‘Bankadan’ çocuğa anayasal ‘ayar’

AK Parti, Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na getirdiği paketle, yurtdışındaki sperm bankalarından çocuk sahibi olanlara sınırlama istedi. AK Parti’nin önerisine göre “çocuğun babasını bilme hakkı” anayasal kural olacak. İktidar, ayrıca kürtaja karşı anayasal altyapı olarak “insan neslinin sağlıklı devamı” ilkesini öngördü. Komisyon, tüm partilerin tekliflerini sunmaları sonrası temel hak ve hürriyetler bölümüyle ilgili çalışmasına yeniden başladı. Öneriler metninde, “Ailenin korunması” başlıklı madde şöyle: “Devlet, insan neslinin sağlıklı devamı, çocukların ve gençlerin gelişimi ve maddi ve manevi varlıklarının korunması için gerekli tedbirleri alır. Her çocuğun anne ve babasını bilme ve ebeveynin de çocuklarla ilişkisini sürdürme hakkı vardır.”

Kanuna altyapı

Anayasa buna göre değişirse, sahibi belirsiz sperm ve yumurtalarla gebelik elde edilmesine karşı özel yasal düzenlemeler yapılacak. Devlet, “çocuğun babasını bilme hakkına” dayanarak, sperm bankasından çocuk sahibi olunmasını yasaklayabilecek veya babanın kayıtlarıyla ilgili şartlar koyabilecek. Türkiye’nin mevzuatında bu konuya yakın olarak sadece Türk Ceza Yasası’nın “çocuğun soy bağını değiştirme” maddesi bulunuyor. Bu madde, “Bir çocuğun soy bağını değiştiren veya gizleyen kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ile cezalandırılır” hükmünü içeriyor. Ancak bunun sperm bankasından çocuk sahibi olunmasıyla ilgili uygulaması olmadı.

Atatürkçü gençlik çıktı

AK Parti, mevcut Anayasa’daki “gençliğin korunması” hükümlerine de yer vermedi. Anayasa’daki gençlerin “müsbet ilmin ışığında Atatürk ilke ve inkilapları doğrultusunda yetiştirilmesi” şartı çıkarıldı. “Devlet, gençleri alkol düşkünlüğü, uyuşturucu maddeler, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için tedbirleri alır” ifadesi de teklifte yer almadı. AK Parti, temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasıyla ilgili ilkelerde, mevcut Anayasa’daki “Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü ve demokratik, laik cumhuriyeti ortadan kaldırma” şartlarını saymadı.

Mahalle baskısı önlemi

İKTİDAR, bu bağlamda, “mahalle baskısı”na karşı “Kimse inançlarının gereğini yerine getirmemekten dolayı kınanamaz, suçlanamaz ve farklı bir muameleye tabi tutulamaz” hükmünü getirdi. CHP de ateistlerin korunması amacıyla “Devlet inananlar ve inanmayanlar arasında karşılıklı saygı ve hoşgörünün yerleşmesi ve sürdürülmesi için gerekli önlemleri alır” ifadesini önerdi.