine hiçbir hak sağlamaz’’ denildi.

1402'LİKLERE DÖNÜŞ VİZESİ Bumin'in, 1402'liklere işe dönüş vizesi veren tarihi kararın altında da imzası var. Bumin, 4045 sayılı yasa ile getirilen ve 1402'liklerin giriş sınavını kazandıkları halde, sakıncalı olduklarının bildirilmesi nedeniyle işe alınmamalarının Anayasa'ya aykırı olduğu ve iptali yönünde oy kullandı.

ZİNA SUÇUNDA EŞİTSİZLİK OLMAZ Bumin, TCK'nın kadının zinasını düzenleyen ve farklı ceza öngördüğü için ‘Eşitlik’ ilkesine aykırı olan 441. maddesinin de iptalini istedi.

KÜSKÜNLER MECLİSİ'NE RET RP'nin yasaklı lideri Necmetti Erbakan'ın, perde gerisinde yönettiği, FP'nin de başını yakan Küskünler Meclisi'nin toplantıya çağırılmasına ilişkin TBMM kararının iptali isteminde, Bumin'le birlikte, Anayasa Mahkemesi heyeti tam kadro red oyu kullandı. Mahkeme, red kararını, ‘‘Görevsizlik’’ nedeniyle verdi.

DKP'YE KILPAYI KAPATMA Genel Başkanlığı'nı Şerafettin Elçi'nin yaptığı Demokratik Kitle Parti ise Anayasa Mahkemesi tarafından beşe karşı altı oyla kapatıldı. Bu karara, Başkan Ahmet Necdet Sezer, üyeler Haşim Kılıç, Yalçın Acargün, Sacid Adalı, Fulya Kantarcıoğlu karşı oy verdiler. Bumin ise kapatma yönünde oy kullandı.

AĞAR VE BUCAK Bumin, DYP'li Sedat Bucak ve Mehmet Ağar'ın, dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ilişkin TBMM kararlarının Anayasa, yasa ve TBMM İçtüzüğü'ne aykırı olduğu ve iptali istemiyle yaptığı başvuruyu reddeden heyette yeraldı. Bu karar, ilginç bir tesadüfle, Özden'in emekliye ayrıldığı, 31 Aralık 1997 tarihinde verildi ve Özden'in başkan olarak katıldığı son karar oldu.

Sezer kabul etti

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, dün Başbakan Bülent Ecevit, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu, kuvvet komutanları ve Anayasa Mahkemesi Başkanlığı'na seçilen Mustafa Bumin'i kabul etti. Sezer, 14.30'ta kabul ettiği Genelkurmay Başkanı Kıvrıkoğlu, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Atilla Ateş, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral İlhami Erdil, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Ergin Celasin ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Rasim Betir ile yaklaşık bir saat görüştü. Sezer'in Başbakan Ecevit'le haftalık olağan görüşmesi ise yaklaşık yarım saat sürdü. Kabullerde basının sadece görüntü almasına izin verildi.

‘Din’ yazılmasın

Bumin'in en ilginç karşıoyu, nüfus cüzdanlarının ‘Dini’ bölümünü laiklik ilkesi ışığında değerlendirdiği karşıoyu... Bumin'in, karşıoyuna dayanak oluşturan dava İzmir'de başladı. İzmirli A.J.Ö. nüfus cüzdanının din bölümündeki ‘İslam’ın silinip ‘‘Bahai’’ yazılması için dava açtı. Ancak, davası reddedildi ve temyiz etmesi üzerine de Danıştay'a gitti. Danıştay'ın, nüfus cüzdanlarındaki din hanesini Anayasa'ya aykırı olup olmadığının incelenmesi için yaptığı başvuru üzerine, bu ilginç olay Anayasa Mahkemesi'nin önüne geldi. Yüksek Mahkeme din yazılmasını Anayasa'ya aykırı bulmadı ve başvuru oyçokluğu ile reddedildi. Ancak, Bumin karşıoyunda tam tersi görüşü savundu. Türkiye'nin, bir ‘‘Laik hukuk devleti olduğunu’’ vurgulayan Bumin, ‘‘Nüfus kütüğünde de olsa, bir kişiden mensup olduğu dininin açıklanmasının istenmesinin, dinsel inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanması anlamına geldiğini’’ savundu. Bumin, kişilerin dinlerinin veya dinsizliklerinin açıklamasının toplumda kargaşaya neden olabileceğini, devletin buna yol açabilecek düzenlemelere yasalarda yer vermemesi gerektiğini belirtti. Nüfus cüzdanında din yazılmasının, kişilerin dini inanç ve kanaatlerini ilgilendiren ve iç dünyalarında kalması gereken bir durumun açıklanmasına yol açtığını öne süren Bumin, ‘‘Kişilerin temel hak ve özgürlüklerinden olan dini inanç ve kanaat özgürlüğünü zedeleyecek düzenlemeler, Cumhuriyetin temel niteliklerini de ortadan kaldırır’’ değerlendirmesi yaptı.

Kumarhaneler kapatılmamalı

Bumin, kumarhanelerin kapatılmasının iptali istemiyle yapılan başvuruda da heyetten farklı bir karar verdi. Heyet bu başvuruyu reddederken, Bumin, kumarhanelerin kapatılmasına karşı çıktı. Bumin, Yalçın Acargün ile birlikte verdiği karşıoyda, özgürlüklerin sınırılandırılmasının ‘‘Makul ve kabul edilebilir bir ölçüyü aşmamasını’’ istedi. Kazanılmış haklara saygının hukuk devletinin unsurlarından birisi olduğunu vurgulayan Bumin, talih oyunları işletmelerinin geçmişte devletten destek görerek yasalara uygun olarak kurulduğunu, 18 bin civarında çalışanı ile ekonomiye çok önemli katkıda bulunan kuruluşlar olduğunu belirtti. Bumin karşıoyunda, ‘‘Kamu yararı, genel ahlak ve kamu düzeni gibi nedenlerle, daha önce yasalara uygun olarak kazanılan özel teşebbüs kurma hakkının tamamen ortadan kaldırılmasının haklı nedenleri yoktur. Dava konusu yasa kuralı Anayasa'nın 2.maddesinde tanımlanan hukuk devleti ilkesine de aykırıdır’’ dedi.

Vergiye hukuki bakış

Bumin, Ankara 2.Vergi Mahkemesi'nin ‘‘Gelir Vergisi Yasası'na eklenen fıkradaki bazı sözcüklerin iptali’’ istemiyle açılan davada da vergiyle ilgili ilginç bir değerlendirme yaptı. Bumin karşıoyunda, ‘‘Devlete kaynak sağlamak amacıyla hukuksal ilkelerin yapranıp yıkılmasına duyarsız kalmamalı ve gelir elde edilmesi amacıyla hukuk devleti niteliklerinden vazgeçilmemelidir. Devlet çalışanların yaşam düzeyini yükseltmek, çalışma yaşamını geliştirmek için çalışanları korumak, çalışmayı desteklemekle görevlidir’’ dedi.

Tütün reklamı

Bumin'le birlikte Anayasa Mahkemesi heyeti, 4207 sayılı Tütün mamüllerinin zararların önlenmesine dair kanunun üçüncü maddesinde yeralan ‘‘Her ne surette olursa olsun reklam ve tanıtım yapılması veya sözcüklerinin’’ Anayasa'ya aykırı olmadığına ve itirazın reddine 13 Nisan 1999'da oybirliği ile karar verdi.

PTT'nin T'si ...

Bumin, PTT'nin T'sinin özelleştirilmesinin iptali kararına da karşıoy verdi. Bumin, özelleştirmenin Anayasa'da yasaklanmadığını ve TBMM'nin yararlı, gerekli ya da uygun gördüğü kamu varlıklarının özelleştirilmesini, Anayasa ilke ve kurallarına bağlı kalarak yasayla yapabileceğini savundu. Bumin, özelleştirmenin geç kalınmadan yapılmasını istedi.