Bilimde baÅŸka neler oldu?

ANTROPOLOJÄ° VE ARKEOLOJÄ°Etiyopya’da 160 bin yıllık Homo sapien kafatasını bulan bilim adamları, bulgularının, insanlığın Afrika’daki evriminin Neandertaller’den bağımsız olduÄŸunun altını çizdiÄŸini söyledi. Bilim adamları, maymunlar ve insanların evrimiyle iliÅŸkili olduÄŸunu düşündükleri melez gen belirlediler. Yeni Gine’de 7 bin yıl önce muz yetiÅŸtirildiÄŸinin kanıtlanması, zirai alışkanlıkların GüneydoÄŸu Asya’ya buradan yayıldığını gösterdi. Ä°ncelenen bir DNA, Amerika’ya ilk kez 20 bin yıl önce adım atıldığını gösterdi. Ä°ngiltere’de bulunan 6 bin yıllık bir çömleÄŸin kimyasal analizi, sütle beslenmenin en eski kanıtı oldu. Bolivya’daki gölü inceleyen araÅŸtırmacılar, gümüş üretiminin yaklaşık bin yıl kadar önce baÅŸladığını kararlaÅŸtırdı.ASTRONOMÄ°Columbia uzay mekiÄŸi, 1 Åžubat’taki iniÅŸinden birkaç dakika önce parçalandı. 7 mürettebatı yaÅŸamını yitirdi. Yapılan testler, kalkışta, yalıtıma ait bir parçanın sol kanatta delik açtığı andan beri mekikte sorun olduÄŸunu gösterdi. AraÅŸtırmacılar, günün birinde mekiklerin yerini alabilecek sıcaÄŸa dayanıklı maddeler üzerinde çalışıyor.Astronomlar, yıldızına en yakın olan ve her 28.5 saatte yıldızının çevresinde dönen bir gezegen keÅŸfetti. Bilim adamları ayrıca evrendeki bilinen en yaÅŸlı ve en uzak gezegeni de saptadı. Dünya’dan 90 ışık yılı uzaklıktaki bir yıldızın, GüneÅŸ Sistemi’ne en yakın çok gezegenli analogu barındırdığı kaydedildi. Uzayın, bugüne kadar çekilen en görünür resmi, yakınımızdaki Andromeda galaksisinin bizim Samanyolu’muzdan çok daha ‘hareketli’ bir geçmiÅŸe sahip olduÄŸunu gösterdi.Astronomlar, bilinen en uzak kara deliÄŸin kütlesini ölçtü.Radar tabanlı gözlemlerine dayanan gezegen bilimciler, Satürn’ün uydusu Titan’ın üzerinde göller, okyanuslar veya hidrokarbonlar bulunduÄŸuna iliÅŸkin en güçlü kanıtı elde etti.GüneÅŸ Sistemi’nin en soÄŸuÄŸundaki Neptün’de mevsim deÄŸiÅŸikleri yaÅŸanabilir.Astronomlar, evrendeki sıradan maddelerin nerelerde bulunabileceklerini sonunda bulduklarını açıkladılar. DiÄŸer araÅŸtırmacılar, 1937’den beri kayıp olan bir göktaşının yerini belirledi.10 yıldan fazla bir zamandır Güneş’ten uzaklaÅŸmakta olan Plüton’un boyutu ikiye katlandı ve sıcaklığıysa 1 santigrat derece arttı.Astronomlar, bir kara delik tarafından üretilen ses dalgalarını ilk kez belirledi.BEYÄ°N - DAVRANIÅžBilim adamları, disleksia (okuyamama) hastalığının ilerlemesine neden olan ilk geni belirledi. Deneylere göre, duygusal olaylara ait hatıraları canlandıran, ancak bu olaylardan hemen önce olanların hatırlanmasını engelleyen biyolojik bir mekanizma vardı. DiÄŸer araÅŸtırmalara göreyse, öğrenilen yeteneklerin hatırlanması, gece uyuyarak mümkündü. Beyin hücreleri için bir koruyucu üretme iÅŸlemine katılan genlerin deÄŸiÅŸtirilmesinin, ÅŸizofreni ile bipolar bozuklukla baÄŸlantısı saptandı.Uyumada zorlukların, saÄŸlıklı ve yaÅŸlı kimselerin, doÄŸal nedenlerden daha fazla ölümüne sebebiyet verdiÄŸi saptandı.EÅŸine, dostlarına ve çevresine yardımcı olan yaÅŸlıların, bunu yapmayanlardan daha fazla yaÅŸadıkları belirlendi. BÄ°YOTIPÖstrojen ve sentetik progesteron alan yaşı ilerlemiÅŸ kadınların, inme yaÅŸama veya Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin daha yüksek olduÄŸu kaydedildi. Bu hormonların çok düşük dozlarınınsa, kadınlarda menopoz öncesi kemik yoÄŸunluÄŸunu, yan etki yaratmaksızın arttırdığı bulundu.AraÅŸtırmacılar, yerfıstığına alerjiyi önleyici ilk hapı buldu.Bazı Viagra hastalarında görülen kalp krizinin nedeninin, kanın pıhtılaÅŸmasında etkili bir enzim olduÄŸu görüldü.HIV virüsü taşıyan annelerin bebeklerine ilaç verme, emzirme yoluyla hastalığın bulaÅŸma olasılığını azalttı. 3 deney aÅŸamasındaki AIDS ilacı olumlu sonuçlar verdi. Genlerin aktivitelerini gösteren manyetik rezonans görüntülemedeki ilerlemelerin, prostat kanserinin ÅŸiddetli türlerinin tanımlanmasına yardımcı olabileceÄŸi sanılıyor.AraÅŸtırmacılar, üst akciÄŸer bölümlerinin hastalıklı bölümlerinin ameliyatla alınmasının anfizem hastalarının daha iyi nefes alıp vermesini saÄŸladığını doÄŸruladılar.SaÄŸlıklı insanların kalp hastalıklarının belirteçleri arasında adiponektin bileÅŸiÄŸi ile koroner arterlerdeki kalsiyum miktarı gösterildi.Memantin ilacı, ileri safhadaki Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaÅŸlattı. Aynı hastalarda bulunan plakların oluÅŸumu, petri kabında kanser ilacı Gleevec sayesinde azaltıldı.DoÄŸduklarında, kanı filtre eden nefronların tamamına sahip olmayan kimselerin, yüksek tansiyona sahip oldukları belirlendi.BOTANÄ°K VE ZOOLOJÄ°Afrika’daki indigo kuÅŸlarının, çoklu türlere ayrılmasının nedeninin coÄŸrafya deÄŸil, müzik zevki olduÄŸu fikri öne çıktı.Kaledonya kargalarının, kullandıkları aletlerin teknolojisini, yaratıcılıklarını kendi aralarında paylaÅŸmayla arttırdıkları kanıtlandı. Ä°nsanlar dışında ilk kez, bu yeteneÄŸe sahip canlıların varlığı saptandı. Uluslararası bir ekip, on yıldan fazla bir süredir yürüttükleri çalışma sonucunda, bal arılarının erkek ve diÅŸilerini birbirlerinden ayıran geni buldu.Dikenli ıstakozlar, ‘gerçek yön bulma’ denilen testleri geçen ilk omurgasız hayvanlar oldular.HÃœCRE VE MOLEKÃœLER BÄ°YOLOJÄ°Omurgasızların, östrojen ve diÄŸer steroitlere tepki veren proteinlere sahip olmaları, bu hormonal sistemin sanılandan daha önce evrildiÄŸini gösterdi.Mikrobiyologlar, bakterileri enfekte eden virüs olan bakteriyofajların, çok geniÅŸ çeÅŸitliliÄŸe sahip olduklarını ve okyanus ve toprakta bol miktarda bulunduklarını keÅŸfetti.Fare embriyonlarından geliÅŸtirilen hücrelerin, yumurta dahil neredeyse her türden hücre tipine dönüşebildiÄŸi kanıtlandı.Hayvan spermlerinin, yumurtayı ararken sıcaklık deÄŸiÅŸimlerini ve kokuları takip ettikleri ve spermin bu özelliÄŸinin, yaÅŸ ilerledikçe kaybolduÄŸu bulundu.Bir genetik araÅŸtırmaya göre, Asya’da her 12, dünya çapındaysa her 200 erkekten biri, Y kromozomunun, Cengiz Han veya onun askerlerine kadar ulaÅŸan bir türünü taşıyor.Genetik alanda tartışmalar yaratan, farklı bit türlerinin gen yapısı üzerindeki bir araÅŸtırmaya göre, insanlar giyinmeye ilk kez 72 bin yıl önce baÅŸladılar.Bilim adamları, memelilerin iç kulaklarında yeniden sese duyarlı hücrelerin geliÅŸtirilmesinin mümkün olduÄŸunu gösterdi.Bilim adamları, iç organların saÄŸa veya sola yerleÅŸtirilmesine, embriyon içindeki elektrik alanının karar verdiÄŸini öne sürdüler. KÄ°MYADNA’yı temel olarak kullanan araÅŸtırmacılar, deney tüplerinde kendiliÄŸinden birleÅŸen karbon nanotüp transistörler geliÅŸtirmenin bir yolunu buldular. Bu baÅŸarı, bu nano-bileÅŸenlerden elde edilen daha karmaşık devrelerin de önünü açtı.Deri altına yerleÅŸtirilen biyolojik olarak zarar vermeyen polimer bir mikroçip, belirlenen aralıklarda istenilen ilaçları depolayıp aktarabildi. Bu, hap ve iÄŸne gereksinimini ortadan kaldırabilir.Kimyagerler, 11 Eylül saldırıları sonrasında, en küçük kimyasal veya biyolojik silah örneÄŸini bile saptayabilecek taşınabilir cihazlar geliÅŸtirme yarışına girdi.Çok büyük miktarda dijital veriyi sürekli olarak saklayacak ucuz maddelerin üretilmesi için, araÅŸtırmacılar elektrik ileten plastik maddelerden hafıza cihazları geliÅŸtirdiler.Deneylere göre parafin mumu, mekiklerdeki ek motorlarda kullanılan yakıtın yerini alabilecek ve varolan en ucuz, güvenli ve çevre için temiz roket yakıtı üretilmiÅŸ olacak.DoÄŸa BilimÄ°kiz GRACE uydularından toplanan verilerle hazırlanan Dünya’nın yerçekimine ait harita, eskilerinin rafa kaldırılmasına neden oldu.Orta Avrupa’da geçmiÅŸte meydana gelen sellerin yeniden incelenmesiyle, bölgedeki yaygın sellerin son 10 yılda azalmakta olduÄŸu öne sürüldü. Kuzey Kutbu buzullarının altındaki bir sırt boyunca yapılan inceleme, beklenmedik büyüklükte hidrotermal aktivitenin varlığına iÅŸaret etti.Yeni bir bilgisayar simülasyonuna göre, Dünya’nın ince atmosferi küçük göktaÅŸlarına karşı çok iyi bir koruma saÄŸlıyor.Jeofizikçiler, yerküreyi delebilen erimiÅŸ demir kütlesi içine yerleÅŸtirilecek üzüm boyutunda bir cihazın, gezegenin çekirdeÄŸine gönderilmesiyle Dünya’nın iç yapısının araÅŸtırılabileceÄŸini bildirdiler.Çevre ve EkolojiBir genç kızın vücudundaki çok az miktarda kurÅŸun bile, üreme olgunluÄŸuna eriÅŸilmesini geciktirebilir.Yapışmayan kaplamalardan ve sürfaktanlardan çevreye yayılan bir kirleticinin, kuÅŸları ve fareleri öldürdüğü ve kemirgenlerin geliÅŸimine zarar verdiÄŸi belirlendi.Günümüzdeki sanayi düzeyindeki balık avcılığı yüzünden, okyanustan elde edilen yenebilir ürünler, bir nesil sonra var olmayabilirler.Bazı plastiklerde kullanılan birincil bir kimyasal, diÅŸi farelerin, anormal sayıda kromozoma sahip yumurtalar üretmesine neden oldu.Mutfak ve banyolarda bakterilerin öldürülmesine karşı kullanılan kimyasalların eser miktarları, akarsulardaki algleri öldürebilir. Tüm ülkeler, BirleÅŸmiÅŸ Milletler anlaÅŸması çerçevesince, 16 kalıcı kirleticinin üretimini azaltmalı ve kullanımını ortadan kaldırmalıdır.Gıda Bilimi ve BeslenmeÇok az miktarda içki, orta yaÅŸa gelmeden iyileÅŸtirici etkiye sahip olabilir.Besinler ve ilaçlar aracılığıyla çok fazla A vitamini tüketen kimselerde, vitaminleri normal miktarlarda alanlardan daha fazla kalça kırılmaları yaÅŸadıkları tespit edildi.Kronik stres, kiÅŸilerin daha fazla yaÄŸlı yiyecekler yemelerine neden olabilir, çünkü aşırı miktardaki yaÄŸ beyni dinginleÅŸtirir.Ayda yalnızca bir kez yenen balık bile, en fazla görülen felç türüne karşı koruma saÄŸlar.Matematik ve BilgisayarlarBir Rus matematikçi, 3 boyutlu uzayların ÅŸekillerine iliÅŸkin Poincaré varsayımının kanıtını bulduÄŸunu öne sürdü, ancak kanıtın doÄŸru olup olmadığı hala belirli deÄŸil.Ekonomi uzmanları, bir hükümet veya bir kurumun alacağı herhangi bir kararın sonuçlarını tahmin edecek bahislerin kullanımını öne sürdü.E-posta kullanıcıları arasında yapılan geniÅŸ çaplı bir araÅŸtırma, bu gezegen üzerindeki herhangi birinin, hiç tanımadığı baÅŸka birini yalnızca 6 aÅŸamalı bir sosyal baÄŸlantı kurarak bulabileceÄŸini ortaya koydu. Uzayın ÅŸekli üzerindeki tartışmalar, evrenin sıcaklık dalgalarına iliÅŸkin uydu görüntülerinin analizinin ardından yeni boyuta taşındı.Bir matematikçi, aÄŸustos ayında sonsuz sayı kümeleri hakkında yıllardır çözülemeyen bir soruya yeni bir yaklaşım getirdi. PaleobiyolojiMoa denilen ve Yeni Zelanda’ya mahsus, devekuÅŸuna benzer uçamayan, büyük bir kuÅŸ türünün fosillerinden alınan genetik materyal, soyları tükenmiÅŸ olan 3 cinsin, tamamen ayrı türler olmayabileceklerini gösterdi.Soyları tükenmiÅŸ olan deniz böcekleri türünden trilobit hayvanlarının gözlerinin üzerinde geniÅŸ çıkıntılar saptanması, denizde yaÅŸayan kimi yaratıkların yaklaşık 400 milyon yıl önce gündüzleri hareket halinde olduklarını gösteriyor. TükenmiÅŸ Bradypus canlısının, kurutulmuÅŸ pisliÄŸinin hücrelerinden DNA çıkarıldı. Genetik maddenin incelenmesi, yaratığın yeni bir tür olarak nitelendirilmesini saÄŸlayabilir.Güney Kutbu’nun 500 kilometre kadar yakınında bulunan küçük bir fosil, hiçbir böceÄŸin yaÅŸamadığı bugünkü buzul dünyası Antarktika’nın, bir zamanlar bir tür sineÄŸe ev sahipliÄŸi yaptığını ortaya koydu. FizikYeni bulgular sonucunda kuramcılar, temel parçacıklar kuvarklar arasındaki etkileÅŸim modellerini yeniden ele aldı. Daha önceleri ikiÅŸer veya üçer gruplar halinde bulunan kuvarklar, siklotron içinde 4’lü ve 5’li ÅŸekillerde de gruplaÅŸtı.Aynalar arasına sıkıştırılan ve yoÄŸun ışıkla uyarılan aşırı soÄŸuk tek bir sezyum atomu, kendi infrare lazer ışınını salıverdi.60 yıl önce farkına varılmasına karşın bu yıl ilk kez bilim adamları, bir elektromanyetik dalganın frekansını azaltma yerine yükseltmeyi, yani Doppler etkisinin tersini yarattılar. Ses dalgalarının vücut içinde akustik olarak nasıl dağıldığına iliÅŸkin ilk ölçümlere göre, insan vücudu, uzatılmış bir tavuk yumurtasını andırıyor.Tek moleküller içinde belirli titreÅŸimleri baÅŸlatan bir yöntem, bilim adamlarının bu parçacıklar içindeki seçilmiÅŸ baÄŸları koparmalarını ve böylece bazı moleküllerin bir yüzey üzerinde kaymalarını saÄŸladı.TeknolojiRenkleri hızla deÄŸiÅŸtirebilen sıvı tabanlı piksellerin yeni türleri, esnek elektronik kağıtlar üzerine renkli video görüntülerinin gönderilmesinde yapıtaşı görevi görebilir.Kurama dayanan hesaplamalar, titanyum bazlı alaşımların üretilmesindeki hataları ortadan kaldırdı ve daha üstün niteliklere sahip alaşımlar elde edildi.Ultra ince pozitif ve negatif yüklü maddelerin araya eklenmesi ÅŸeklindeki çok basit bir kaplama yöntemi, gıda korunmasından enerji üretimine kadar birçok alanda kullanım sunuyor.Â