2002'nin ufuk turu

EH işte kuş misali, madem ki koca bir yıl daha bitti ve madem ki her 31 Aralıkta o yılın bilançosunu çıkartmak ‘‘adet-i veçhile’’ sayılıyor, ben de aynı geleneği devam ettireyim.Türkiye boyutunu yarına bırakarak, bugün dünya genelinde bir ufuk turu yapalım.* * *DÜNYA genelinde dedim ama bu ‘‘genel’’ aslında ister istemez tek ‘‘ultra süper güç’’ ABD'nin ‘‘özel’’ eksenini izleyecek. Tabii bilhassa da, onun maruz kaldığı ve 21. asrın tavimini fiilen döndüren 11 Eylül 2001 saldırısının uzantısını oluşturacak.Zaten 2002 de, Birleşik Devletler'in ‘‘El Kaide’’ canilerine ve Taliban şaklabanlarına karşı yürüttüğü Afganistan operasyonuyla başlamıştı. Ve, bunun pek kötü geçtiği söylenemez.Çünkü, her ne kadar bin Ladin ve hempalarının temizlendiğine dair delil mevcut değilse de, gerek ‘‘Kör Ömer’’ ve avenesinin kara cübbelerine doldurarak Kabil'den alelacele sıvışması; gerek İkiz Kuleler katliamının dünyada yarattığı tepkiyi iyi kullanan Washington' un geniş bir koalisyon oluşturması, ABD'nin krizi ustaca yönettiği izlenimini verdi.Fakat, geçen yılın 30 Ocak tarihine kadar...* * *ZİRA, o 30 Ocak günü ‘‘W’’ rumuzlu George Bush Amerikan Kongresi önünde geleneksel ‘‘Birliğin Durumu’’ konuşmasını yaptığında, bir çuval inciri berbat etti.Washington lideri Kuzey Kore, İran ve Irak'ı da aralarına kattığı ‘‘külhanbey devletler’’i ‘‘şer ekseni’’ ilan edip, kimseyi takmadan onlara karşı tek tabanca seferberliğe girişeceğini haykırınca, ABD çok kısa bir süre içinde 11 Eylül sonrasının sempatisini yitirdi.Daha ötesi, başta Atlantik'in Avrupa yakası olmak üzere, ‘‘Sam Amca’’ya yönelik tepki dünya sathında büyük hızla yoğunlaştı. ‘‘Çirkin Amerikalı’’ imajı tekrar güncel oldu.Anlaşıldı ki, Dışişleri Bakanı Colin Powell'in temsil ettiği ‘‘güvercin’’ kanatla, Savunma Bakanı Donald Rumsfeld'in kişiliğinde sembolleşen ‘‘şahin’’ mihrak arasındaki ciddi fark, 30 Ocak konuşmasıyla birlikte, esas olarak ikincilerin lehine sonuçlanmıştır.Dolayısıyla da, zaten baştan beri o tarafa meyleden, ancak Afganistan gelişmeleri sırasında birincilerin akl-ı selimine kulak vermek zorunda kalan Bush'un bundan sonraki polikasına fütursuz davranış tarzı damga vuracaktır.* * *NİTEKİM, pederinin yarım bıraktığı işi tamamlamaya, yani Saddam'ı haklamaya kararlı olan o George W. Bush, BM'ye bile tınmayacağını söyleyerek, bahar aylarından itibaren Irak için kolları tam anlamıyla sıvamaya başladı.Ne var ki, Almanya'da Schröder'e seçim kazandıracak ölçüde bir argümana dönüşen ‘‘anti Amerikancılığın’’ dünyadaki yükseliş trendi; Güvenlik Konseyi'nde başta Fransa olmak üzere Rusya ve Çin'in muhalefeti; nihayet, Powell'in son gayretleri, karşılıklı ödünlerden sonra ABD'yi, Bağdat'a karşı harekete geçmeden önce biraz daha BM kararını beklemeye itti.Ama sonunda kesinkes belli oldu ki, New York organından ne karar çıkarsa çıksın, Saddam'ın çocuk kandırırcasına yeni bir düzenbazlığa başvurması sayesinde işi şimdi daha da kolaylaşan Washington, bir mucize gerçekleşmediği takdirde mutlaka Irak'a yürüyecektir.Büyük ihtimalle de, 2003'ün ilk aylarında Ortadoğu yeni bir savaşa sahne olacaktır.Oysa, aynı Washington geçen 365 gün boyunca yine aynı bölgede durmaksızın süren öteki savaşta yani İsrail-Filistin çatışmasında kör bir partizanlıkla Şaron'u desteklediğinden, şüphesiz 2002, Arap alemiyle ABD arasındaki köprülerin daha da çok atıldığı bir yıl oldu.AB ise bir yandan yıl sonundaki Kopenhag Zirvesi'yle yeni üyelere açıldı; diğer yandan da, köprü atmasa bile, Atlas Okyanusu'nun karşı sahiline olan mesafesinde açıldı.Başka bir deyişle, bu gece uğurlayacağımız yıl bir ‘‘Amerikan yılı’’ olduğu ölçüde, onunla asimetrik bir güzergah izleyerek, aynı zamanda bir ‘‘anti Amerika yılı’’ oldu.