Ferai Tınç: Yeni Başbakan'dan Rusya'nın yeni yolu

Ferai TINÇ

Onu ilk gördüğümde henüz Putin'in Başbakanı olmamıştı.

Kredi pazarlıklarında Batı'nın muhatabı, ekonomi kökenli Mihail Kasyanov'u tanıdığımda Başbakan birinci yardımcısıydı.

Üç hafta önce, Almatı'da Avrasya Ekonomik Zirvesi'nde karşılaşmıştık.

‘‘Bir tercüman bulup konuşalım. Çünkü ben İngilizceyi köpek gibi konuşuyorum’’ demişti.

Estağfurullah'ın İngilizce tam karşılığını bulup bulamadığımı hatırlamıyorum. Ama önümüzdeki dönemde nasıl bir Rusya ile karşılaşacağımızın ipuçlarını veren sözleri dün gibi aklımda.

* * *

SOVYETLER Birliği'nin dağılmasından sonra, Lenin ve Stalin'in heykellerinden intikam alan Rusya, Putin ile birlikte Sovyet geçmişiyle barışma dönemine girdi.

Bu tamamen bir geriye dönüş değil.

Ama, şok tedavi ve derinliği olmayan batılılaşma reçetelerinin yaratamadığı değişimi, gelenekselin günün ihtiyaçlarıyla harmanlanmasından sağlamayı uman bir arayış.

‘‘İlk amacımız Rusya'da ekonomiyi düzeltmek’’ diyordu Kasyanov, ‘‘Bunun için tutulacak ilk halka Rusya ve eski Sovyet cumhuriyetleri arasındaki ticareti canlandırmak. Zaten bizim ekonomilerimiz entegreydi. Bağımsız Devletler Topluluğu'nu yeniden canlandırmalıyız. Bu işbirliği ekonomilerimizin gelişmesi için temel bir gerekliliktir. Ancak bu şekilde hem Rusya hem de eski Sovyet cumhuriyetleri kalkınabilir ve daha da önemlisi batı ile entegre olabilir.’’

Bu masum sözlerin ardından Sovyetler Birliği coğrafyasında Rusya'dan başka bir gücün bulunamayacağı mesajını açıkça veriyor, ‘‘Bizim eski ortaklarımıza ilgi göstermemizi emperyalist amaçlar olarak değerlendirmemek gerekir’’ diyor ve ekliyordu, ‘‘Bu bölgede Rusya'ya rağmen istikrar sağlanamaz.’’

Enerji kaynakları ve yolları üzerinde de Rusya'nın iradesi hiçe sayılarak adım atılamayacağını açıkça söylüyordu Kasyanov.

Putin Rusya'sının milli kimliğin henüz olgunlaşmadığı Orta Asya ülkelerinde sağlam bastıktan sonra, ikinci hamleyi Kafkasya'da yapacağını anlamak zor değildi.

Kafkasya'nın, batı ile Rus çıkarlarının sürtüşeceği bir alan olma riski taşıdığı ortaya çıkıyordu.

Yeni Rusya, Yeltsin döneminin belirsizliklerle dolu çizgisinden uzaklaşıp gayet net ve açık bir tavır benimsiyordu.

İçerde dizginlerin sıkıldığı, dışarıda ise kaybedilenlerin geri alınmasına yönelik politikaların öne çıktığı bir dönem.

* * *

PUTİN bu hafta sonunda Türkmenistan'a gidiyor.

Cuma günü Rus İnterfaks haber ajansı, Türkmenistan kaynaklarına dayanarak verdiği haberinde, ‘‘Putin'in ziyareti sırasında, Rusya ile Türkmenistan arasında doğal gaz sevk ilke anlaşmasının imzalanacağını’’ bildirdi. 30 yıl içinde 50 milyar metreküplük bir anlaşma.

Eğer bu anlaşma imzalanırsa, elveda Hazar geçişli Türkmen gazı projesi!

O zaman filmi geriye, taa Türkmenbaşı fırçalarına, Mesut Yılmaz'lı, Enerji Bakan'lı Moskova seyahatlerine ve Mavi Akım'ın imzalandığı dönemlere kadar sarıp, yeniden izlemeye ne dersiniz? Konunun girdisini çıktısını daha iyi kavrar, aktörlerin büyüklüğünü daha iyi anlamaz mıyız?