Elbise askısı yaparken tarlaya ‘damla’yla girdi

Plastik parçaların injeksiyonu ve kalıp imalatı için kurulan ve ağırlıklı olarak elbise askısı üreten Ä°SKO Plastik, tarım iÅŸine girince, Türkiye'ye özgü plastik damlama-sulama sistemi geliÅŸtirdi. ‘Serum modeli’ denebilecek bu yöntemle verimlilik arttı, toprak tuzlanmadan kurtuldu.TÃœRKÄ°YE hálá bir tarım ülkesi ve ÅŸartlar nereye sürüklerse sürüklesin öyle de kalacak. Çünkü tarım yeni yüzyılın da yükselen sektörü. Bu nedenle tarıma dönük projeler giriÅŸimcilere büyük kazançlar saÄŸlayabilir. Ä°SKO Plastik iÅŸte böyle bir KOBÄ° ÅŸirket.Ä°SKO'nun, Küçükköy'deki ÅŸirket merkezi ilk bakışta küçük ölçekli bir atölye. Yılda 4 milyon dolar ciro yapan ve 24 saat çalışarak Çin ile askı rekabeti yapan bu mütevazi KOBÄ° atölyesi, önemli bir yeni ürüne imza atıyor. Ä°SKO tarım sektöründe verimi artırmak için yeni bir sulama sistemi geliÅŸtirdi. Projede Türkiye Teknoloji GeliÅŸtirme Vakfı (TTGV) ile ortak hareket etti ve 1 milyon dolarlık ar-ge projesi için 500 bin dolar TTGV desteÄŸi aldı. Ä°SKO özellikle yassı yumuÅŸak boru sistemi konusunda baÅŸarılı bir ürün geliÅŸtirdi. Plastik mamülün dayanıklı formülünü üretti, damlamayı saÄŸlayan komponentlerin bu borulara montajında yaÅŸanan sorunu aÅŸtı. 2004'te 1 milyon dolar ciro hedefiyle pazarlama baÅŸladı. Pazarlamayı ziraat mühendisleri yapıyor. Ä°SKO'nun sulama sistemi toprak, iklim ve ürün ÅŸartlarına göre üretilebiliyor. Yaptığı araÅŸtırma geliÅŸtirme çalışmalarında baÅŸta Ä°srail olmak üzere suyu kıt, toprağı deÄŸerli birçok ülkede uygulanan bu teknolojinin sadece suyu tasarruflu kullanmakla ilgili olmadığını da ortaya çıkaran Ä°SKO, ‘‘damlama-sulama’’ adlı bu sistemle dekar başına alınan ürün miktarında yüzde 50 verimlilik artışı saÄŸladı, su tasarrufunun yanısıra, topraktaki tuzlanmayı da önledi. Åžirketin sahibi Kayhan Öçal, bir plastik sanayicisi olarak tarıma dönük projeye neden ihtiyaç duyduklarını şöyle anlattı:‘‘Bizim Çanakkale Biga'da tarıma dönük bir iÅŸtirakimiz var. KurutulmuÅŸ sebze alanında çalışıyor. Bu iÅŸletmede sürekli olarak kaliteli ve yeterli hammadde sorunu yaşıyorduk. AraÅŸtırmalarımıza göre Türkiye'de dekar başına alınan ürün hiç artmıyordu ve üstelik de gıda iÅŸleme alanındaki kapasite de genel üretime göre çok fazlaydı. Bu yüzden de hem köylü hem de sanayici para kazanamıyor. Biz bu noktada sorunun verimsizlikten kaynaklandığını tespit ettik. Bizim köylü dekardan 3-4 ton domates alıyor, Avrupalı köylü ise 15-20 ton. Bu tabloda da yanlış sulamanın payı büyük.’’GLOBAL ÇÖZÃœMKayhan Öçal, bu aÅŸamadan sonra çözüm için yurt dışından çok sayıda firma ile temasa geçtiklerini anlattı. Bu temaslar sırasında verimliliÄŸi artıran sulama sistemlerinin çok pahalı olduÄŸunu gördüklerini söyleyen Öcal, ‘‘Buna raÄŸmen yurt dışından borular getirdik ama onların verdiÄŸi sistem, gübreleme ve sulama programları Türkiye'nin koÅŸullarına uymadı. Biz de bizim toprak, iklim ÅŸartlarımıza göre nasıl bir sulama sistemi olmalı sorusunu araÅŸtırmaya baÅŸladık. Çiftçilerle uzun görüşmeler, denemeler yaptık ve ortaya ‘damlama-sulama boruları' projesi çıktı’’ diye konuÅŸtu. Ä°SKO’da üretimlerinin ağırlıklı olarak elbise askısı olduÄŸunu anlatan Kayhan Öçal, bundan böyle Türk tarımına plastik sulama sistemleri üretiminin hızla artacağını umduklarını anlattı ve tarımın yeniden lokomotif sektör olacağına inandıklarını belirtti. ‘DAMLA’LARI BÄ°LGÄ°SAYAR YÖNETÄ°YORÄ°SKO'nun sahibi Kayhan Öçal, geliÅŸtirdikleri sulama sisteminde suyun ürüne ve iklime göre miktarını bilgisayarla tespit ettiklerini belirterek, ‘‘ Sulamayı düzenlemek için bilgisayar kullanıyoruz. Küçük çaplı sulamalarda tarlada bilgisayar olmuyor ama büyük iÅŸletmelerde bu da yapılıyor. Bitkiye sadece ihtiyacı kadar su veriyoruz. Bitkinin geliÅŸme düzenine uygun su verebiliyoruz. Mesela bitki yetiÅŸme döneminde az su ister. Suyu çok verirseniz kök geliÅŸimini englellersiniz. Bu ayrımı bizim sulama sisteminde yapabiliyorsunuz. Gübreyi de bu sistemle vermek mümkün olabiliyor. Ä°laçma da yine aynı programla düzenlenebiliyor. Aslında yaptığımız ÅŸey, bir serumla bitkinin vücudunun her tarafına vitamin, ilaç, su vermek. Bu sistemle dalından düşmüş sebzenin çürümesi bile önleniyor.SÄ°STEMÄ°N AVANTAJLARIÇok daha az su ile sulama yapılıyorÃœrün verimi yüzde 50 artıyorÃœrün kalitesi yükseliyorZirai ilaç ve gübre kullanımı azalıyorToprakta tuzlanma önleniyorSulama işçiliÄŸi çok azalıyorYakıt tüketimi (enerji masrafı) azalıyorEnerji harcaması azalıyorYabancı ot ve hastalıkları azalıyorÇapalama işçiliÄŸi azalıyorÂ