Türkiye OECD'nin en yoksulu

Satınalma gücü paritesine göre OECD'nin en yoksul ülkesi konumunu sürdüren Türkiye'de geçen yıl GSMH'de yaşanan büyümeye ve enflasyondaki düşüşe rağmen satınalma gücü bazında kişi başına düşen ortalama gelir yerinde sayarken, fiyatlar OECD ortalamasına göre önemli ölçüde arttı.

Kişi başına geliri OECD ortalamasının dörtte biri düzeyinde bulunan Türkiye'de fiyatlar genel seviyesi ise OECD ortalamasının yarısına ulaştı. OECD, ülkelerin kişi başına gelir ve fiyat düzeylerini satınalma gücü paritesiyle hesapladı. Farklı para birimlerinin satılanma gücünü eşitleyerek ülkeler arasındaki fiyat farklılıklarını yok edip ulusal para birimlerini ortak bir para birimine dönüştürmeye yarayan satınalma gücüne göre 2003 yılı için 1 dolar 757 bin 375 lira olarak esas alındı.

Başka bir ifadeyle ABD'de 1 dolara alınabilen bir sepet mal için Türkiye'de 757 bin 376 lira ödenmesi gerekti. Söz konusu satınalma gücü paritesi esas alınarak yapılan hesaplamaya göre 2003 yılında OECD ülkelerinde 100 olan kişi başına düşen GSYİH Türkiye'de 26 olarak gerçekleşti. Türkiye'de kişi başına gelir 2002 yılında da aynı düzeyde bulunuyordu. Türkiye bu değerle 30 OECD üyesinin satınalma gücü en düşük ve en yoksul ülkesi konumunda kaldı.

Kişi başına gelir düzeyinin 15 AB ülkesinde 103 ile OECD ortalamasının üstünde, AB ülkeleri de dahil OECD üyesi Arupa ülkelerinde ise ortalama 101 olduğu hesaplandı. Buna göre Türkiye'de satınalma gücü paritesine göre kişi başına düşen ortalama gelir OECD, AB ve Avrupa OECD ülkeleri ortalamasının dörtte biri düzeyinde seyrediyor.

EN ZENGİN LÜKSEMBURG

OECD içerisinde en yüksek kişi başına gelire 194 ile Lüksemburg sahip bulunuyor. En zengin ülke olan Lüksemburg ile Türkiye arasında kişibaşına gelirde yaklaşık 7 katlık bir fark oluştu.

FİYAT SEVİYESİ

Gelirde OECD ortalamasının dörtte birine ancak ulaşan Türkiye'de satınalma gücü paritesine göre fiyat düzeyinin ise OECD ortalamasının yarısına yükseldiği belirlendi.

OECD ortalaması 100 olan fiyat düzeyi Türkiye'de 50 olarak ölçüldü. Kişibaşına gelirin OECD ortalamasına göre sabit kalmasına karşılık fiyat düzeyi geçen yıl önemli ölçüde arttı. Türkiye'deki fiyat düzeyi 2001 yılında 39, 2002 yılında ise 45 seviyesinde bulunuyordu. Kişi başına gelirde OECD'nin en düşük düzeyinde bulunan Türkiye, fiyatlar düzeyinde ise Slovakya ve Polonya'dan sonra OECD'nin en ucuz ülkesi konumunda seyrediyor.

Ancak, TL'deki değerlenme nedeniyle Türkiye'deki fiyat düzeyi diğer ülkelere giderek yaklaşıyor. OECD'de ortalama 100 olan fiyat düzeyinin 15 AB ülkesinde 95, Avrupa bölgesi OECD ülkelerinde ortalama 103 düzeyinde bulunuyor. OECD'de satınalma gücüne göre en yüksek fiyat düzeyi 141 ile İsviçre'de bulunuyor. İsviçre ile Türkiye arasında 2.8 katlık bir fark bulunuyor.

CARİ FİYATLARLA GELİR NASIL ARTTI

Türkiye ekonomisinin yüzde 5.9 oranında büyüdüğü 2003 yılında cari dolar kuruyla ise kişibaşına gelir 2 bin 598 dolardan 3 bin 383 dolara yükseldi. Ancak bu yükseliş büyük ölçüde Türk Lirası'nın değerlenmesinden kaynaklandı. Oysa OECD'nin hesaplamaları TL'nin değerlenmesiyle gelen bu sanal zenginliğin satınalma gücü açısından olumlu hiç bir etkisi olmadığını gösteriyor.

Türkiye'de enflasyon düşerken fiyatlar genel düzeyinin satınalma gücü açısından önemli ölçüde yükselmesi de yine aynı nedenden kaynaklandı. Türkiye'de döviz kurlarındaki düşüş nedeniyle dolar bazında fiyatlar önemli ölçüde arttı.

OECD ülkelerinde Gayri Safi Yurt İçi Hasıla temelinde kişi başına hacim  ve karşılaştırmalı fiyat düzeyi indeksleri (OECD=100)