‘Evde şarap’tan meyve suyu ve süt imparatorluğuna

TOKATLI Diren ailesinin büyüğü Mustafa Vasfi Diren vizyonu olan bir kişi.Ziraat teknisyeni ve dolayısıyla tarımı iyi bilen biri.Üzümün, meyvenin bol olduğu Tokat’ta ne yaparım diye düşünmüş.1958 yılında evinde, sermayesiz şarap üretimine başlamış.1963 yılında, ‘Tokat’tan Avrupa’ya giden ilk kişi’ sıfatıyla Almanya’ya inceleme gezisine çıkmış. 1 ay fabrika fabrika dolaşmış.Şarabın, meyve suyunun tekniğini öğrenmiş.Yanında bir meyve suyu şişesinin modeliyle Tokat’a dönmüş.Bir yıl sonra Türkiye’nin ilk ambalajlı meyve suyu markası Dimes’i üretmiş.İşi öğrensinler diye de dört oğlundan ikisini Avrupa’ya göndermiş.Öyle ki, Tokat’tan CHP millevetkili Orhan Diren Fransa’da bağcılık ve şarapcılık, Dimes Yönetim Kurulu Başkanı Ali Rıza Diren ise Almanya’da meyve suyu eğitimi almış.Diren ailesinin bu hikayesini bize anlatan kişi hafta sonunda Tokat’ta birlikte olduğumuz Ali Rıza Diren.Ali Rıza Diren’ın kızları Zeynep ve Banu gibi ailenin üçüncü kuşağı da bugün Dimes’i bir dünya markası yapma peşinde.Tokat’ın bir evinde başlayan meyve suyu üretimi bugün toplam 75 bin metrekarelik, İzmir ve Tokat’taki iki fabrikada devam ediyor.2005 tahmini ciro 100 milyon dolar.‘Made in Türkiye’ (dikkatinizi çekerim Made in Turkey değil) meyve suları 50 ülkeye ihraç ediliyor.Mustafa Vasfi Diren’in ilk göz ağrısı ‘şarapçılık’ şimdilik ikinci planda.Zira Diren ailesi için meyve suyunun yanısıra başka bir göz ağrısı devreye girmiş.O da ‘süt’.İki günlük Tokat gezisinin zaten iki durağı var.Biri meyve suyu fabrikası, diğeri Diren ailesinin Tarım Bakanlığı’ndan 30 yıllığına kiraladığı Kazova Tarım İşletmesi.Çiftliğin adı babanın anısına ‘Kazova Vasfi Diren Tarım İşletmesi’...Meyve ağaçlarının, bağların bol olduğu bir vadide.Bağları karşımıza alıp, görkemli bir çınarın altında, beyaz örtülü masalarda yediğimiz şaraplı öğle yemeği İtalyan filmlerinden fırlamış bir sahne gibi.Ali Rıza Diren çiftçiliğe verdikleri önemi anlatıyor.‘Amacımız yörede hayvancılığı, meyveciliği, bağcılığı geliştirmek’ diyor.5.4 milyon metrekarelik çiftlik, Türkiye’nin tarım alanındaki ilk kamu-özel sektör işbirliği modeli.2003 yılından bu yana 7 trilyonluk yatırım yapılmış.Yıllık süt ve süt ürünleri üretimi 80 bin ton.Ali Rıza Diren iddialı: ‘Birkaç yıl içersinde meyve suyunda olduğu gibi süt ürünlerinde de zirvede olacağız.’Şarapla başlayan, meyve suyuyla devam eden baba Mustafa Vasfi Diren’in yolculuğu sütle devam ediyor.Ceviz üretimiyle iç borcu çözerizTOKAT gezisinin en hoş sürprizlerinden biri, Türkiye’nin dört kadın rektörlerinden bir tanesi olan Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Zehra Seyfikli ile tanışmak oldu.Seyfikli, kendi deyişiyle Ankara’nın batısındaki ilk ve tek kadın rektör.Zira diğer üçü İstanbul ve İzmir’de.Seyfikli, tıp doktoru ve göğüs hastalıkları uzmanı.Gaziosmanpaşa Üniversitesi genç bir üniversite olmakla birlikte kişisel bazda bilimsel yayınlarda iyi bir yerde.Özellikle tarım konusunda araştırmalar yapıyor.Tokat biberi, Kazova’daki arpayla ilgili genetik çalışamaları var.Rektör yardımcılarından bir tanesi ise Türkiye’nin ‘ceviz profesörlerinden’ Prof. Dr. Yaşar Akça.Profesör Akça ‘Tarım Bakanlığı beni dinlesin... Ceviz üretimiyle iç borcu çözebiliriz’ diyor.İki ceviz ağacı yeter‘Kırsal kalkınma’nın ancak ceviz ağacı dikiminden geçeceğini iddia ediyor.Haklı.Zira söylediğine göre, 2 tane ceviz ağacıyla yıllık geçimlerini sağlayan aileler varmış.10 dönüm arazide 125 tane ceviz ağacı dikip, 50 kilo ürün almak mümkün.Türkiye şu anda ceviz ithal eder durumda.Oysa ABD, Fransa gibi ülkeler ceviz ihracatından önemli gelir elde ediyor.Mesela ABD iç cevizin tonunu 3338 dolara, Fransa ise 5849 dolara satıyor.Profesör Akça diyor ki ‘Her şeye iyi gelen ceviz 21. yüzyılın meyvesi’.Tarım Bakanlığı’nın ‘Ceviz Profesörüne’ kulak vermesinden gerçekten fayda var.