Vergi iadesi yerine ’kazı-kazan’ geliyor
Güncelleme Tarihi:
Çiğdem TOKER
Oluşturulma Tarihi: Ocak 08, 2006 00:00
Gelir İdaresi Başkanvekili Osman Arıoğlu, "Fiş toplayıp, vergi iadesi almak artık demode bir yöntem. Vatandaş için de eziyet. Şimdi Çin’deki kazı-kazan yöntemine benzer vergi iadesi sistemini inceliyoruz. Bu yöntemde satış fişine kazıyınca kazanılacak ikramiyeler gizleniyor. Kazanan vatandaş, vergi idaresinden anında ikramiyesini alıyor" dedi.
GELİR İdaresi Başkanvekili Osman Arıoğlu, fiş toplama karşılığı, vergi iadesi ödemesinin vatandaş açısından eziyet, İdare bakımından da etkinliğini yitirmiş demode bir yönteme dönüştüğünü söyledi.
Arıoğlu, modern belge düzenine uyum konusunda dünya örneklerini esas alan kapsamlı bir çalışma yaptıklarını belirterek; Çin’de uygulanan, belli sayıdaki satış fişlerine gizlenmiş ve şanslı mükellefin alışverişin ardından kazıyarak kazanacağı piyango benzeri vergi iadesi yöntemlerini incelediklerini söyledi. "Belki Türkiye’de de bu tür yöntemlere geçmek gerekiyor" diyen Arıoğlu’nun verdiği Çin örneğindeki vergi iadesi, kazı-kazan piyangosuna çok benziyor. Kayıtdışılığı kontrol amacıyla, devlet her yıl belli bir kaynak ayırarak, vergi idaresi ile satıcı firmalar işbirliğine gidiyor. Satıcı firma, belli sayıdaki satış fişine, kazıyarak bulunabilecek ikramiye gizliyor. Şanslı müşteri çıkan ikramiyeyi vergi idaresinden aynı gün alabiliyor.
ÜCRETLİ İÇİN GEREKLİ: Osman Arıoğlu, fiş toplama yerine maliyeti daha az ama etkin yöntemler üzerinde çalıştıklarını söyledi. Emeklilerde fiş toplama uygulamasının kaldırılmasının, Gelir İdaresi açısından bir kayba yol açmayacağını belirten Arıoğlu, "Etkin olmayan bir usule dönüştüyse, fiş toplama ücretlilerde neden devam ediyor?" sorumuza, "Ücretli ile emekli arasında fark var. Ücretlilerde kapsam daha dar. Ücretliye vergi iadesi sisteminde sadece beş konuda alınan belgeler bizim de daha ziyade, kayıp kaçakta daha etkin olduğunu düşünüdğümüz kalemler olduğu için, siyasi irade bu yönde tercih kullanmış olabilir" karşılığını verdi. Vergi kayıp ve kaçağını önlemeye yönelik sistemin, sadece fiş fatura almaya bağlı olmadığının altını çizen Arıoğlu, yeni dönemde kayıtdışıyla mücadelede teknolojik araçlara ağırlık verileceğini söyledi.
KAYITDIŞINA KARŞI GPRS: Çalışmaların henüz netleşmediğini söyleyen Arıoğlu, özellikle perakende ve ulaştırma sektöründe kayıtdışılıkla mücadelede GPRS (Global Packet Radio Sistem) teknolojisinden "sektör sektör" yararlanacaklarını açıkladı. Gelir İdaresi Başkanlığı, yazar kasalara GPRS bağlantılı telefon hattı monte edilerek, satış ve vergi bilgilerinin düzenli periyotlarla vergi dairelerine aktarılmasını planlıyor. Yazar kasalardaki ikinci nüsaların rulo olarak saklanma zorunluluğu ortadan kaldıracak bir çalışma da mesafe aldı. İkinci rulo yerine yazar kasalara çipli kart takılarak satış ve vergi bilgilerinin bu kartlarda depolanması öngörülüyor. Gelir İdaresi ayrıca taksilerde, halk otobüsleri ve hatlı minibüslerde taksimetre yazar kasa kullanımına yönelik ayrıntılı bir çalışma sürdürüyor.
Yatırım indirimini vergi ödememe aracı yaptılar
OSMAN Arıoğlu, "Yatırım indiriminin kaldırılmasına dönük eleştiriler büsbütün haksız mı?" sorumuza şu yanıtı erdi: "Beyannamelere göre, yatırım indiriminden yararlanan KOBİ’ler sadece yüzde 1. Yatırım indirimi vergi ödememenin aracı olarak görülmeye başlandı. Bu anlayışla kontrolsüz ve verimsiz yatırımlar arttı. Bu ülke için yatırım elbette önemli. Ama bu ülke için doğru, rasyonel, kalıcı, üretime ve istihdama katkı sağlayacak yatırımlar önemli. Yoksa bir komşusu ne yaptıysa, devlet teşvikiyle aynı yatırımdan herkesin yaptığı, sonunda herkesin birlike battığı yatırımlar fayda getirmiyor. Türkiye bu bu resimleri çok gördü. Yatırım indiriminden yararlanan yükümlüye geçiş döneminde bir tercih sunulması gerekiyor. İster yatırım indirimiyle eski rejimle devam eder ister yeni sisteme geçer. Üç yıl gibi bir geçiş süresi planlanıyor. Bununla ilgili yasal düzenlemenin ayrı bir tasarı içine konulması planlanıyor. İşin bizi en fazla üzen tarafı şu: Türkiye hayal bile edilemeyecek bir vergi indirimi yapıyor. Ama bu kadar önemli bir değişiklik, sadece 8-10 bin kişinin ilgilendiren yatırım indiriminin arkasına takılıp gölgeleniyor. Bu haksızlık."
Kurumlar vergisi indirimi devrimdir
GELİR İdaresi Başkanvekili Osman Arıoğlu, kurumlar vergisinin yüzde 20’ye düşürülmesinin devrim niteliğinde çok önemli bir olay olduğunu söyleyerek, bu radikal değişikliğin yatırım indirimi tartışmalarıyla gölgelenmesinin haksızlık olduğundan yakındı. Yabancı yatırımcının öncelikle baktığı şeyin, teşvik olmadığının altını çizen Arıoğlu, teşvikin yabancı yatırımcı için geçici görüldüğünü ama yabancının "uzun süreli olarak para kazanmaya" geldiğine dikkat çekti. Arıoğlu, bu indirimin Türkiye’ye "inanılmaz rekabet avantajı" sağlayacağını belirtti.
Arıoğlu, modern belge düzenine uyum konusunda dünya örneklerini esas alan kapsamlı bir çalışma yaptıklarını belirterek; Çin’de uygulanan, belli sayıdaki satış fişlerine gizlenmiş ve şanslı mükellefin alışverişin ardından kazıyarak kazanacağı piyango benzeri vergi iadesi yöntemlerini incelediklerini söyledi. "Belki Türkiye’de de bu tür yöntemlere geçmek gerekiyor" diyen Arıoğlu’nun verdiği Çin örneğindeki vergi iadesi, kazı-kazan piyangosuna çok benziyor. Kayıtdışılığı kontrol amacıyla, devlet her yıl belli bir kaynak ayırarak, vergi idaresi ile satıcı firmalar işbirliğine gidiyor. Satıcı firma, belli sayıdaki satış fişine, kazıyarak bulunabilecek ikramiye gizliyor. Şanslı müşteri çıkan ikramiyeyi vergi idaresinden aynı gün alabiliyor.
ÜCRETLİ İÇİN GEREKLİ: Osman Arıoğlu, fiş toplama yerine maliyeti daha az ama etkin yöntemler üzerinde çalıştıklarını söyledi. Emeklilerde fiş toplama uygulamasının kaldırılmasının, Gelir İdaresi açısından bir kayba yol açmayacağını belirten Arıoğlu, "Etkin olmayan bir usule dönüştüyse, fiş toplama ücretlilerde neden devam ediyor?" sorumuza, "Ücretli ile emekli arasında fark var. Ücretlilerde kapsam daha dar. Ücretliye vergi iadesi sisteminde sadece beş konuda alınan belgeler bizim de daha ziyade, kayıp kaçakta daha etkin olduğunu düşünüdğümüz kalemler olduğu için, siyasi irade bu yönde tercih kullanmış olabilir" karşılığını verdi. Vergi kayıp ve kaçağını önlemeye yönelik sistemin, sadece fiş fatura almaya bağlı olmadığının altını çizen Arıoğlu, yeni dönemde kayıtdışıyla mücadelede teknolojik araçlara ağırlık verileceğini söyledi.
KAYITDIŞINA KARŞI GPRS: Çalışmaların henüz netleşmediğini söyleyen Arıoğlu, özellikle perakende ve ulaştırma sektöründe kayıtdışılıkla mücadelede GPRS (Global Packet Radio Sistem) teknolojisinden "sektör sektör" yararlanacaklarını açıkladı. Gelir İdaresi Başkanlığı, yazar kasalara GPRS bağlantılı telefon hattı monte edilerek, satış ve vergi bilgilerinin düzenli periyotlarla vergi dairelerine aktarılmasını planlıyor. Yazar kasalardaki ikinci nüsaların rulo olarak saklanma zorunluluğu ortadan kaldıracak bir çalışma da mesafe aldı. İkinci rulo yerine yazar kasalara çipli kart takılarak satış ve vergi bilgilerinin bu kartlarda depolanması öngörülüyor. Gelir İdaresi ayrıca taksilerde, halk otobüsleri ve hatlı minibüslerde taksimetre yazar kasa kullanımına yönelik ayrıntılı bir çalışma sürdürüyor.
Yatırım indirimini vergi ödememe aracı yaptılar
OSMAN Arıoğlu, "Yatırım indiriminin kaldırılmasına dönük eleştiriler büsbütün haksız mı?" sorumuza şu yanıtı erdi: "Beyannamelere göre, yatırım indiriminden yararlanan KOBİ’ler sadece yüzde 1. Yatırım indirimi vergi ödememenin aracı olarak görülmeye başlandı. Bu anlayışla kontrolsüz ve verimsiz yatırımlar arttı. Bu ülke için yatırım elbette önemli. Ama bu ülke için doğru, rasyonel, kalıcı, üretime ve istihdama katkı sağlayacak yatırımlar önemli. Yoksa bir komşusu ne yaptıysa, devlet teşvikiyle aynı yatırımdan herkesin yaptığı, sonunda herkesin birlike battığı yatırımlar fayda getirmiyor. Türkiye bu bu resimleri çok gördü. Yatırım indiriminden yararlanan yükümlüye geçiş döneminde bir tercih sunulması gerekiyor. İster yatırım indirimiyle eski rejimle devam eder ister yeni sisteme geçer. Üç yıl gibi bir geçiş süresi planlanıyor. Bununla ilgili yasal düzenlemenin ayrı bir tasarı içine konulması planlanıyor. İşin bizi en fazla üzen tarafı şu: Türkiye hayal bile edilemeyecek bir vergi indirimi yapıyor. Ama bu kadar önemli bir değişiklik, sadece 8-10 bin kişinin ilgilendiren yatırım indiriminin arkasına takılıp gölgeleniyor. Bu haksızlık."
Kurumlar vergisi indirimi devrimdir
GELİR İdaresi Başkanvekili Osman Arıoğlu, kurumlar vergisinin yüzde 20’ye düşürülmesinin devrim niteliğinde çok önemli bir olay olduğunu söyleyerek, bu radikal değişikliğin yatırım indirimi tartışmalarıyla gölgelenmesinin haksızlık olduğundan yakındı. Yabancı yatırımcının öncelikle baktığı şeyin, teşvik olmadığının altını çizen Arıoğlu, teşvikin yabancı yatırımcı için geçici görüldüğünü ama yabancının "uzun süreli olarak para kazanmaya" geldiğine dikkat çekti. Arıoğlu, bu indirimin Türkiye’ye "inanılmaz rekabet avantajı" sağlayacağını belirtti.