Çocuklarımız neden öldürüyor

Colorado'da son katliamın şokunu atlatamayan Amerikan toplumu soruyor: Çocuklarımız neden öldürüyor

20 Nisan günü, Colorado'daki Columbine Lisesi'ni, arkadaşı Dylan Klebold ile bir cehennem yerine çeviren Eric Harris, günlüğünde ‘‘Düşüncelerimi beğenmiyorsan, söyle de seni öldüreyim’’ diyor. 18 yaşındaki Harris, silah ve bombalarla okulda katliam yaparken, siyah bir öğrencinin kafasına kurşun sıkmadan önce de, ‘‘Bir zencinin beyninin dağıldığında nasıl olacağını hep merak ederdim’’ ifadesini kullanıyor. Harris ve 17 yaşındaki Klebold, varlıklı ailelerin çocukları. Kafalarının içindeki şiddetin harekete geçmesi, kendileri dahil 15 kişinin ölümüyle sonuçlandı. Ve Amerika soruyor: Neden?

Amerikan kültüründeki yerleşik iyi-kötü ikileminde, ‘‘iyi’’ bir kahraman olarak ortaya çıkarak tüm kötüleri alt ediyor. Rambo hep zafere ulaşıyor ve amacına yaklaşırken de sürekli olarak birilerini katlediyor. Toplum, Rambo'nun yaptıklarını, o ‘‘iyi’’ olduğu için alkışlıyor.

Sosyologların önemli bir bölümü, ABD'yi ‘‘kahramana ve şiddete tapan toplum’’ olarak tanımlıyor. Hollywood, TV ve gazeteler de bol bol rakiplerini kırıp geçiren kahramanlar ve şiddet yapıtları üretmeyi çok seviyor. Çünkü, mükemmel özel efektlerle süslenerek üretilen mal piyasada alıcı buluyor. Sonuç ise pek sevindirici değil. ABD cezaevlerinde bugün, şartlı salınanlar hariç yaklaşık 1,5 milyon mahkum bulunuyor. ABD, infaz edilen idam cezalarında, Suudi Arabistan ve İran ile aynı ülkeler grubunda yer alıyor. Ancak, cezalar, giderek sertleştirilmesine rağmen fazla caydırıcı olamıyor.

Çocukları ve gençleri şiddete yönelten nedenler arasında, aile içinde ve küçük yaşlarda şiddet ve kötü davranışların hedefi olmak, yalnızlık ve dışlanmışlık duyguları, aileye ve çevreye yabancılaşma, şiddeti özendiren müzik türleri ve bilgisayar oyunları, İnternet'te şiddetin sesi olan siteler, anne ve babanın çocuğa ilgisizliği ve ihmal, sevgiden yoksun büyüme, parçası olunan arkadaş grubunun baskıları ve kendini kanıtlama duygusu gösteriliyor.

POTANSİYEL KATİLLER

Nöroloji ve psikoloji alanlarındaki son bulgular, çok küçük yaşlarda acı ve şiddete maruz kalan çocukların beyin sistemlerindeki kimyasal yapının farklılaştığını ortaya koyuyor. Sonuçta, çevresiyle uyum içinde olamayan ve şiddete başvurmaya hazır saldırgan bir kişilik yapısı ortaya çıkıyor. Uzmanlara göre, ‘‘dayak cennetten çıkmadır’’ felsefesiyle hareket eden anne ve babalar, aslında potansiyel birer katil yetiştiriyorlar.

16 yaşındaki Luke Woodham, 1 Ekim 1997 günü, önce annesini kurşunladı ve sonra da eğitim aldığı liseye giderek üç kişiyi öldürdü ve yedi kişiyi de ağır yaraladı. Woodham, katil olmadan önce de, hayvanlara eziyet etmekten zevk alıyordu. Köpeğini önce beyzbol sopasıyla dövmüş, sonra da diri diri yakmıştı. Woodham, küçük yaşlarda aşırı şiddetin hedefi olmuştu.

Çocukken şiddetin hadefi olanlardan bir grup, anti-sosyal olarak niteleniyor. Bunlar, acı çekmiyor ve ölümü de kolayca kabulleniyorlar. Luke Woodham, yakalandığında, kendisini öldürmesi için polise yalvarmış, ‘‘ne olur kurşunlarını kafama boşalt’’ demişti. Saldırgan diye nitelenen diğer grup ise eylemini yaptıktan sonra üzülüyor ve acı çekiyor.

Çocukken şiddet yaşayan ya da ihmal edilen gençler, hızla bir kimlik arayışı içine giriyorlar. Amerikan kırsalında, bu gençlerin önemli bir bölümü, herkesten nefret eden ‘‘beyaz ırkçı ve kafatasçı’’ tuzağın içine düşüyor. Kentlerde ise bir sokak çetesinin üyesi olmak, gençlerde ‘‘yapay’’ bir grup dayanışması duygusu yaratıyor. Uyuşturucu madde ve silahların kolayca elde edilebilmesi, şiddetin kapısını iyice aralıyor. Son lise katliamının yaşandığı Colorado Eyaleti'nde sabıkalılar bile silah satın alabiliyor.

Uzmanlar, en riskli yaşlar olarak 10-14 arasını gösteriyorlar. Psikologlara göre, şiddet ve ölüm kavramları, bu yaşlarda bir ‘‘gizem’’ içeriyor.

ÖNLEMLER YETERLİ Mİ?

Colorado katliamından sonra, Amerikan okullarında silahlara karşı çok sıkı güvenlik önlemleri alındı. Yerel toplum liderleri, anne ve babalara, çocuklarıyla daha yakından ilgilenmelerini ve şiddet belirtisi görmeleri halinde acilen bir uzmanın yardımını istemelerini tavsiye ediyorlar.

Başkan Bill Clinton, çocuklar ve şiddete ilişkin bir toplantıyı Beyaz Saray'da gerçekleştirecek ve sorulara yanıt arayacak. Clinton, altı yıl önce göreve başladığı günden bu yana, sıkı mücadele ettiği kurumlardan biri de güçlü silah lobisi NRA oldu. Clinton, yarı-otomatik silahların yasaklanmasında başarılı oldu. Ancak, daha küçük çaptaki silahlar konusunda NRA engelini aşamadı. Clinton döneminde, genel suç oranları son 25 yılın en düşük noktasına ulaştı.

Birçok Kongre üyesine seçim dönemlerinde bağış veren NRA'nın Başkanı olan ünlü aktör Charlton Heston, silah sahibi olmanın Anayasal bir hak olduğunu belirtiyor. Başkan Clinton'ın, bundan sonra atacağı adımlar dikkatle izlenirken, Colorado'daki katliamın şokunu yaşayan ABD'de, neredeyse herkes, ‘‘yeni olaylar meydana gelmeden, mutlaka birşeyler yapılması gereği’’nde birleşiyor.

Çocuklarda katil olma riski

Bu unsurlardan herhangi biri çocuğun katil olma riskini ikiye katlıyor:

Suç ve şiddete bulaşmış bir aileden gelmek.

Kötü davranışların ve şiddetin hedefi olmak.

Bir çeteye ait olmak.

Alkol ve uyuşturucu madde kullanmak.

Aşağıdaki unsurların, yandakilerden herhangi biriyle birarada bulunması ise riski üç katına çıkarıyor.

Silah kullanmak.

Tutuklanmış olmak.

Düşünceyi etkileyen nörolojik sorunlar.

Sorunlu bir okul yaşamı.

İşte şiddete özendiren filmler

Colorado katliamını gerçekleştiren Eric Harris ve Dylan Klebodl'un en çok sevdikleri ‘‘şiddet dolu’’ filmin, Leonardo DiCaprio'nun oynadığı ‘‘Basketball Diaries’’ olduğu belirtiliyor. Filmde, DiCaprio da, Harris ve Klebold gibi, siyah trençkot giyerek çevreye tüfekle ateş açıyor.

Video oyunu Doom'un da gençleri çok etkilediği belirtiliyor. Katliamlara yol açan diğer Hollywood yapıtları arasında, Natural Born Killers, Money Train ve Menace II, Society ve kısa bir süredir gösterimde olan Matrix gösteriliyor.

Colorado katillerinin jargonu

Beyaz Şapkalılar: Okulda spor yapan gençlere duyulan nefreti simgeliyor.

Düz Uç: Uyuşturucu ve alkole karşı olan, ancak temizliğin ifadesi olarak kafalarını kazıyan bir grup gence verilen isim.

420: Marihuana için kulllanılan isim.

Mitsubishi: Dans kulüplerinde kullanılan haz verici bir uyuşturucu.

Goth: Ölüm ve şiddete duyulan hayranlık. Klebold ve Harris'in bağlı olduğu Trençkot Mafyası bu hayranlığı siyah giysiler ile ifade etme yolunu seçmişti.