Gümrük birliği yeniden tartışılıyor

Ertuğrul ÖZKÖK

Gümrük Birliği konusunda radikal bir tutum değişikliği mi söz konusu? Başbakan Yardımcısı Bülent Ecevit'in önceki gün Kıbrıs'ta yaptığı açıklamalar, çoğu insan gibi bende de şaşkınlık yarattı.

Dün Ankara'da bu konuyu Başbakan Yardımcısı Ecevit'le yüz yüze konuştum.

Aynı soruya döneyim.

Türkiye'nin Gümrük Birliği politikasında köklü bir değişiklik mi söz konusu?

HEM EVET, HEM HAYIR

İşte aldığım cevap:

Hem evet, hem hayır.

Sözü Ecevit'e bırakıyorum:

‘‘Gümrük Birliği Anlaşması Türkiye'nin çok aleyhine çalışmaya başladı. Avrupa Birliği ile ticaret açığımız 5 milyar dolardan 10 milyar dolara çıktı. Bu açık gitgide büyüyor.''

Peki bunlar bilinmiyor muydu?

Ecevit buna evet veya hayır cevabı vermeden, farklı bir açıklama getiriyor:

‘‘Biz o günlerde de söyledik. Gümrük Birliği'ne giriş müzakereleri oldu bittiye getirildi. Yeterince tartışılıp, pazarlık yapılamadı. Bunun acısı şimdi çıkmaya başladı.''

Ecevit'e göre Avrupa Birliği Türkiye'ye yönelik yükümlülüklerini yerine getirmedi.

Verdiği rakamlar çarpıcı.

Yunanistan'a yılda 7-8 milyar dolar yardım sağlanırken Türkiye'ye verilen söz, üç dört yılda 5-6 milyar dolar.

‘‘Bunun da sadece 600 milyon doları hibe, geri kalan kısmı borç şeklinde. Üstelik bu bile Yunanistan vetosuna takılıyor'' diyor.

Bütün bu sözler ne anlama geliyor? Türkiye, Gümrük Birliği üyeliğini yeniden gözden mi geçiriyor?

GERİ DÖNÜŞ YOK

Bu noktadan itibaren kafamdaki en kritik soruları Ecevit'e sordum.

İşte soru ve cevapları:

Gümrük Birliği ilişkisini yeniden tartışmaya mı açıyorsunuz?

- Evet. Bu konuda Dışişleri Bakanlığı'na bir çalışma yapması talimatı verdik. Gümrük Birliği'ni yeniden müzakere etmek istiyoruz.

Böyle bir mekanizma var mı?

- Bilmiyoruz. Çünkü bu konuda başka bir emsal yok. Bizim durumumuz emsal oluşturacak.

Bu müzakereler sonucunda Türkiye'nin Gümrük Birliği'nden çekilmesi söz konusu olabilir mi?

- Gümrük Birliği'nden dönüş söz konusu değil. Ama araştırma yapmadan başka bir şey söyleyemem. Biraz önce belirttiğim gibi bu konuda emsal yok. Emsali biz oluşturacağız.

Peki amacınız nedir?

- Türkiye büyük bir pazar. Başta ABD olmak üzere başka ülkeler de bu pazarla ilgileniyor. Türkiye'nin başka bölgelerde de etkili işbirlikleri oluşturması mümkün.

HEDEF TAM ÜYELİK

D-8 gibi örnekleri mi kastediyorsunuz?

- Evet bunlardan biri D-8. Devlet, D-8 konusunda bazı girişimler yapmış. Devlette süreklilik esastır. Bunu bir kenara bırakmak olmaz. Ama biz bunu genişletmeyi düşünüyoruz. Mesela Azerbaycan alınmış, Gürcistan yok. Neden? Sadece Müslümanlar diyorsanız, dünyanın en büyük Müslüman topluluğunun yaşadığı Hindistan neden yok?

Bütün bunlar Avrupa Birliği'ne tam üyeliği etkilemez mi?

- Hayır. Türkiye Avrupa Birliği'ne tam üyelik hedefinden asla vazgeçmeden başka oluşumlar yaratabilir.

Ecevit'le yaptığım konuşmanın beni tam anlamıyla rahatlattığını söyleyemem.

Hürriyet Gazetesi başından beri Türkiye'nin Gümrük Birliği'ne geçişinin önde gelen savunucularından oldu.

O nedenle bu konunun aniden tartışmaya açılması bizim için tam anlamıyla sürpriz oldu.

EN İDDİALI OLAY

Başbakan Mesut Yılmaz'ın bu konudaki görüşlerini henüz kendisinden alamadım.

Ancak Ecevit bu konuda Dışişleri Bakanlığı'na bir çalışma yapması talimatı verildiğini söylüyor. Demek ki konu hükümette görüşülmüş.

Benim görüşüme gelince. Gümrük Birliği, Türkiye'nin bütün cumhuriyet tarihi boyunca gerçekleştirdiği en iddialı olaylardan birisidir.

Bu konunun böyle sürpriz bir şekilde tartışmaya açılması, bu nedenle beni düşündürüyor.

Umarım, Ecevit'in dediği gibi, ana hedeflerden en küçük bir sapma dahi düşünülmüyordur.