Ercan Kumcu: Mal değil sermaye ihraç ediyoruz

Ercan KUMCU

Yabancı sermaye birkaç açıdan ülke ekonomisi için önemlidir. Döviz darboğazı olduğu dönemlerde, yabancı sermaye bir ülke için maliyetsiz döviz kaynağı demektir. Sermaye hareketlerinin serbest olduğu günümüzde, yabancı sermayenin bu işlevi göreli olarak azalmıştır.

Yabancı sermayenin bir diğer işlevi de ülkede istihdam yaratmasıdır. İşsizliğin önemli boyutlara vardığı ülkelerde yabancı sermaye bu açıdan çok önemli olmaktadır. Bir buçuk yıldır Türkiye ekonomisi reel olarak küçülmektedir. Dolayısıyla, zaten yüksek olan işsizlik ülkemizde giderek daha da artmaktadır.

ÇÖZÜM YABANCI SERMAYEDE

Bu açıdan yabancı sermaye Türkiye için giderek daha önemli bir hale gelmektedir. Resmi verilere göre yüzde 7 gibi görünen işsizlik aslında yüzde 20 dolaylarındadır. İzmir'de katıldığım bir toplantıda sekiz kişinin istihdam edilmesi için verilen bir ilana iki binin üzerinde müracaat olduğu dile getirildi. Üniversite mezunu kişilerin lise mezununun yeterli olacağı işlere girmeye çalıştıkları söylendi. Soruna kısa dönemde kendi kaynaklarımızla çözüm bulmamız zordur. Yabancı sermaye bu alanda Türkiye'nin kurtarıcısı olacaktır.

Gidişat ise tam tersi yöndedir. Türkiye'ye büyüklüğüne oranla doğru dürüst yabancı sermaye gelmemektedir. Gelen yabancı sermaye de yeni yatırımlar için değil, zaten gelmiş yabancı yatırımların yenilenmesi ve büyütülmesi için gelmektedir. Bırakalım yeni yabancı sermayenin gelmesini, son yıllarda büyük boyutlarda sermaye ihraç eden bir ülke haline geldik.

Ödemeler dengesi verilerine göre 1999 yılının ocak-kasım döneminde Türkiye'ye giren yabancı sermaye miktarı 693 milyon dolardır. Buna karşılık, Türkiye'de yerleşiklerin yurtdışında yaptıkları sabit sermaye yatırımları aynı dönemde 663 milyon dolar olmuştur. Kişi başına milli geliri 3000 dolar olan bir ülke için bu resim kaygı vericidir.

Bir başka yazıda yabancı yatırımların neden gelmediğini sıralamıştım. Nedenler kısa dönemde çözüme kavuşturulabilecek konular değillerdir. Fakat, çözüm için şimdiden çalışmaya başlamak gerekmektedir. Bunların başında da ekonomik istikrar gelmektedir.

İSTİKRAR ŞART

Ekonomik istikrar için uygulamaya konulan programın önündeki en büyük engel de yine istikrarsızlığın yol açtığı sorunlar olmaktadır. İşsizliğin bu denli artmış olması istikrarın önündeki en büyük engel gibi görünmektedir. Ekonomik istikrar yolundaki başarımız bu konuda göstereceğimiz kararlılığa bağlı olmaktadır.

İstikrar yolunda kaybedeceğimiz her yıl ülkemizin daha da fazla sermaye kaybına neden olacaktır. Mal ihraç edelim derken, net bazda sermaye ihraç eden bir ülke olma yolunda hızla ilerliyoruz.

Sermaye ihraç etmek de kötü bir şey değildir. Fakat gelinen nokta, bu aşamada, kaygı vericidir.