Ercan Kumcu: Başarı ölçüsünü yanlış seçtik

Ercan KUMCU

İstikrar programının başarısı yanlış bir değişkene endekslendi. Program, enflasyon yüzde 20'ye düşerse başarılı sayılacak. Enflasyon yüzde 40 olursa, program tutmadı denilecek. Bu çok yanlış bir yargı olacak.

Enflasyonun yıl sonunda ne olacağı son derece karmaşık bir ekonomik sürecin sonucudur. Önemli olan, karmaşık sürecin istenilen doğrultuda gidebilmesi için gerekenleri, zamanında yapmaktır.

Yıllarca, enflasyonun kamu açıklarından kaynaklandığı söylendi. Uygulamaya konulan programın en önemli ayaklarından biri de kamu açıklarını kalıcı bir şekilde düşürmek. Bu amaca yönelik olarak, kamu sektörünün gelirlerini artıracak cesur önlemler alındı. İleriye yönelik olarak da, kamu sektörünün harcamalarını reel olarak azaltacak önlemlerin bazıları alındı, diğerleri de zaman içinde alınacak.

REFORMLAR

Sosyal güvenlik sisteminde yapılan ve ileride yapılması tasarlanan değişikliklerle, kamu sektörünün sosyal güvenlik sistemine verdiği sübvansiyonların azaltılması, hatta tamamen ortadan kaldırılması hedefleniyor.

Tarım reformu yoluyla tarım sektörüne verilen sübvansiyonların azaltılması, azaltılırken de sektörün daha akılcı bir biçimde desteklenmesi öngörülüyor.

Bu çeşit reformlar sayesinde, gelir artırıcı önlemlerle beraber, kamu sektörünün finansman açıkları düşürülecek. Dolayısıyla, düşen kamu açıkları paralelinde enflasyon da düşme eğilimine girecek. Bütün bu çabalar sonucunda enflasyon yüzde 20'ye mi düşer, yüzde 40'a mı düşer, bunu tahmin etmek çok zordur.

Tahmini zor olan büyüklükler de hedeflenebilir. Fakat, böyle bir hedefin programın başarı endeksi haline sokulmasının sayısız sakıncaları vardır.

Türkiye çok uzun zamandır çok yüksek bir enflasyonla yaşamaktadır. Enflasyonist bekleyişler çok katılaşmıştır. Hükümet ne kadar ciddi olursa olsun, kamuoyuna açıklanan programın kredibilitesi arzu edildiği kadar yüksek değildir. Çünkü, yıllarca yüksek enflasyona alışmış bu toplum, daha önce bu kadar ciddi olmasa da, istikrar programlarının uygulandığını ve başarısız olduklarını da görmüştür.

HEDEF UYGULAMALAR

Bu şartlarda, tahmini çok zor bir değişkeni, programın başarı endeksi haline getirmek, programın başarısız olması için bir zemin hazırlamak anlamına gelmektedir. Örneğin, mart ayı sonunda enflasyonun yüzde 15'e yaklaşması, programın başarısız olduğu şeklinde yorumlanacaktır. Bu da büyük bir talihsizlik olacaktır.

Kabul etmeliyiz ki, başarılı bir istikrar programında reel ücretler düşecektir. Türk Lirası reel olarak değer kazanacaktır. Bu aşamada önemli olan enflasyonun ne olacağı değil, programlanan istikrar önlemlerinin doğru zamanlarda alınmalarıdır.

Bu bakış açısını kaçırıp programın başarı şansını azaltıyoruz.