Ercan Kumcu: Maliye, tuttuğundan vergi almak istiyor

Ercan KUMCU

Bugüne kadar gündeme getirilen yeni vergiler, itirazlar olsa da, ekonomik istikrar adına herkes tarafından kabullenildi. Maliye Bakanlığı şimdi yeni cinlikler düşünüyor.

Maliye Bakanlığı'nda başka nasıl vergi alırız diye çalışmalar başlatılmış. Doğal olarak, yine akıllara ilk gelen şey finansal enstrümanları vergilendirmek olmuş.

Bu kez, Maliye Bakanlığı bankalar tarafından repo yapılan Hazine bono ve tahvillerinin, 31 Aralık itibarıyla piyasa değerinden hesaplanıp piyasa değeri ile alış değerleri arasındaki farkı kurumlar vergisi matrahına ilave etmek istiyor.

REPO NEDİR?

Belli ki, Maliye Bakanlığı repo denilen finansal piyasa enstrümanının ne olduğunu fazla bilmiyor. Repo, İngilizce ‘‘repurchase agreement’’ın kısaltılmış hali. Bu terim artık Türkçe finansal literatürüne de geçmiş durumda.

Bizim piyasalarda kullanıldığı biçimiyle, repo, sahibi olduğunuz Hazine bono ya da tahvilini ilerideki bir tarihte geri almak şartıyla satmak demektir. Yani, repo işlemlerinde mülkiyet değişmektedir.

Bankaların müşteriyle yaptıkları repo işlemlerinde, bankalar müşterilerine mülkiyetlerinde olan Hazine bono ve tahvillerini ileride geri satın almak kaydıyla satmaktadırlar.

Bankaların repo yoluyla ellerinden çıkardıkları Hazine bono ve tahvillerini mülkiyetlerindeymiş gibi vergilendirmeye kalkmak, en hafif deyimiyle hukuk kurallarını çiğnemektir. Aslında, geçmişte de hukuk kurallarına fazla dikkat etmeyen Maliye Bakanlığı için bu düşünce tarzı fazla şaşırtıcı olmuyor.

Bir de işin iktisadi tarafı var. Bu çeşit cinliklerle Maliye vergi gelirlerini artırabilir. Fakat, ‘‘Türkiye'de en önemli finansal piyasalardan biri haline gelen Hazine bono ve tahvil piyasasını öldürebilir’’.

Repo piyasası bugünlerde günlük 10 milyar dolarlık bir hacme ulaştı. Repo yalnızca tasarrufların değerlendirildiği bir piyasa değil, aynı zamanda Merkez Bankası'nın para piyasalarını dengeye getirmekte kullandığı en önemli enstrümandır.

BU KAÇINCI POST

Repo piyasasının öldürülmesi ya da sakat bırakılması, dolaylı olarak Hazine'yi iç borçlarını idare ederken de sıkıntıya sokacaktır. Merkez Bankası'nın en önemli para politikası araçlarından birini sakatlayacaktır.

Bir koyundan kaç post çıkar? Maliye Bakanlığı zaten birkaç post çıkardı, şimdi üçüncü ya da dördüncü postu çıkarma peşinde. Sonunda, koyunda yenecek et kalmayacak.

Konu Merkez Bankası, Hazine ve Sermaye Piyasası Kurulu'nu çok yakından ilgilendirmektedir. Maliye Bakanlığı'na bu çalışmaları sırasında ilgili kurumlarla yakın işbirliği içinde olmasını öneririz.

Hukuk dışı yollarla vergi toplamaya çalışmak, ekonominin de hukuk dışı yollara sapmasını teşvik eder.