Ermeni’ye kız verir misiniz

Yapılan bir anket bu soruya yanıt aradı. ‘Fark etmez’ diyenlerle birlikte düşünüldüğünde, Türklerin yüzde 26’sı ‘veririz’ deiyor. Yüzde 68’lik kesim ise ‘Hayır Ermeni’ye kız vermem’ cevabında ısrar ediyor. Peki ya Ermeniler bir Türk’e kız verir mi? Orada durum çok daha vahim. Ermenistanlı katılımcıların yüzde 94’ü karşı çıkıyor buna.‘Fark etmez’ diyenlerin oranı sadece yüzde 3.6. ‘Türk’e kızımı veririm’ diyen Ermenilerin oranı ise yüzde 1.1’de kalıyor. Yani Ermeni bir güzele áşık olacak Türkler’in iÅŸi zor. Ancak, kız vermek deÄŸil de, karşı taraftan kız almak söz konusu olunca her iki toplum da biraz daha esnek bir tutum takınıyor. TÃœRKLER KIZ VERÄ°YORTürkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı TESEV ile Ermenistan’dan Sociological and Marketing Research Center HASA, iki ülkede, iki ülkeyi de yakından ilgilendiren ilginç bir araÅŸtırma yaptı. AraÅŸtırmanın adı, ‘Ermenistan ve Türkiye VatandaÅŸları Karşılıklı Algılama Projesi’ydi ve amacı, iki ülkenin insanlarının birbirlerini nasıl gördüklerini ortaya koymaktı. Türkiye’den Dr. Ferhat Kentel, Ermenistan’dan ise Dr. Gevorg Poghosyan’ın direktörlüğünde yürütülen proje, sadece bugünü tesbit etmekle kalmıyor, geleceÄŸe dair önemli ipuçları da veriyor. Kentel ve Poghosyan’ın kitaba yazdıkları giriÅŸ yazısı da bunun altını çiziyor zaten: ‘EÄŸer iki ülke arasında rahat bir iliÅŸki kurulabilecekse, bu yoldaki ilk adım ÅŸeffaflığın arttırılması suretiyle önyargılarla mücadele etmek olacaktır. Bu hedeflere ulaÅŸabilmek için, her iki kesim de diÄŸerini daha iyi anlamak için çalışmalıdır. Dolaylı aktörler daha az etkili olmaya baÅŸladıkça, dışardan grupların müdahalesi olmaksızın her iki taraf birbirini doÄŸrudan tanıyacak ve anlayabilecektir.’ Türkiye’den 34 il ve 68 ilçeden 1200, Ermenistan’ın 10 viláyetine baÄŸlı 21 kentten 1000 denekle konuÅŸularak yapılan araÅŸtırmada, ÅŸu noktalara iliÅŸkin davranış özellikleri tespit edildi:Bilgi, bilgi eksikliÄŸi dereceleri ve her iki toplumun birbirleri hakkında sahip oldukları önyargılar,Ä°ki toplumun karşılıklı algıları ve ‘farklılıklar’ (olumsuz ve olumlu anlamda),Ortak paydalar (kültürel ve siyasal deÄŸerler),Ermenistan ve Türkiye vatandaÅŸlarının birbirlerinden, devletten, toplumdan ve medyadan beklentileri.ERMENÄ°LER KIZ VERMÄ°YORKız vermeyiz ama kız alırızKonu ortak zevklere, mesela müziÄŸe, halk danslarına, yemeÄŸe gelince iÅŸin rengi deÄŸiÅŸiyor ve yüzlerce yıl beraber yaÅŸamanın getirdiÄŸi benzerlikler hemen çıkıyor ortaya. ‘Türkler ve Ermeniler müzik, yemek zevkleri, halk dansları gibi birçok yönden ortak bir kültüre sahiptir’ tespitine katılanların oranı Ermenistan’da yüzde 74.2, Türkiye’de ise yüzde 42.7. Ortak kültürden söz edince, baÅŸlıktaki soruya yeniden dönmek gerekiyor. Kız verme konusunda, Türkler nisbeten daha esnek davransa da, genel olarak her iki ülkenin vatandaÅŸları da hayli katı bir tutuma sahip. Ama iÅŸ kız almaya gelince durum biraz deÄŸiÅŸiyor. ‘OÄŸlunuzun bir Ermeni / Türkle evlenmesi durumunda tutumunuz ne olurdu’ sorusuna, Ermenilerin yüzde 92’si karşı çıkıyor. Yani kız verme ile kıyaslanınca iki puanlık bir hoÅŸgörü gösteriyor kendisini. Türklerin ise yüzde 63’ü olumsuz bakıyor buna. Oradaki hoÅŸgörü eÅŸiÄŸi beÅŸ puanı buluyor. Kız alıp vermek kadar çarpıcı olan bir baÅŸka ÅŸey de saÄŸlık hizmetleri söz konusu olduÄŸunda çıkıyor ortaya. DOKTOR SORUNUHastaneye yatıyorsunuz ve birdenbire sizinle ilgilenecek doktorun Türk veya Ermeni olduÄŸunu öğreniyorsunuz. Böyle bir durumda tutumunuz ne olurdu? Bu çarpıcı soruya, Ermeniler’in yüzde 66.9’u, Türkler’in ise yüzde 22.9’u olumsuz gözlerle bakıyor. Anlaşılan o ki, hastalık filan dinlemeyip terkedecekler hastaneyi. Ama meselenin kız alıp verme konusu kadar hassas olmadığı da ortada. Çünkü, ‘farketmez’ diyenlerin oranı Türkler’de yüzde 46.4, Ermeniler’de ise yüzde 22.8’i buluyor. Bir baÅŸka ilginç sonuç da, yaÅŸanılan yere bir Türk veya Ermeni ailenin gelip yerleÅŸmesiyle çıkıyor ortaya. Türkler, yüzde 55.9 oranında ‘farketmez’ diyor. Karşı çıkanların oranı ise yüzde 19.7’de kalıyor. Ermeni tarafı da bu konuda daha hoÅŸgörülü elbette. ‘Farketmez’ diyenler yüzde 52.9’u buluyor. Karşı çıkanlar ise sadece yüzde 37.1’lik bir kesim. Ancak, iÅŸ ÅŸehir veya kasaba düzeyinden çıkıp mahalle, hatta apartmana gelince takınılan tutum biraz deÄŸiÅŸiyor. Böyle bir durumda, Türkler’de ‘farketmez’ diyenlerin oranı yüzde 50.4’e, Ermeniler’de ise yüzre 46’ya kadar düşüyor. KomÅŸusunun Ermeni veya Türk olmasına olumsuz bakanlar da Türkler’de yüzde 26.4’e, Ermeniler’de ise yüzde 37.1’e yükseliyor. AraÅŸtırmaya her yaÅŸ ve meslekten katılımÄ°lk kez yayımlanan bu önemli araÅŸtırma, ortaya hayli çarpıcı sonuçların çıkmasını saÄŸladı. 18-60 ve üstü yaÅŸ grubundan insanlara yöneltilen sorular ve alınan cevaplar, her iki taraftaki insanların birbirleri hakkında ne düşündüklerini göstermekle kalmıyor, temel sorunun hangi noktalarda düğümlendiÄŸini de seriyor gözler önüne. Söz geliÅŸi, araÅŸtırmayı cevaplayan her iki ülkenin katılımcıları da, diÄŸer ülkenin nüfusu hakkında saÄŸlam bir bilgiye sahip deÄŸil. Bir baÅŸka çarpıcı sonuç, din konusunda gösteriyor kendini. Ermeniler, Türkiye’nin yüzde 99’unun Müslüman olduÄŸunu söylerken, Türkler’in yüzde 21.5’i (yani 5’te 1’i), Ermenilerin Yahudi olduÄŸunu sanıyor. Ä°ki ülke insanları, Ermenistan ve Türkiye’deki siyasi sistemi hakkında da pek fazla bilgi sahibi deÄŸil ne yazık ki. Türk katılımcılar, Ermenistan’ın hálá, Meclis’te bile temsil edilmeyen komünist parti tarafından yönetildiÄŸini düşünüyor mesela. Ermenistan tarafı da bu konuda pek farklı deÄŸil aslında. Onlar da Türkiye’nin siyasi yapısı hakkında pek fazla ÅŸey bilmiyor. Söz geliÅŸi, hükümeti CumhurbaÅŸkanı’nın yönettiÄŸini söyleyenlerin oranı yüzde 63. Hangi mesleklerle tanınıyorlarAraÅŸtırma, her iki ülke insanının birbirlerine iliÅŸkin bilgilerini de göz önüne seriyor. Bunu mesleklerde net olarak görmek mümkün. Türkiye’deki katılımcılar, Ermenilerin ticaret, sanat, kuyumculuk ve zanaatkárlıkta çok iyi olduÄŸunu düşünüyor. Ermenistan’daki katılımcıların yaptığı sıralama ise daha farklı. Ermenilere göre, Türkler’in baÅŸarılı olduÄŸu meslek veya alanlar şöyle sıralanıyor: Ticaret, diplomasi, tarım, spor (güreÅŸ), hafif sanayi, doÄŸu müziÄŸi, turizmÂ