Yabancı mali sermayeye muhtacız

TÜRKİYE yeniden borçlanabilmek zorunda. Borçlanma, ister kısa vadeli olsun, isterse uzun vadeli olsun, bu aşamada fazla bir şey fark etmez. Yeter ki, yabancı mali sermaye Türkiye'ye gelsin.Geçen yıldan beri yaşadığımız ekonomik zorlukların arkasında taze borç almak bir yana, eskiden aldığımız borçları geri ödemek zorunda olmamız yatıyor. Sürekli gözlenen devalüasyon sonucunda Türkiye'ye verecekleri borçları geri alıp alamayacaklarını kestiremeyen yabancı mali sermaye eski verdikleri borçları da geri çağırdı.BİR TABLOAşağıdaki tabloda geçen yılın başından ekim ayına kadar Türkiye'nin aldığı net dış borçlar veriliyor. Şubat ayından itibaren Türkiye her ay net borç ödeyicisi durumunda. Şubat-Ekim döneminde net olarak geri ödenen toplam dış borcun miktarı 16.2 milyar dolar olmuş. Yani, 2001 yılının dokuz aylık bölümünde toplam dış borçlarımızın yaklaşık yüzde 15'ini geri ödemişiz. Bu böyle devam edemez.Borç ödemek için, bir taraftan IMF gibi kuruluşlardan para aldık, diğer taraftan cari işlemler dengesinde fazla vererek döviz fazlası üretmeye çalıştık. Yani, ekonomik küçülmeyle ithalatımızı kıstık. Döviz harcamalarımızda tasarrufa gittik. Ne hale geldiğimiz de ortada!ÖNCE İSTİKRARTürkiye'nin yeniden borçlanabilmesinin iki önemli sonucu var. Birincisi, yeniden borçlanma yoluyla Türkiye yabancı tasarrufları ülkeye çekerek iç tasarrufların bir ölçüde tüketime kaymasını ve iç talebin artmasını sağlayacaktır. Bu süreç ekonominin büyümesi anlamına gelir. İkincisi, gelecek yabancı tasarrufların bir kısmı Türk Lirası'na döneceğinden, mali sistem reel olarak büyüyecektir. Bu yolla, büyümenin gerektireceği kredi talebi bankacılık sektörü tarafından karşılanabilecektir.Bütün bunların olabilmesi için mali piyasalardaki istikrar vazgeçilemez bir ön koşuldur. Bankacılık sektörünün yeniden yapılandırılması yurtdışında Türkiye'ye borç verebilecek kesimleri rahatlatacak bir yaklaşımdır. Ama yeterli değildir. Döviz kurunda istikrarı sağlamak da aynı şekilde önemlidir.Son günlerde yaşadıklarımız bizlere yeni şeyler öğretmektedir. Türkiye'de döviz kuru aşağıya doğru da, yukarı doğru da istikrarsız bir biçimde hareket etmektedir. İki şekilde de, Türkiye'ye gelebilecek yabancı mali yatırımcıyı ürkütüyoruz. Çünkü, döviz kuru çıkarken nereden döneceği belli değil. İnerken de, nerede duracağı belli değil. İnerken çıkma olasılığı artıyor.Finansal piyasalarda istikrarı sağlamadan muhtaç olduğumuz yabancı mali sermayeyi çekmemiz zor görünüyor.Net Borçlanma (2001, milyon ABD doları)Ocak 1,088Şubat - 5,205Mart - 1,345Nisan - 1,442Mayıs - 1,870Haziran - 1,602Temmuz - 2,874Ağustos - 235Eylül - 516Ekim - 1,641Not: (-) işareti net borç ödemesini göstermektedir.