ERG, eğitimin öncelikli ihtiyaçlarını belirledi

Eğitim Reformu Girişimi (ERG), eğitim sisteminde öncelikli gördüğü ‘Ortaöğretim’, ‘Öğretmenler’, ‘Bütçe İhtiyacı’ ve ‘Okul Öncesi Eğitim’ konularında durum tespiti ve çözüme yönelik önerilerini içeren ‘Eğitim Sisteminin Öncelikli İhtiyaçları’ adlı bilgi notunu Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki (TBMM) milletvekillerinegönderdi. Değerlendirmede ‘eğitim sisteminin öncelikli ihtiyaçlarının gündemde tutulması’ istenerek şu bulgulara yer verildi:

- 15-19 yaş aralığında genç kadınların yüzde 27’si, erkeklerin yüzde 15’i ne çalışıyor, ne okuyor. Bunda OECD ortalaması yüzde 7.

- Kalkınma hedeflerine ulaşılabilmesi için yenilikçilik ve teknolojik hedefler gerçekleşmeli ancak ortaöğretim sisteminin düşük niteliği buna izin vermiyor.

ÖĞRETMENLER ANKARA’DA 14, HAKKARİ'DE 1.5 YIL KALIYOR

- Varlıklı ailelerden gelen çocukların fen ve Anadolu liseleri gibi yüksek performans gösteren okullara girme olasılığı daha yüksek. Meslek liselerine gidenlerin 4’te biri en yoksul ailelerden geliyor. 

- Gençler ortaöğretimden eşit düzeyde yararlanamıyor.

- Özellikle Doğu bölgelerinde sınıf öğretmenlerinin sık sık değişmesi öğrencilerin okuma, yazma gibi temel becerileri kazanmasının önüne geçiyor. Öğretmenlerin Türkiye genelinde ortalama hizmet süresi 11 yılken, Ankara’da 14, Hakkari’de 1.3 yıl. 2014’te Şanlıurfa, Mardin, Van ve Muş’ta yapılan araştırmaya göre ilkokulda öğretmeni değişmeyen öğrenci oranı 5’te bir. 3’te birininki ise neredeyse her yıl değişiyor.

- Türkiye’de okul öncesi eğitime erişim sınırlı, bölgesel farklılıklar yüksek. 2015-2016 eğitim yılında 4-5 yaş grubundakilerin yüzde 43’ü okul öncesi eğitime erişebildi. Bu oran Şırnak’ta yüzde 31, Giresun’da 61, Nevşehir’de 62. 

- Okul öncesi eğitime katkı payı ödemesi yoksul aileler için engel oluşturuyor.

- 10 çocuktan 6’sı tuvaletleri temiz bulmuyor. Her 6 okuldan birinin müdürü ise ısınma, havalandırma, aydınlatma sorunlarının okulun öğretim kapasitesini engellediğini belirtiyor.

ERG’NİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Okul öncesi eğitim parasız olmalı. Temel becerileri kazandırmak, eğitimde eşitsizlikle mücadele, sürdürülebilir kalkınma ortaöğretimin yeniden yapılandırılmasıyla mümkün. 2012’de yarım kalan bu yapılandırma çalışmaları yeniden başlatılarak ortaöğretime geçişte sınavın belirleyiciliği azaltılabilir. Öğretmenlerin Doğu’da kalması için koşullar iyileştirilmeli. Okullar arasında kalite farklarının düşürülmesi, genel ile mesleki ve teknik liselerdekilerin temel beceri kazanması için strateji hazırlanabilir. Öğrencilerin temel ihtiyaçlarının karşılandığı (temizlik, ısınma vb.) nitelikli öğrenme ortamları, okullara kaynak ve yetki aktarımıyla yapılabilir. ERG ve UNİCEF’in MEB ile geliştirdiği okullara kaynak aktarımı modellerinden faydalanılmalı. Çalışmayan, okumayan gençler için TBMM’de araştırma komisyonu kurulmalı.