Güncelleme Tarihi:
Orta ve dargelirliler için ev sahibi olmak kolay değil. Zor hayat şartları ev satın almayı her geçen gün daha zorlaştırıyor. Oturduğu evin sahibi olmanın en hesaplı yolu kooperatife üye olmaktan geçiyor. Bütçesine uygun peşinat ve aylık taksit ödeyerek her yıl binlerce insan kendi yuvasına kavuşuyor.
1980'li yıllarda toplu konut yapımının teşvik edilmesiyle birlikte sayıları hızla artan kooperatifler çok sayıda insanı ev sahibi yaparken, sistem içinde çok sayıda mağdurun da oluşmasına yol açtı.
Yasaya göre kooperatifler kar amacı gütmeden ortaklarına hizmet veren ve belirli amaçların gerçekleşmesini sağlayan yapılanmalar olarak tanımlanıyor. Konut kooperatiflerindeki işleyiş mantığı, tek başına ev sahibi olmaya gücü yetmeyenlerin, güçlerini birleştirerek konut sahibi olması olarak tanımlandığı, kar amacı gütmediği düşünüldüğü için gelir vergisinden muaf tutuluyor. Ayrıca kooperatiflerin inşaat için yaptığı harcamalar KDV'den muaf.
42 BİN KOOPERATİF
Konut kooperatifleri genellikle aynı meslek grubundaki kişiler veya profesyonel kooperatifçiler tarafından kuruluyor. Birincisinde, aynı işyerinden çalışanlar örgütlenerek kooperatif kuruyor.
Ancak bu kooperatif, inşaat maliyetlerinin yüksekliği ve uzman yöneticilerin azlığı yüzünden her zaman söz verdiği tarihte ve belirtilen maliyette evleri tamamlayamayabiliyor.
İkinci grupta yer alan kooperatifler ise genellikle kanunun tanıdığı kolaylıklardan yararlanmak isteyen inşaatçılar tarafından kuruluyor. Bunlar genellikle kuruluşlarını kooperatif olarak gösteriyor.
Yapılan araştırmalara göre Türkiye'de faal durumdaki kooperatif sayısı 42 bin 847,. Bunların içinde 34 bin 726'sı konut yapı kooperatifleri. Konut yapı kooperatiflerinin toplam üyesi sayısı ise yaklaşık 1 milyon 699 bin kişi.
Kooperatif seçerken dikkat edin!
Dar gelirlilerin konut sahibi olmasının en hesaplı yolu yine de kooperatiflerden geçiyor. Paranızı sokağa atmadan ve üzülmeden ev sahibi olmak için de kooperatife üye olmadan çok iyi araştırma yapmak gerekiyor. Kooperatif üyesi olurken dikkat etmeniz gereken bazı önemli noktaları hatırlatmak istiyoruz:
Kooperatifin yeni kurulması halinde arsa alınıp alınmadığını öğrenin. Özellikle arsa sahibi ile kooperatif yetkilisinin noterden yaptığı anlaşmanın bir örneğini görün.
Kooperatif tarafından arsa kat karşılığı alınıyorsa anlaşmanın yüzde 25-30'u geçmemesi, bu anlaşmanın da noter aracılığıyla birlik yetkililerinden birinin nezaretinde yapılması üyeler açısından yararlı olur. Kat karşılığı arsa alımlarında anlaşma yüzde 30'u geçerse kooperatif risk alıyor demektir.
Düşük maliyetli daire alırken ara ödemelerin çok yüksek olabileceğine dikkat edin.
Kooperatif kurulmuş ve üyesi mevcutsa mutlaka üye sayısını kontrol edin. Bunu en son aya ait banka ekstresini görerek bulabilirsiniz.
Kooperatif adına alınan arsa hisseli ve tek tapusu çıkmamışsa gelecekte üyelere büyük külfet getireceği gibi inşaatın sürüncemede kalması da söz konusudur. Bu nedenle kooperatifler adına alınmış veya alınacak arsaların hisseli olmamasına dikkat edilmeli, tapudan da kontrol edilmeli.
Kooperatifler tarafından inşaatlar müteahhitlere verildiğinde şayet bayındırlık birim fiyatından anlaşma yapılmışsa bu kooperatifin aleyhine bir durumdur. Bu da o kooperatif yöneticilerinin ciddi olmadığını gösterir.
Kooperatiflerce inşaatın yapılması için bayındırlık birim fiyatı üzerinden müteahhitle anlaşma yapılıyorsa bu anlaşmanın noter huzurunda birlik yönetiminden bir kişinin de kontrolünde yapılması üyenin menfaatinedir.
Üye olduğunuz kooperatifin olağan Genel Kurul toplantılarını izlemek denetimi kolaylaştıracaktır.