Vergi sorunu çıktı IMF gidiÅŸi erteledi

IMF Heyeti bu hafta sonu için ABD'ye dönüş biletini almıştı ancak, zorunlu olarak, Ankara'da kalış süresini uzattı. IMF Heyeti dönüş biletini, önümüzdeki çarÅŸamba gününe çevirtti. Bu süre daha uzar mı, onu da herhalde pazartesi günü yapılacak Yüksek Planlama Kurulu (YPK) toplantısındaki geliÅŸmeler belirleyecek.IMF'yle önceleri çok iyi giden görüşmelerin gün geçtikçe karmaşıklaÅŸması ve buna baÄŸlı olarak heyetin Ankara'da kalma süresinin uzamasında, BaÅŸbakan Tayyip ErdoÄŸan'ın tavrı ve Anayasa Mahkemesi'nin ek vergilerle ilgili aldığı karar etkili oldu.BaÅŸbakan ErdoÄŸan, teknisyenlerle IMF Heyeti'nin üzerinde mutabık kaldığı vergi reformuna iliÅŸkin tedbirlere itiraz etti. Gerek serbest bölgelerdeki vergi muafiyetlerinin azaltılması, gerekse vergi teÅŸviklerine iliÅŸkin olarak ortak bir formül bulunmuÅŸtu ama bunu ErdoÄŸan kabul etmedi. Teknisyenlerin bulduÄŸu orta yol formülüne karşılık ErdoÄŸan, ‘‘Ben söz verdim, kiÅŸi başına geliri 1500 doların altında kalan illere büyük vergi muafiyeti ve SSK prim muafiyeti getirilecek’’ dedi. Aynı ÅŸekilde Devlet Bakanı KürÅŸad Tüzmen de, ‘‘BaÅŸbakanımızın verdiÄŸi sözler var, ben bunları kabul etmem’’ dedi ve serbest bölgelerdeki vergi muafiyetlerinin azaltılması için IMF'yle bulunan orta yol formülü de yeniden tartışılmaya baÅŸlandı.Uzmanlar, BaÅŸbakan'ın dediÄŸi gibi bir teÅŸvik çıkması halinde, vergide yapılanların neredeyse tümüyle geri döndürüleceÄŸini söylüyorlar. Buradan kaybedilecek gelirin kağıt üzerinde önemli bir miktar olmamasının BaÅŸbakanı yanılttığını kaydeden uzmanlar, ‘‘Ekonomik programla birlikte vergide saÄŸlanan ilerleme, karar bu ÅŸekilde çıkarsa tümüyle kaybedilir, geri gider’’ diyorlar.Maliye'nin zaten Kurumlar Vergisi tahsil edemediÄŸini, BaÅŸbakan'ın söylediÄŸi biçimde çıkarsa, artık Gelir Vergisi de alınamayacağını kaydeden bir uzman, ÅŸu deÄŸerlendirmeyi yaptı:‘‘Türkiye'de etkin vergi denetimi yok. KiÅŸi başına geliri 1500 doların altında 30'dan fazla il var. Bir kere bu muafiyetle ileride bütün illerin taleplerinin artması söz konusu olur, bu hep yaÅŸandı. Ä°kincisi; vergi denetimi olmadığı için yani bir ÅŸirketin Ä°stanbul'da çalıştırdığı işçinin bu teÅŸvik verilecek illerde çalışıyor gibi gösterilmesi denetlenemeyeceÄŸi için, bu çok büyük bir kaçak yolu açılmış olacak. Kağıt üstünde getireceÄŸi fazla bir ÅŸey yok ama tüm sistemi vurur.’’EK TEDBÄ°R Ä°HTÄ°YACIIMF Heyeti'nin temaslarının uzamasının bir nedeni de Anayasa Mahkemesi'nin verdiÄŸi Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi'ni iptal kararı. Önceleri Maliye'nin bu vergiyi üçüncü kez çıkarma niyeti olduÄŸunu gördük ama kamuoyundan gelen tepkiler ve BaÅŸbakan'ın yaptığı açıklama nedeniyle Maliye de çark edip, verginin mahsup edileceÄŸini açıklamak zorunda kaldı.Maliye yetkilileri 2003 için, sadece bu vergiden 900 trilyon lira kayıp olacağını söylüyorlar. Bu verginin, baÅŸtan beri 2004 yılında da devam ettirilmesi planlanıyordu ve hesaplar ona göre yapılıyordu. Yani gelecek yıl bu Ek Vergi'nin olmaması ve bu yıl alınan vergilerin mahsup edilmesinin getireceÄŸi vergi kaybı 2 katrilyon lirayı aşıyor. Åžimdi Maliye yetkilileri ve IMF bu açığın nereden karşılanacağı konusunda harıl harıl çalışıyorlar.Bu arada IMF Heyeti, bütçe kalemleri üzerinde de daha hassas durmaya baÅŸladı. ÖrneÄŸin daha önce gündemde olmadığı halde geçen hafta ‘‘özel gelir ve fonlardan yapılacak tasarruf’’ kalemi tartışmaya açıldı. Bu yıl böyle bir kalemden tasarruf yapılacağı belirtilmiÅŸ, sonradan hesaplara alınmÅŸtı ama o dönemde de uyardığımız gibi, o kadar tasarruf saÄŸlanamadı. Åžimdi IMF Heyeti Maliye'nin gelecek yılın bütçesine yazdığı bu tasarruf kalemini daha yakından inceliyor ve büyük ihtimalle bu rakam düşürülecek.Yani görüşmeler ilerledikçe ek tedbir ihtiyacı çıkmaya, büyümeye baÅŸladı.Bu arada IMF'yle müzakere edip mutabakata varan bürokrat ve bakanların, BaÅŸbakan Tayyip ErdoÄŸan'ın karşısında, kendi görüşlerini pek savunamadıkları da görülüyor. Bakalım YPK toplantısına sunulacak, IMF'yle mutakabata varılacak yeni hesaplar, kabul ettirilebilecek mi?Â