Dünya basını 'gündemi İran belirleyecek' diyor

Bloomberg, “Obama, İran yaptırımları için Erdoğan’ın desteğini istiyor” başlıklı haberinde gündemin ağırlıklı olarak İran’ın nükleer programı ve Afganistan’ın yeniden inşa edilmesi etrafında yoğunlaşacağını belirtti.

Bir Beyaz Saray yetkilisinin açıklamalarına dayandırılan haberde Obama’nın, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi üyesi Türkiye’den yaptırımlar konusunda destek isteyeceği, Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’dan alınan bilgiye göre ise Türkiye’nin Afganistan’da ABD’ye sunduğu yardımın artırılmasını isteyeceğini belirtildi.

Adı açıklanmayan Beyaz Saray yetkilisinin “Türkiye, ancak İranlı yetkililer nükleer programlarının barışçı amaçlarla kullanılacağı konusunda açık taahhütlerde bulunurlarsa aracı olabilir. Obama görüşmede Türkiye’nin İran’la ilgili net tavrının ne olduğunu anlamaya çalışacaktır” görüşlerine yer verildi.

Diğer yandan Beyaz Saray sözcüsü Robert Gibbs görüşmede Türkiye’nin Afganistan’a asker göndermesinin, Kuzey Irak’taki rolünün, Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin ve kıbrıs’ın geleceğinin de tartışılacağını belirtti.

TÜRKİYE'NİN NÜFUZUNDAN FAYDALANMA ÇABASI

The Associated Press haber ajansı görüşmede ABD'nin Türkiye'nin Ortadoğu'daki nüfuzundan faydalanmak için bu toplantıyı bir araç olarak kullanmak isteyeceği yorumu yapıldı.

Başbakan Erdoğan’ın Türkiye’den Afganistan’a daha fazla asker gönderilmeyeceği yönündeki açıklamasının hemen ardından yapılacak toplantının gündemini ABD’nin, Türkiye’nin bölgesel güç ve nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan bir müttefiki olarak Ortadoğu’daki etkisini kullanma isteğinin belirleyeceği ifade edildi.

Türkiye’nin ABD ile İran ve Arap ülkeleri arasında arabuluculuk yapmaya niyetli olduğu ancak Obama yönetiminin Ankara’nın bu rolü oynamasına izin verip vermeyeceğinin belli olmadığı yorumu yapılan haberde tarafların İran yaptırımları konusunda yaşadıkları fikir ayrılıklarının altı çizildi.

ABD’nin BM Güvenlik Konseyi’nde yaptırımlar konusunda bastırmasının Türkiye’yi bir NATO müttefiki ile önemli bir komşu arasında seçim yapmaya zorlayacağı belirtildi.

"MODEL ORTAKLIK" SINAVDAN GEÇİYOR

İngiliz Financial Times gazetesinin Delphine Strauss imzalı analizinde de Obama’nın “model ortaklık” olarak tanımladığı Türkiye-ABD ittifakı için asıl sınavın İran olacağı belirtildi.

“Türk diplomatlar Tahran’ın nükleer silah edinmesi konusunda batının korkularını paylaştıklarını ancak bunu önlemek için farklı yaklaşımlar geliştirdiklerini söylüyor” yorumu yapılan haberde Türkiye’nin yaptırımlar ne olursa olsun İran’dan doğal gaz ithal edip ticaret ilişkilerini geliştirmek istediği belirtildi.

GÜNDEMİ KAYGILAR BELİRLEYECEK

Bir başka İngiliz gazetesi Daily Telegraph da “Türkiye’nin İran’la ilişkileri ABD’de kaygı yaratıyor” başlığıyla yayımladığı yorumunda bu kaygının bugünkü toplantının gündemini belirleyeceği ifade edildi.

Erdoğan’ın Mahmud Ahmedinecad’la olan yeni dostluğu hakkında sorularla karşılaşırsa şaşırmaması gerektiği belirtilen yorumda “Bu dostluk sadece Tahran’ın BM kararlarına aykırı davranmasını cesaretlendirir ve dolayısıyla bölgede bir nükleer silahlanma yarışı başlatıp istikrarsızlığı artırır” ifadelerine yer verildi.

Türkiye’nin İran’la yakınlaşmasının, Ankara’nın AB ve ABD’yle ticaret yapma peşinde olduğu gerçeğini unutturmaması gerektiğine de vurgu yapıldı.

TÜRKİYE BM’DE VETO ETMEYECEK

Diğer yandan Fransa’nın önde gelen gazetelerinden Le Figaro’da da görüşmeyle ilgili bir analiz yayımlandı. Analizde, Türkiye’nin, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nda İran’ın tutumunun kınanmasına ilişkin oylamada “çekimser” kalmasının ABD’yi rahatsız ettiği ifade edildi.

Adı açıklanmayan bir Türk yetkiliye dayandırılan yorumda, BM Güvenlik Konseyi’nde ek yaptırımlar için oylama yapılması halinde geçici üye Ankara’nın kararı “veto etmeyeceği” ifade edildi.