Danıştay'dan reform önerisi

Danıştay BaÅŸkanlığı, bazı yasalarda deÄŸiÅŸiklik yapılmasını içeren bir dizi öneri hazırladı. BaÅŸbakanlığa sunulan öneriler, ilgili bakanlıklar ile AKP ve CHP'ye de gönderildi.Danıştay, sıkıyönetim komutanlarının iÅŸlemlerine karşı iptal davası açılamayacağını öngören yasal düzenlenin kaldırılmasını, yüksek yargı üyelerinin, hakim ve savcıların seçimlerde aday olduktan sonra seçilememeleri halinde mesleÄŸe yeniden dönüşlerinin kaldırılması gerektiÄŸini önerdi. Danıştay'ın yasalarda istediÄŸi deÄŸiÅŸikliklerle ilgili önerileri şöyle: * Hakim ve savcılar ile yüksek yargı organları mensuplarının, birsiyasi parti ile üyelik iliÅŸkisi içinde olmaları tarafsızlıklarına kuÅŸku düşüreceÄŸinden, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'da yer alan hakim ve savcılar ile yüksek yargı organları mensuplarına mahalli idareler ve milletvekili genel veara seçimlerinde adaylığı veya seçimi kaybetmeleri durumunda eski görevlerine dönme olanağı veren düzenleme kaldırılmalı. * Ä°dari para cezalarına iliÅŸkin yargılama prosedürleri arasındaki fark giderilmeli. Ä°dare mahkemelerinde imar para cezalarına iliÅŸkin davalara uyuÅŸmazlığın miktarı dikkate alınmaksızın tek hakimin bakmasısaÄŸlanmalı ve bu kararlara karşı bölge idare mahkemelerine itirazen inceleme olanağı verilmeli, ihtilaflar orada sonuçlandırılmalı.      * Ä°dari para cezalarına karşı açılan iptal davaları ile uyuÅŸmazlık miktarı 3.5 milyar lirayı aÅŸmayan tam yargı davaları idare mahkemesi hakimlerinden biri tarafından çözümlenmeli.  * Yüksek yargı mensupları ile hakim ve savcıların geçici görevlendirilmesini düzenleyen kurallar kaldırılmalı. Hakim ve savcıların Adalet Bakanlığı'nda geçici görevlendirilmelerinde Hakimlerve Savcılar Yüksek Kurulu kararının yanında yüksek yargı organlarında görevli hakim ve savcılar için ayrıca bu organların baÅŸkanlarını da oluru alınmalı.  * Devlet Memurları Kanunu'na göre disiplin amirleri tarafından verilen uyarma ve kınama cezalarına karşı dava açılmasına olanak saÄŸlayan bir düzenleme yapılmalı.  * Sıkıyönetim Kanunu'na göre sıkıyönetim komutanlarına tanınan yetkilerin kullanılmasına iliÅŸkin iÅŸlemler hakkında iptal davası açılamayacağını düzenleyen hüküm ile Yargıtay Kanunu'na göre Birinci BaÅŸkanlık Kurulu kararlarına itiraz yolunun kapatılmasını öngören düzenleme yürürlükten kaldırılmalı.       * Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu'nun tümü gözden geçirilerek günümüzün sosyal devlet anlayışı ve Anayasa'nın ''Herkes sosyal güvenlik hakkına sahip olup devlet bu güvenliÄŸi saÄŸlayacak tedbirleri almak ve teÅŸkilatı kurmak zorundadır'' hükmüne uygun olarakyeniden yapılandırılmalı.  Sosyal güvenlik kuruluÅŸları, tek çatı altında toplanmalı ve  sosyal güvenlik hakkından yararlanacak tüm kesimlerin bu haktan adil, eÅŸit ve farklı uygulamalara yol açmayacak biçimde aynı ölçüde yararlanmasının saÄŸlanması gerekir.  * Devlet Memurları Kanunu'nun tümü gözden geçirilerek, kamu personelinin parasal hakları bir bütün içerisinde ele alınmalı.  * 15 Mayıs 1959 tarihinde kabul edilen Umumi Hayata Müessir AfetlerDolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun, çağın gereklerine uygun, bilim ve fenne dayalı olarak yeniden düzenlenmeli. Gerekçede, yürürlükteki kanunun kimi maddelerinin, günümüzün teknolojik geliÅŸmeleri ve tabi afetler sonrasında alınacak tedbirlerin ivediliÄŸi karşısında yetersiz kaldığı belirtildi. Gerekçede, ''ÖrneÄŸin, Marmara Depremi'nin yaralarının henüz sarılamaması, afetzedelerin haklarının tam olarak verilmemesi, 40 yılıaÅŸkın süre önce yürürlüğe konan bu kanun nedeniyle mümkün olmamıştır''denildi.  * UyuÅŸmazlık Mahkemesi'ne, Yükseköğretim Denetleme Kurulu'na, Rekabet Kurulu'na Danıştay'ca seçilecek üyelere iliÅŸkin kurallar deÄŸiÅŸtirilmeli ve sözü edilen kiÅŸilerin doÄŸrudan doÄŸruya Danıştay Genel Kurulu'nca seçilmesini saÄŸlayacak biçimde yeniden düzenlenmeli.       UYGULAMADA YAÅžANAN SORUNLAR     Danıştay, idari yargının görev alınana giren yasalardaki eksikliklerin uygulamalarda ortaya çıkacağına iÅŸaret ederek, bazı yasalarda da bu nedenle deÄŸiÅŸiklik yapılmasını istiyor. Bu öneriler da şöyle:  * Belediye baÅŸkanlarının geçici olarak görevden uzaklaÅŸtırılmaları konusu yargıya bırakılmalı, bu konuda Anayasal ve yasal deÄŸiÅŸiklikler yapılmalı.  * Yasaların çokluÄŸu ayrılıkların ve çeliÅŸkilerin oluÅŸumuna neden oluyor. Maden, taÅŸocağı ve petrol konusunda 3 yasa, ormanlarla ilgili 2 yasa, sularla ilgili birçok yasa bulunuyor. Bu durumun kalkması içinyapılacak ilk öneri, Osmanlı Devleti zamanında yürürlüğe giren TaÅŸocakları Nizamnamesi'nin Maden Kanunu içine alınması. Bunun gerçekleÅŸmemesi durumunda, öncelikle yasa niteliÄŸindeki nizamname yeniden ele alınmalı ve günün koÅŸullarına uyumu saÄŸlanmalı. * Petrol Kanunu ayrı bir yasa olarak korunmalı, ancak içerisinde petrol ürünleri ve doÄŸalgaz ile ilgili ilkelere yer verilmeli.   * İç ve dış göçü düzenleyen 1934 tarihli 2510 sayılı Ä°skan Kanunu, günün koÅŸullarına uygun duruma getirilmeli. Toplumsal ve ekonomik nedenler, baraj yapımlarıyla geliÅŸen iç göçü ve deÄŸiÅŸik zamanlarda gerçekleÅŸebilecek dış göçleri Anayasal yerleÅŸme ve seyahat hürriyeti ile baÄŸdaşır biçimde düzenleyen bir metin geliÅŸtirilmeli.  * Sıhhi ve gayri sıhhi iÅŸyerlerinin açılışı ve denetimi birçok yasanın konusunu oluÅŸturuyor. Yani, bir iÅŸyeri için bir çok idareden izin almak gerekiyor. Olanak ölçüsünde yasalar birleÅŸtirilmeli ya da temel alınan bir yasa doÄŸrultusunda alınan izin, diÄŸer genel veya yerel yönetimleri de baÄŸlayacak bir özelliÄŸe kavuÅŸturulmalı.''      SORUÅžTURMA Ä°ZNİ     4483 sayılı Memurlar ve DiÄŸer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Yasa'nın ''soruÅŸturma izni vermeye yetkili merciler'' baÅŸlıklı maddesinin de kısmen deÄŸiÅŸtirilmesi öneriliyor. Bu konudaki öneriler şöyle:  * Ä°lde ve merkez ilçede görevli memurlar ile diÄŸer kamu görevlileri ile kaymakam hakkında vali,  *BaÅŸbakanlık ve bakanlıkların merkez, baÄŸlı ve ilgili kuruluÅŸlarında veya dış temsilciliklerinde görev yapan memurlar ve diÄŸer kamu görevlileri hakkında o kuruluÅŸun en üst idari amiri,  * Dış temsilciliklerdeki memur ve diÄŸer kamu görevlileri dahil Bakanlar Kurulu kararıyla atanan veya bakanlıkların merkez, baÄŸlı ve ilgili kuruluÅŸlarında görevli olup ortak kararla atanan memurlar ve diÄŸer kamu görevlileri hakkında ilgili bakan,   * BaÅŸbakanlık merkez teÅŸkilatının aynı durumdaki personeli hakkında BaÅŸbakan,   * BüyükÅŸehir belediye baÅŸkanları, il belediye baÅŸkanları, büyükÅŸehir ve il belediye meclis üyeleri ile il genel meclisi üyeleri hakkında İçiÅŸleri Bakanı,  * Ä°lçelerde belde belediye baÅŸkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında kaymakam, ilçe, alt kademe ve merkez ilçelerdeki belde belediye baÅŸkanları ile ilçe, alt kademe ve merkez ilçelerdeki belde belediye meclisi üyeleri hakkında bulundukları ilin valisi.Yetkili merciin ön inceleme ve sonrasında karar verme süresinin suçun öğrenilmesinden sonraki 30 günle sınırlı tutulmasının yeterli inceleme yapılmadan karar verilmesine yol açtığı belirtilerek, bu sürenin de 60 güne çıkarılması öneriliyor.Â