Bir kelime Avşar'ı vergiden nasıl kurtardı

Hülya AvÅŸar’ın on parmağında on marifet. Sinema oyunculuÄŸu, dizi oyunculuÄŸu, ÅŸarkıcılık, yayımcılık, yazarlık, tenis oyunculuÄŸu. Belki saymadığım baÅŸka faaliyetleri de vardır. Bana göre baÅŸarılı ve takdir ettiÄŸim bir sanatçı ama kriterler kiÅŸiden kiÅŸiye deÄŸiÅŸebilir tabi.Geçenlerde, bir televizyon kanalında geçen alt yazıda; Hülya AvÅŸar’ın, boÅŸanmış olduÄŸu eÅŸine evini vereceÄŸi ve kira almayacağı yazıyordu. Bizim de mesleÄŸimiz mali konular  üzerine olunca mesai saatinden sonra bile iÅŸimizi öyle kolay kolay kafamızdan atamıyoruz. Bu yazıyı kendimce vergisel bazda deÄŸerlendirirken talihsizce çalan telefon ve yaptığım görüşme sonucunda alt yazıyı okumakla kaldım ve beyanatı kendi aÄŸzından dinleyemedim. Ancak eÅŸim dinlemiÅŸ ve aktardığına göre de, Sayın AvÅŸar eski eÅŸinin, evinin üst katında ve kızıyla beraber hiç kira ödemeden istediÄŸi kadar oturabileceÄŸini ve tatlı kızı Zehra ile bu ÅŸekilde ayrılık yaÅŸamayabileceÄŸini söylemiÅŸ.Hülya AvÅŸar’ın vermiÅŸ olduÄŸu beyanat ile altyazıda bahsedilen durumu vergi kanunları açısından deÄŸerlendirdiÄŸimizde, Hülya AvÅŸar’ın bilerek ya da bilmeyerek bir kelime ile vergisel bir yükümlülükten nasıl kurtulduÄŸuna tanık oluyoruz. Nedenini açıklayalım.Ev, Kirasız  Olmaz; Ama Ä°stisnalar VarGelir Vergisi Kanunumuzda emsal kira bedeli esası olarak adlandırılan bir uygulama var. Bu uygulama uyarınca; bir konut, sahibi tarafından usul-füru (kız ya da oÄŸlan çocuÄŸu, anne-baba, torun v.s.) veya kardeÅŸleri dışında kalan kimselerin kullanımına kira almaksızın bırakılmış olsa dahi, yetkili özel merciilerce veya mahkemelerce takdir ve tespit edilmiÅŸ kira bedeli, bu ÅŸekilde bir kira bedeli mevcut deÄŸilse konutun emlak vergisi deÄŸerinin yüzde beÅŸi emsal kira bedeli olarak kira geliri sayılıyor ve üzerinden vergi hesaplanıyor. Bu durumda, Sayın Hülya AvÅŸar, kızından bahsetmeksizin eski eÅŸinin, kendisine ait evde kira ödemeden istediÄŸi kadar oturabileceÄŸini söylemiÅŸ ve bunu da uygulamış olsaydı yukarıda bahsettiÄŸimiz uygulama uyarınca gelir elde etmiÅŸ sayılacak ve vergi ödemek zorunda kalacaktı. Ancak AvÅŸar, eski eÅŸinin kendisine ait evde kızıyla beraber oturabileceÄŸini söylediÄŸinde, evi kızına tahsis etmiÅŸ olduÄŸu noktasından hareketle bahsettiÄŸimiz emsal kira uygulaması geçerli olmayacak ve kendisi için vergisel bir durum da ortaya çıkmayacak. Gördüğünüz gibi, bir kelime Hülya AvÅŸar’ı vergisel bir yükümlülükten kurtarmış ve altyazıda bahsi geçen duruma göre kendisi için daha ekonomik bir sonuç ortaya çıkmış oldu. Sayın AvÅŸar’ın bu beyanatı bizim de bu hafta ele almak istediÄŸimiz konu için iyi bir örnek teÅŸkil etti. Konunun biraz detayına girelim.Tek Konut Tahsisi Vergi Dışı KalıyorUsul-füru ya da kardeÅŸlere birden fazla konut bedelsiz olarak tahsis edildiÄŸinde, yalnızca bir ev için emsal kira uygulaması yapılmıyor. DiÄŸer ev ya da evler için ise emsal kira bedeli hesaplanarak, ÅŸartların oluÅŸması halinde beyan ediliyor ve vergi hesaplanıyor. Sahibi tarafından kardeÅŸine yapılan bedelsiz konut tahsisinde, kardeÅŸin evli olması ve eÅŸinin ikametine de bedelsiz bir ev tahsis edilmiÅŸ olması durumunda, emlak vergisi deÄŸeri yüksek tutarda bulunan ev için emsal kira bedeli hesaplaması yapılmayacak, tahsis edilen diÄŸer ev ya da evler için emsal kira bedeli esas alınarak üzerinden vergi ödenmek zorunda kalınacaktır.Bunun yanı sıra, boÅŸ kalan konutun muhafazası maksadıyla bedelsiz olarak baÅŸkalarının ikametine bırakılması, mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi durumlarında emsal kira bedeli geçerli olmamakta ve hesaplama yapılmamaktadır. Amaç Vergi GüvenliÄŸinin SaÄŸlanmasıEmsal kira bedeli, beyana dayalı vergi sistemimizde bir vergi güvenlik müessesesi olarak kullanılan ve yalnızca bedelsiz olarak yapılan konut tahsislerinde deÄŸil, kira bedelinin tespit edilemediÄŸi ya da düşük kira geliri beyan edilmesi durumlarında da baÅŸvurulabilen bir uygulama.Ancak, emsal kira bedelinden düşük tutarda kira geliri beyan edildiÄŸi durumlarda, Maliye Bakanlığı tarafından 05.01.1999 tarihinde yayımlanan 1999/1 sayılı iç genelgeye göre; elde edilen gerçek kira gelirinin kira sözleÅŸmesi, ödemeye iliÅŸkin banka dekontu veya havale makbuzu, vb. belgelerle veya kiracının ifadesi ile ispat edilebilmesi veya belgelendirilebilmesi halinde ayrıca emsal kira bedeli uygulaması yoluna gidilmemektedir. Sözü edilen ispat veya belgeleme iÅŸlemine ise, ancak beyan edilen kira gelirinin gerçek durumu yansıtmadığına iliÅŸkin karinelerin bulunması veya vergi incelemeleri sırasında yetkililerce talep edilmesi durumunda baÅŸvurulmaktadır.Not: 28.09.2005 tarihli Referans Gazetesinde yayımlanmıştır. Bu bölüm Gelirler Kontrolörleri DerneÄŸi yayın organı Vergi Sorunları dergisi tarafından hazırlanmıştır. Â