Ahlaka aykırı isme veto

Yargıtay: Mızgin diye isim olmaz

Yargıtay, ‘Türk dilinde bulunmayan, milli kültüre, örf ve adetlere uygun olmayan isimlerin çocuklara verilemeyeceğini’ bildirdi. Güroymak'ta kızının ‘Hatice’ olan ismini bölgede müjde, Farsça'da sidik anlamına gelen ‘Mızgin’ diye değiştirmek isteyen babanın isteği reddedildi.

ANNE ve babaların çocuklarına nasıl isim koyacaklarını tartışıp kurallarını belirleyen Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, ahlak, örf ve adetlere aykırı isimleri veto etti. Bu karar bağlayıcı ve çok önemli bir örnek karar niteliği taşıyor.

Yargıtay Genel Kurulu bu ilginç kararını, Nezir Durak adlı babanın kızının isim düzeltme davasında verdi. Durak, nüfusta ‘Hatice’ olarak kayıtlı bulunan kızının isminin, ‘Çevresinde tanınıp, bilindiği şekliyle Mızgin’ diye düzeltilmesini istedi. (Bölgesel anlamı, müjde. Farsça anlamı ise konuk-sidik.) Güroymak Asliye Hukuk Mahkemesi davayı reddetti. Bunun üzerine karar Yargıtay'da temyiz edildi. Yargıtay'ın ilgili dairesi, Medeni Kanun'un 26. maddesine göre, ‘Kişinin tanınıp, bilindiği ismini kayden de taşımasının hakkı olduğu’ sonucuna vardı ve yerel mahkemenin kararını bozdu. Ancak mahkeme eski kararında direndi. Bunun üzerine konu Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun önüne geldi. Genel Kurul, mahkemenin direnme kararını yerinde buldu. Genel Kurul kararında, ailelerin ‘Türk dilinde bulunmayan, birbiri ile zıt anlamlar içeren, milli kültüre, ahlak kurallarına, örf ve adetlere uygun düşmeyen isimlerin çocuklarına veremeyecekleri’ belirtildi.

Yargıtay 4. Hukuk Dairesi Başkanı Bilal Kartal ise bu karara ilginç bir karşı oy yazısı ile katılmadı. Kartal, ‘Mızgin’ adının davacının yaşadığı bölgede, ‘Müjde’ anlamına geldiğini, Farsça'da ise yazılış biçimine göre ‘Sofra, misafir, konuk, temiz, idrar-sidik’ gibi anlamlar içerdiğine dikkat çekti. Kartal, davacının yaşadığı ortamdaki yaşam biçimine dayanarak, kızına bu ismi verdiğini, bunun bir ‘isim kültürü’ olarak ele alınması gerektiğini, ‘Mızgin’ isminin de bölgesel kültürün, milli kültüre yansıması olduğunu savundu. Kartal karşı oyunda, şöyle dedi:

‘‘Eğer tüm isimlerin Türkçe olması isteniyorsa; Hatice isminde olduğu gibi çoğu isimler Türkçe değildir. Hatice, Mustafa gibi isimler de Arapça ve Farsça kökenlidir. Çoğu isim de Batı kökenlidir. Bu isimleri Milli Kültüre aykırı görmeyip, Farsça ve Kürtçe kökenli olması nedeniyle sakıncalı görülmesi bir çelişkidir.’’

Çiğ yumurtalı protesto suç değil

YARGITAY 8. Ceza Dairesi, 8 yıllık kesintisiz eğitimi ve zamları protesto amacıyla 25 çiğ yumurtayı yiyen bir kişiye verilen cezayı bozdu. Yüksek Mahkeme, eylemi ‘ilginç bir tepki’ olarak değerlendirdi. Bursa-Yenişehir Asliye Ceza Mahkemesi, Hayati Baydı’yı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası'na muhalefet gerekçesiyle 1 yıl 3 ay hapse çarptırdı ve cezayı erteledi. Yargıtay 8. Ceza Dairesi ise kararı oybirliğiyle bozdu. Bozma kararında şöyle denildi:

‘‘Sanığın, 8 yıllık kesintisiz eğitimi ve zamları protesto amacıyla 25 adet çiğ yumurtayı yemekten ibaret eylemeni suç oluşturmayan ilginç tepki niteliğinde olduğu gözetilmeden, yazılı biçimde mahkumiyet hükmü kurulması bozmayı gerektirmiştir.’’