Çanak toplama cumhuriyeti

Milli maçlardan sonra İran'da on binlerin katılımıyla yaşanan sevinç ya da öfke gösterileri artık rejimi tehdit etmeye başladı. Sonuç ne olursa olsun gösterilerde mutlaka rejim aleyhtarı sloganlar atılıyor. Vandallar ortalığı kırıp geçiriyor, yüzlerce kişi tutuklanıyor. İnsanlar maçla ilgilenmesin diye televizyonda Sylvester Stallone filmi bile gösteriliyor. Uydu yayınları izlenmesin diye çanak antenler toplanıyor. Ama hiçbiri fayda etmiyor. Futbol eylemleri, 1979'dan beri görülen en büyük kitle hareketi olarak yükseliyor.TAHRAN'daki olmayan tahtın sahibi Rıza Pehlevi, internet üzerinden ve uydu televizyon yayınları aracılığıyla İran halkına sesleniyor: ‘‘Futbolu bahane edin, rejime karşı ayaklanın...’’Aslında futbol hareketi devrik Şah Pehlevi'nin oğlundan gelen bu çağrılarla başlamıyor. İlk kıpırdanmalar 1998 Dünya Kupası'nda yaşanıyor. 2002 Dünya Kupası eleme maçlarıyla birlikte doruğa tırmanıyor. Şah'ın mahdumu da bu fırsatın üstüne atlıyor.Tabii rejim de uyumuyor. 1998 kupasındaki ABD galibiyetini ideolojik malzeme yaptığına bin pişman olan rejim şimdi bu futbol yaygarasından nasıl kurtulurum hesapları yapıyor. Hatta son günlerde üretilen komplo teorilerinden birine göre Mollalar, milli takım 2002'ye gidemesin diye dualar ediyor. Takımın şampiyonaya gidip gidemeyeceği önümüzdeki çarşamba İrlanda ile yapılacak play-off ikinci maçında belli olacak.RAMBO'YU BİLE TAKMADILARFutbol bahanesiyle sokaklara dökülenler için yenilgi veya galibiyet hiç farketmiyor. Geçen 21 Ekim'deki grup eleme maçında Bahreyn karşısında alınan 3-1'lik yenilgiden sonra ülkede inanılmaz bir kargaşa yaşandı. Tahran sokaklarında başlayan gösteriler diğer kentlere de yayıldı ve polisin müdahalesine karşın iki gün sürdü. Bu yenilgiyle birlikte Dünya Kupası'na katılma şansı play-off maçlarına kalınca öfkeli kalabalıklar hükümet binalarına saldırıp rejim aleyhtarı sloganlar atmaya başladılar. Bunun üzerine cop ve göz yaşartıcı bomba kullanıp uyarı ateşi açan polis yüzlerce kişiyi gözaltına aldı. Aslında Bahreyn maçından önce çatılardaki çanakların indirilmesi için genelge yayınlanmış, ancak hiç kimse bu uyarıyı takmamıştı. Bunun üzerine Birleşik Arap Emirlikleri ile oynanacak maç öncesinde polis çabucak harekete geçerek, millet maç seyredip heyecanlanmasın diye bir hafta içinde bin kadar çanak anteni damlardan topladı.Bir zamanlar Türkiye'den açık saçık yayınlar geliyor diye çanak toplayan Tahran bu sefer de futbol tehlikesi üzerine harekete geçti.Futbol hareketinden gözü korkan Molla bununla da yetinmedi, maçın oynandığı saatte televizyonda Sylvester Stallone filmi gösterip milleti farklı bir heyecana sürüklemeyi denedi. Ama nafile. BAE karşısında alınan 3-0'lık galibiyet, Rambo'yu umursamayan 100 bin genci yine sokaklara döktü. Ülke çapında trafik felç oldu, borular öttürüldü, hele hele arabalardan İslam'a aykırı dans müzikleri de yükselince, yine göz yaşartıcı bombalar atıldı, uyarı ateşleri açıldı. 600 kişi gözaltına alındı, bunların 80'i tutuklandı.Bu olaylar yetmiyormuş gibi milli takımın Bosnalı hocası Miroslav Blazeviç da futbol yangını üzerine körükle gitmez mi. Devlet Başkanı Muhammed Hatemi, tutuklanan 80 kişinin 15 Kasım'daki ikinci İrlanda maçının bitiş düdüğü ötmeden serbest bırakılmayacağını açıklayıp, itidal çağrısında bulunduktan sonra gazeteyi eline alıp Blazeviç'in manşetlere yansıyan demecini görünce deliye döndü. Blazeviç şöyle diyordu:‘‘İrlanda'yı geçip 2002'ye gidemezsek intihar ederim...’’ Çanak antenler iyi ya da kötüdür diyemeyizMollanın genel kanısına göre İslam rejiminin dış düşmanları, uydu yayınları aracılığıyla sistemi yozlaştırıp çökertmeye çalışıyor. Bu nedenle futbol yayınlarının izlenmesi konusu Meclis'te enine boyuna tartışıldı. Büyük çoğunluk çanak antenler toplandığı takdirde tehlike kalmayacağı görüşünde. Ancak bazı milletvekilleri ve gazeteler aynı görüşte değil. Meclis Kültür Komisyonu üyesi Celil Sazgarnazhad şöyle diyor: ‘‘Çanakları yasaklayarak sosyal ve kültürel sorunları çözemezsiniz. Çünkü çanak antenler iyidir ya da kötüdür diye kategorize edemezsiniz. Uydular ya insanlığın ve gelişmenin hizmetindedir, ya da değildir.’’ Bazı gazeteler de çanak mevzuatının karışık olduğuna dikkat çekerek şöyle yazdılar: ‘‘Eğer çanak kullanmak yasaksa, damlarda neden bu kadar çok anten var. Yok eğer yasak değilse, hangi hukuki temele dayanarak insanların ellerinden çanaklarını alıyorlar.’’