Erkan Çelebi: Otomobil kampanyalarında vurguna Bakanlık engeli

Erkan ÇELEBİ

Sanayi Bakanlığı, Delta, Ulusal ve Boyut Otomotiv adlı kuruluşların organize ettiği otomobil kampanyalarıyla ilgili düzenledikleri sözleşmeleri Tüketici, Borçlar ve Medeni Kanunları'na aykırı buldu. 7 milyar liralık aracın tüketicilere 25 milyar liraya malolmasına yol açan bu sözleşmelerle tüketicilerin mağdur edildiği belirlendi.

DELTA, Ulusal ve Boyut Otomotiv adlı kuruluşların otomobil kampanyaları düzenleyerek gerçekleştirdikleri trilyonluk vurguna son noktayı, Sanayi Bakanlığı koydu. Bakanlık, ‘‘Faizsiz, çekilişsiz, kurasız, ara ödemesiz’’ diyerek, organize ettikleri otomobil kampanyalarında bu kuruluşların sözleşme oyunu yaptıklarını belirledi. Sanayi Bakanlığı, 7 milyar liralık aracın tüketicilere 25 milyar liraya malolmasına yol açan bu sözleşmeleri Tüketiciyi Koruma Kanunu, Borçlar Kanunu ve Medeni Kanun'a aykırı buldu.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketici ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü, Hürriyet'in Tüketici Köşesi'nde ‘‘Otomobil kampanyalarında tefeci kıskandıran vurgun’’başlığıyla yer alan haber üzerine başlattığı incelemeyi tamamladı. Arkadaşımız Zeliha Aslan'a incelemenin sonuçlarını açıklayan Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürü Zakir Avşar, ‘‘Bu ve benzeri kuruluşların düzenlediği sözleşmelerdeki haksız şartlar karşısında tüketicilerin mağduriyetini engelleyecek kanuni düzenlemeler yapılacak’’ dedi.

YORUM FARKI

Boyut, Delta ve Ulusal Otomotiv adlı kuruluşların düzenledikleri organizasyonlar ve bu organizasyonlarla ilgili olarak hazırladıkları satış sözleşmelerinin incelendiğine dikkat çeken Avşar, ‘‘Sözlezmelerin hukuka aykırı oldukları belirlendi. Yapılan incelemeye göre, tüketicilerin şikayetini oluşturan fiyat artışlarından etkilenme oranları ile ilgili olarak sözleşme maddelerinde birbiriyle çelişen hükümler bulunuyor. İlk olarak sözleşmenin girişinde zamdan etkilenme oranı 1/6 olarak yer alıyor. Ancak sözleşmenin ilerleyen bölümlerinde otonun peşin fiyatının belirlendiği maddenin devamında ‘sözleşme tarihinden sonra otonun peşin fiyatına zam gelirse taksitler bu zamlardan 1/6 oranında etkilenecektir' deniliyor. Sözleşmenin bir diğer maddesinde de araca gelecek zammın ödenmemiş her takside aynı oranda ve ayrı ayrı yansıtılacağı hükmü getiriliyor’’ dedi.

İYİNİYET YOK

Bu hükümlerin değişik yorumlara neden olduğuna da değinen Avşar, ‘‘Şirketler, tüketicilerin şikáyet dilekçelerinde belirttikleri gibi zammı, sadece 1/6 olarak yansıtmıyor. Zammın 1/6'sı kalan diğer taksitlere ayrı ayrı ekleniyor. Bunun sonucunda da tüketiciye yapılan zam 6 kattan daha fazla yansıtılıyor. Sözleşmedeki maddenin kuruluşlar tarafından bu şekilde yorumlanması, Medeni Kanun'un 2-1'de düzenlenen iyiniyet kurallarına açık bir ayrılık teşkil ediyor’’ dedi.

Avşar, ‘‘Medeni Kanun'un bu maddesine göre, borç ilişkilerinde tarafları oluşturan alacaklı ve borçlu dürüstlük kuralına uygun davranmak zorundadır. Bu ilkenin fonksiyonlarından biri borç ilişkisinde tarafların yükümlülüklerini açıkça belirlenmesi, somutlaştırılmasıdır. Kampanya konusu ürüne gelecek zamların tüketiciye ne oranda yansıtılacağının açıkça belirlenmesi ve şirketin uygulamalarında bu belirsizlikten yararlanması açıklanan gerekçelerle hukuka aykırılık teşkil etmektedir’’ dedi.

Vurgun nasıl gerçekleşiyor?

Düzenlenen kampanyalarda tüketicilere cazip taksit seçenekleri sunuluyor.

Sözleşmelere otomobillere yapılacak zamlar, ilk 10 ay altıda bir oranında taksitlere yansıtılacak diye madde konuluyor.

Ancak, yapılacak bu zamların taksitlere oransal mı ya da parasal mı yansıtılacağına değinilmiyor.

Yapılan zam kaç liraysa, bunun altıda biri aylık takside otomatik olarak ekleniyor.

Bunun sonucunda, 118 milyon lira olan aylık taksit, sekizinci ayda 6 kat birden artarak 689 milyon liraya ulaşıyor.

Bu da, 3 milyar 174 milyon lirası peşin ödenen 7 milyar 379 milyon liralık bir aracın fiyatını, 36 ayda 25 milyar 156 milyon liraya çıkarıyor.

Böylece, kullandırılan 4 milyar 205 milyon liralık kredi, şirketlere 36 ayın sonunda 22 milyar lira olarak geri dönüyor.

Tefeci faizi bile bunun yanında insaflı kalıyor...

Zeliha ASLAN