Ercan Kumcu: Hazine keskin bir virajda

Ercan KUMCU

BUGÜN Hazine bir iç borçlanma ihalesi yapacak. Miktar küçük. Önceden açıklanan programa göre, bu ihalede Hazine ya hiç borçlanmayabilir ya da azami 100 trilyon lira kadar borçlanabilir. Dolayısıyla, önemli bir ihale değil. Yanlış yapılmazsa, ileriye dönük bir gösterge olabilecek bir durum yok.

Hazine bugünkü ihalede borçlanacaksa, faizin düşük olmasına gayret edecektir. Faizlerin yüzde 50'nin üzerinde çıkması halinde, ileriye dönük bir referans olmaması için Hazine bugün hiç borçlanmamayı tercih edebilir.

GECELİK FAİZLER

Hazine açısından ilk önemli viraj, 8 Ocak 2001 tarihinde 1.2 katrilyon lira yaklaşık 2 milyar dolar iç borç geri ödemesi için yapılması zorunlu borçlanma ihalesidir. Bu ihalede Hazine istediği kadar ve makul bir faizle borçlanabilecek midir? Bu sorunun cevabı birçok etkene bağlıdır.

Önce makul faizin ne olduğuna bakalım. Bütçede 2001 yılı borçlanma maliyeti yüzde 23-24 olarak düşünülmüştür. Bu aşamada, yılın ilk ihalesinde tüm yıl için beklenen ortalama faizi tutturmak mümkün değildir. Geçen hafta bir yıl vadeli Hazine bonoları yüzde 60-70 faizle ikinci piyasada işlem gördü. Dengeler radikal bir biçimde değişmezse, Hazine'nin bu civarda bir faizle borçlanması mümkün görünüyor.

İhaleden ne sonuç çıkacağı, ihale tarihinde gecelik faizlerin ne olacağına çok bağlı. Çünkü, bankacılık kesimi kasım ayı ortasından beri likiditesizlikten kıvrandı. İlk kez, 8 Ocak 2001 tarihinde sistem özlediği likiditeye kavuşacak. Hazine'ye borç vermektense, bankalar yüzde 60-70 faizle gerçekleştirdikleri gecelik borçlanmalarını azaltmaya karar verebilirler. Bu durumda, Hazine istediği kadar borçlanamayabilir ve/veya faiz yüksek çıkabilir.

İhalenin yapılacağı gün bankalar tüm seçeneklerini gözden geçirecekler ve ona göre ihaleye katılacaklardır. Hangi seçeneğin daha çekici olacağı para piyasalarındaki tansiyonla yakından ilgilidir.

Konunun bir başka boyutu, borçlanma vadesi ve bankaların risk alma iştahlarıdır. Hazine bonosunda risk almanın ne demek olduğu son üç-dört haftada bankalarımız tarafından çok iyi anlaşıldı.

Hafızası olan bir millet olmasak da, çekilen acılar 8 Ocak 2001'e kadar unutulmayacaktır. Dolayısıyla, Hazine bonoları üzerindeki fiyat riskinin, en azından şu sıralarda yüksek olması nedeniyle, ihaledeki faiz oranı gecelik faiz oranından yüksek olacaktır. Borçlanma vadesinin uzun tutulması bu farkı büyütebilir.

ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR

Hazine açısından, iç borçlanmada en kritik parametre gecelik faizler olmaktadır. İhale gününe kadar gecelik faizlerin düşmesi ve düşük kalacağı yönünde yaratılabilecek beklentiler Hazine'yi rahatlatacaktır.

Galiba, bütün çalışmalar da bu ortamın yaratılması için yapılmaktadır. Yılın ilk ihalesinde faizlerin yüksek çıkması durumunda, ‘‘zaten bekleniyordu’’ gibi demeçler verilecekse de, Hazine'nin işi zorlaşacaktır.