Ercan Kumcu: Sermaye piyasaları hassas dengede

Ercan KUMCU

SERMAYE piyasaları beklentilerle dengeye gelen piyasalardır. Geçmiş enflasyon ne olursa olsun, enflasyonun düşeceği beklentisinin hákim olduğu ortamlarda, faizler hızla düşer. Doğru ekonomik politikaların uygulandığı ortamda, şirketlerin değerlerinin artacağı beklentisiyle, hisse senetleri fiyatları fırlar.

Beklentilerin doğru çıkmadığı ortamlarda ise sermaye piyasaları acımasızdır. Geçmiş enflasyon ne olursa olsun, faizler fırlar, hisse senetlerinin fiyatları düşer. Altı yıldır Türkiye her iki ortamı da gördü.

Geçen yılın sonlarına doğru alınan kararlar ve neticesinde IMF ile uzlaşılması, sermaye piyasalarında bekleyişleri radikal bir biçimde olumluya çevirdi. Borsa endeksi 6.000 seviyesinden 20.000'e fırladı. Faizler yüzde 100'ün üzerindeyken yüzde 30'lara düştü.

BEKLENTİLER

Şu sıralarda sermaye piyasalarında herhangi bir hareketlilik yok. Uzmanların açıklamalarına göre, piyasalarda yeni bir beklenti yok. Yeni bir beklentinin olmaması, yatırımcıların bundan sonra ekonomide ne gibi kararlar alınacağı konusunda fazla bir fikrinin olmadığını gösteriyor.

Bugünlerde sermaye piyasalarında gözlenen dengelerin kalıcı olması teknik açıdan mümkün değil. Dengenin sürdürülmesinin nedeni, yatırımcıların ‘‘bekle, gör’’ stratejilerinden kaynaklanıyor.

Ekonominin daha iyiye gideceği beklentisi piyasalara hákim olmaya başladığında borsa endeksi çıkacak, faizler daha da düşecektir. Ekonominin daha kötüye gideceği beklentisi yayıldığında ise, faizler çıkacak, borsa endeksi düşecektir.

Ekonominin ne tarafa gideceği ise bundan sonra alınacak ekonomik kararlarla çok yakından ilgilidir. Geçmişte alınan doğru kararlar piyasalarda bugün gözlenen dengelerin içindedir. Zor kararların kararlılıkla ve gecikmeden alınması halinde, piyasalardaki dengeler de radikal bir biçimde değişecektir.

Örneğin, Tarım Satış Kooperatifleri ve kamu bankalarını düzenleyen kanunların çıkmasıyla Dünya Bankası'ndan 1.5 milyar dolar tutarında iki tane program kredisi yürürlüğe girecektir. Bu haber hem borsa endeksini artıracaktır, hem de faizleri biraz daha düşürecektir.

Taban fiyatlarının IMF'ye söz verilen sınırlar içinde tutulması durumunda enflasyon beklentileri radikal bir biçimde değişecektir. Enflasyonun düşmesi hızlanacaktır. Bu beklentilerle borsa endeksi fırlayacak, faizler daha da düşecektir.

KREDİ NOTU

Bu gelişmeler yaz ayları sonunda kredi notumuzun tekrar artmasını sağlayacaktır. Büyük bir olasılıkla, yıl sonuna doğru kredi notumuz üçüncü kez artabilecektir.

Bütün bunların olması, açıklanan programın tavizsiz uygulanmasına bağlıdır. Bu konularda gösterilecek gevşeme, ileride, sermaye piyasalarındaki bugünkü dengeleri dahi bize arattırabilir.