Yükselen piyasalar nefeslerini tutuyor

DÜNYANIN gelişmiş ekonomilerinde faizlerin ne yönde gideceği bugünlerde en fazla yükselen piyasaları (emerging markets) ilgilendiriyor.Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) faizleri yüzde 1’de, Avrupa Merkez Bankası’nın (AMB) faizleri yüzde 2’de çakılmış durumda. Önce FED’in faiz artırması beklendi. Ardından, AMB’nin faizleri düşürebileceği gündeme geldi. AMB faizleri oynatmadı.FAİZLERFED’in üzerindeki baskılar artıyor. Clinton idaresi döneminde bütçe fazlası vermeye başlayan Amerika, yeniden Reagan dönemi açık bütçe politikasına geri döndü. Başlangıçtaki beklentilerin aksine, Amerikan ekonomisinin büyümesi kalıcı görünüyor. İstihdam artıyor. Kısacası, Amerikan ekonomisi ısınıyor, enflasyonist baskılar artıyor.FED ve AMB arasında bir strateji oyunu oynanıyor havası var. AMB’nin faizlerini düşürmesi FED’in faiz artırımını biraz daha geciktirici bir rol oynayabilir. Buna karşılık, AMB’nin olduğu yerde kalması FED üzerindeki baskıları artırıcı bir etken olabilir. Amerika’da faizlerin yükseleceği beklentilerini daha da fazla körükleyebilir.Yükselen piyasalar dünyanın gelişmiş ülkelerindeki faizlerin düşüklüğü sayesinde Asya ve Rusya krizleri öncesi dönemdekine benzer sermaye akımı almaya başladı. Düşük faizler ve artan mal fiyatları sayesinde birçok gelişmekte olan ülke, makro ekonomik istikrarı yakalamış görünüyor. Dünyada faizlerin artması, gelişmekte olan ülkelerin borçlanma maliyetlerini artıracak. Belki de, en azından kısa bir süre için, sermaye akımlarının hacminde bir gerileme olacak.ÜLKELERBrezilya’da başkanlık seçimi öncesi yaşanan kaos dindi. Reel faizler hálá çok yüksek, ama enflasyon yeniden tek haneli rakamlara indi. Bu yıl enflasyondaki düşüşün süreceği tahmin ediliyor. Son altı aydır ekonomik büyüme başladı. Brezilya’nın bu yıl yüzde 5 büyümeyi tutturabileceği konuşuluyor.Arjantin’deki ekonomik kaosun geçtiği söylenemez. Ama, göreli bir istikrarın hüküm sürdüğü düşünülebilir. Arjantin Peso’su güçlendi. Enflasyon iniş eğilimine geçti ve tek haneli rakamlara geldi. Geçmişe göre, Arjantin hükümeti IMF ile daha sıcak ilişkiler içinde. Arjantin’in hálá ‘pazarlık masasına’ oturması bekleniyor. Ekonomi yüzde 5’in üzerinde büyüyor. Bu tablo Arjantin hükümetini rehavete sürüklüyor denebilir.Meksika’da enflasyon tek haneli rakamlarda. Bu yıl ekonomik büyümenin başlaması bekleniyor. Meksika geçen yıl 10 milyar dolara yakın yabancı sabit sermaye yatırımı aldı. Yabancı sabit sermaye yatırımlarının artarak devam etmesi gündemde.Dünyadaki düşük faiz ve yüksek petrol fiyatlarından en fazla yararlanan ülkelerin başında Rusya geliyor. Gerek fiyat istikrarı ve gerekse ekonomik büyüme açısından Rusya iyi bir makro ekonomik performans sergiliyor. Türkiye gibi, Rusya’nın da olumlu makro ekonomik gelişmeleri yapısal reformlarla tamamlayarak kalıcı hale getirmesi bekleniyor.Bu ortamda, dünyada faizlerin artması, belki de bu gelişmeye paralel olarak başta petrol olmak üzere mal fiyatlarındaki düşüşler gelişmekte olan ekonomiler için ‘pişmiş aşa su katmak’ olacak. Yapısal reformlar konusunda rehavet içinde olan ‘gelişmekte olan ülkeler, bir anlamda ciddi riskler altındadır’ dahi denebilir.