Doğru yönde atılan adımlar

BANKACILIK sektörü çok acı deneyimler yaşadı. Bu sektörde olumsuz olabilecek her şeyi değil, ama çok şeyi gördük. Hesapsız verilen kredilerin bankaların başına neler getirebileceğini gördük. Alınan risklerin gerçekleşmesi durumunda eskiden yapılan karların anlamsızlığını anladık. Toplanan mevduatların banka sahibinin mülkiyetinde sanmanın acılarını tattık. Bütün bunlardan sonra, halktan toplanan paraların banka sahibinin kasasına gidebildiğine dahi şahit olduk. Bütün bu açılardan sonra sektörün dörtte biri buharlaştı. Artık, şapkamızı önümüze koyup aldığımız dersler ışığında bankacılık sektörünün yeniden yapılanmasını en ince ayrıntılarına kadar düşünmemiz gerekiyor.İşin başında suçlu arayarak bir yere gidemeyeceğimiz belliydi. Suçluları yakalamak bankacılık sektörünü düzeltmez. Suçlular yakalanmalı ve zararların tazmini sağlanmalıdır. Ama, işlenen suçların ve yapılan yanlışların bir daha tekrarlamaması için yapılacak çalışmalar bankacılık sektörünün yeniden yapılanmasına ışık tutacaktır.KONULARBu amaçla kurulan bağımsız danışma komisyonu kurma girişimi doğru yönde atılmış çok önemli bir adımdır. Komisyonda başka ülkelerde deneyimli bankacıların bulunması önemli katkılar sağlayacaktır. Aynı şekilde, Komisyon’un diğer üyelerinin de bağlantısız, deneyimli, saygın ve konularında uzman kişilerden oluşması o denli önemli olacaktır.Eski yanlışları ve suç unsuru olan işlemlerin yeniden tekrarlanmaması yönünde oluşturulacak tavsiye niteliğindeki öneriler paketi üç önemli alanda yeniden yapılandırma gerektirecektir: Banka başkanından şube müdürlerine kadar banka yönetimlerinin gerçekleştireceği gözetim ve denetim (daha genel anlamda kurumsal yönetişim); banka içi operasyonel kuralların iyileştirilmesi ve geliştirilmesi; ve dış denetimin denetim kurallarının yeniden tespiti.FAYDA - MALİYETYeni ya da ilave kurallar oluşturulurken iki önemli unsura dikkat etmek gerekmektedir. Birincisi, hangi kurallar uygulamaya konursa konsun yanlış yapmayı ve/veya suç unsuru olabilecek işlemleri mutlak olarak önlemek mümkün değildir. Dolayısıyla, oluşturulacak çerçevede bu çeşit olayların olmasını zorlaştırmaya çalışmak ve gerçekleşme olasılıklarını asgariye indirebilme çabası öne çıkmalıdır.Birinci konudan çok daha önemli bir konu ise yeni oluşturulacak çerçevenin bankalara yükleyeceği ek maliyetlerdir. Her türlü kural kurallara uyması arzulanan birimlere çeşitli ek maliyetler yükler. Yüklenecek ek maliyetler makul düzeylerde tutulmalıdır. Teknik deyimiyle, kuralların önleyici özellikleri dolayısıyla elde edilecek faydalarla, kuralların uygulanmasının getireceği ek maliyetler makul bir dengede tutulmalıdır. Fayda-maliyet analizi iyi yapılmadan uygulamaya konacak yeni kurallar yükledikleri maliyetleri nedeniyle etrafından dolaşılmaya çalışılan kurallar niteliğine dönüşebilme riski taşırlar.Bankacılıkta olduğu gibi, devletin denetim yükümlülüğü olan ekonomideki çeşitli sektörlerin işeleyişi konusunda farklı öneri geliştirme komisyonları kurulmalıdır. Yaşanan sorunları bir daha yaşamamak önemlidir. Ama, sorunları yaşamadan önlemeye çalışmak çok daha önemli olmaktadır. Son dönemlerde kurulan bağımsız kurulların bu konuda yapacakları çok işleri vardır.