TOBB: 2001 krizi en ciddi krizdir
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ocak 03, 2002 11:58
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, 2001 yılı krizinin savaş dönemi hariç en ciddi kriz olduğunu belirterek, "Ülkemizi ekonomik siyasal, sosyal ve idari yönden yeniden yapılandırarak gerekli değişim ve dönüşümün sağlanması, 2002 yılın temel önceliği olmalıdır" dedi.
Hisarcıklıoğlu, Yönetim Kurulu üyeleriyle düzenlediği basın toplantısında, 2001 yılını değerlendirdi ve 2002 yılından beklentilerini açıkladı.
TOBB Başkanı, 2002 yılında içinde bulunulan krizden temelli çıkabilmek için 7 temel öğeye ihtiyaç bulunduğuna işaret ederken, bunlardan birincisinin dış kaynakların kullanılabilmesi olduğunu söyledi.
Bütçe ve borçlanma disiplini ile borç yükünün azaltılmasının ve bankacılık reformu, reel sektör kredilerini artırılması gereğine dikkat çeken Hisarcıklıoğlu, 2002 yılında Merkez Bankası`nın şeffaf ve öngörülebilir bir para politikası uygulaması gerektiğini kaydetti.
Hisarcıklıoğlu, reel sektörün üretim ve yatırıma yönelmesini sağlayacak ve istihdamı artıracak önlemlerin alınması gerektiğini de ifade ederken, iktisadi büyümenin sağlanması ve tasarrufların Türk Lirası`na (TL) döndürülmesi ve geniş kapsamlı bir kamu yönetimi reformu yapılması gerektiğini söyledi.
Rifat Hisarcıklıoğlu, dış kaynak kullanımının gelinen aşamada 2002 yılında iç borçların çevrimi için bir ön koşul olduğunu kaydederken, dış kaynağın programa duyulan güvenin artmasını da sağlayabileceğini ifade etti.
BÜTÇE VE BORÇLANMA DİSİPLİNİ
TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, bütçe ve borçlanma disiplinin programdan sapmanın önüne geçilmesi ve 2003 ile sonraki yıllara da yayılacak kalıcı bir iyileşme tesis edilebilmesinin en önemli ayağı olduğu söyledi.
Bankacılık reformunun başarısının reel sektöre açılacak kredilerin hacminin artırılmasına bağlı olduğunu belirten Hisarcıklıoğlu, şöyle devam etti:
``Toplumun programa güvenini sağlamak ve Türk Lirası`na dönüşü teşvik için Merkez Bankası enflasyon hedefini tutturmaya yönelik şeffaf ve öngörülebilir bir para politikası uygulamalıdır.
Türk Lirası`na dönüşle birlikte harcamaların ve iç talebin artması ve sistem dışındaki kaynakların devreye sokulmasıyla birlikte büyümeye geçişin altyapısı hazırlanmış olacaktır.
Büyümenin gerçekleşmesi iktisadi faaliyetlerin normalleşmesi için reel sektörün canlanmasını sağlayacak tedbirlerin alınması zorunludur. Kamu harcamalarında israfın önlenmesi için kamu yönetiminin yeniden yapılandırılması ve kamunun işleyişinde verimlilik ve etkinliğin esas alınması mutlaka sağlanmalıdır.``
BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN GÜÇLENDİRİLMESİ TARAFTARIYIZ
Hisarcıklıoğlu, kriz nedeniyle ödeme güçlüğü içine girmiş firmaların borçlarının yeniden yapılandırılması amacıyla hükümetin bankacılık kesimiyle reel sektörün
görüşlerini de alarak ``Finansal Yeniden Yapılandırma Kanun Tasarısı``nı hazırladığını hatırlattı.
Söz konusu kanun tasarısının Plan ve Bütçe Komisyonu`nda görüşülürken bazı bankalara düşük faizli uzun vadeli kaynak aktarılmasını sağlayacak bir hükmün ilave edildiğini ifade eden TOBB
Başkanı, Hükümetin reel sektör için aktarmadığı kaynağın bankacılık sektörü için aktardığına işaret ederken, reel sektörden esirgenen kaynağın kat kat fazlasının kısa süre içinde bankacılık sektörü için temin edilebildiğini kaydetti.
Hisarcıklıoğlu, 2001 yılı boyunca kamu bankalarının reel sektöre kredi vermedikleri halde bilançolarında iyileşme sağlandığını kaydederken, 2002 yılında kamu bankalarının reel sektöre ve küçük ve orta boy işletmelere (KOBİ) kredi vermeleri gerektiğini söyledi.
Rifat Hisarcıklıoğlu, kamu bankalarının yöneticilerinin sorumluluk statüleri belirlenirken özel bankalardaki muadilleri ile aynı gerekli çalışmalara Ocak 2002 de başlanacağını ve haziranda tamamlanacağını da bildirdi.
TOBB Başkanı, ``Bu sorumluluk statüsü içinde kredilerin reel olarak artırılmasını içerecek düzenlemeler de yapılması gerekmektedir`` dedi.
ENFLASYON MUHASEBESİ VE MALİ MİLAT
Hisarcıklıoğlu, enflasyon muhasebesi konusunda gerekli çalışmalara Ocak 2002 de başlanacağını ve Haziran ayında tamamlanacağını kaydederken, mali milat ile ilgili çalışmaların da Haziran 2002 sonuna kadar bitirilmesinin hedeflendiğini bildirdi.
TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, ihracatta katma değer vergisi iadelerinin hızlandırılması ile ilgili düzenlemenin yapıldığını hatırlatarak, yurtdışı çıkış harcının dolar yerine Türk Lirası olarak alınmasının ve günübirlik çıkışlarda harcın kaldırılması ile ilgili Bakanlar Kurulu kararının da çıkmak üzere olduğunu söyledi.
Ücret dışı yüklerin indirilerek istihdamın teşvik edilmesi ve ekonominin rekabet gücünün artırılması kapsamında işsizlik sigortası primlerinin birer puan düşürüldüğünü anlatan Hisarcıklıoğlu, İthalatta Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu`nun indirilmesi konusundaki çalışmaların devam ettiğini ve bu ay içinde tamamlanacağını kaydetti.
Hisarcıklıoğlu, teşvik belgesi sürelerinin uzatılması konusunda da gerekli kararnamenin hazırlandığını ve bu ay içinde sonuçlanacağını bildirdi.
Türkiye`de yapılan doğrudan yabancı yatırımların artması için gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiğini de ifade eden Hisarcıklıoğlu, bu programın en zayıf tarafının reel sektör ayağı olduğunu ve programın reel sektör ayağının güçlendirilmesinin kaçınılmaz bir zorunluluk olduğunu kaydetti.
Hisarcıklıoğlu, 2002 yılında temel hedeflerin gerçekleştirilmesini beklediklerini ifade ederken, ``20 yıl sonra geriye baktığımızda 2002 yılını hedeflenen yapısal değişim ve dönüşümün dönüm noktası olarak görmek istiyoruz`` dedi.
2001 YILI
TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, konuşmasında Türkiye ekonomisinin 1999 ve 2000 yılındaki durumuna da değinirken, 2000 yılı sonunda içten içe kaynayan mali sistemin Şubat ayında küçük bir kıvılcımla bir anda çöktüğünü söyledi.
Hisarcıklıoğlu, 2000 yılı Kasım ve 2001 Şubat krizleri sonucunda yeni bir istikrar programına geçildiğini hatırlatırken, 2001 yılı göstergelerine de değindi.
2001 yılında kapanan ticari kuruluş sayısındaki artışın yüzde 17.44, kurulan ticari kuruluş sayısındaki azalaşın ise yüzde 10.4 olduğunu hatırlatan Hisarcıklıoğlu, Ocak-Ekim 2000 dönemine kıyasla, 2001`in aynı döneminde sanayi üretiminin de yüzde 8.1 azaldığını söyledi.
TOBB Başkanı, kapasite kullanım oranlarının 2001 yılı içinde sürekli olarak 2000 yılı oranlarının altında seyrettiğini, Gayri Safi Milli Hasıla`nın da 2001 yılının ilk üç çeyreğinde yüzde 4.4, yüzde 11.4 ve yüzde 8.5 oranında küçüldüğünü kaydetti.
Hisarcıklıoğlu, 2001 yıl sonu küçülme tahminin de yüzde 8.5 olduğunu belirtirken, iç borç stokunun bugünkü kurdan yaklaşık olarak 80 milyar dolar olduğunu söyledi.
Devletin harcamalarını kısmayıp israfın sürmesi nedeniyle iç borçlanma gereğinin ortaya çıktığını kaydeden Hisarcıklıoğlu, şöyle devam etti:
"Grafikler ve rakamlar 2001 yılının kriz yılı olduğunu tartışmasız bir şekilde ortaya koyuyor. 2001 yılı ekonomi tarihinde önemli bir yer alacaktır. Krizin geniş kesimleri etkilemesi her evde veya insanların yakınları arasında en az bir kişinin uzun süreli işsiz kalmasına neden olmuştur.
Tüm sosyal kesimlerde krizin tek bir yılın hatalarından ve sadece iktisadi hatarlardan kaynaklanmadığı hususunda düşünce birliği oluşmuştur. Uzun yıllar süre gelen anlayış ve yapılanma hataları ülkemizi neredeyse çıkmaza süreklediği de anlaşıldı."
PROGRAMIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Hisarcıklıoğlu, güçlü ekonomiye geçiş programını değerlendirirken, faiz oranlarında ve döviz kurlarında kısmı istikrarın sağlandığını, bütçede faiz dışı fazla hedefinin tutturulduğunu, yapısal reformları sağlayacak kanunların çıkarılmaya başlandığını kaydetti.
İç borçların çevrilmesinin ağır maliyetine rağmen sağlanabildiğini de anlatan Hisarcıklıoğlu, cari işlemler dengesi hedefinin yakalandığını söyledi.
Hisarcıklıoğlu, 2001 yılında başarılamayan hususları sıralarken yılın ikinci yarısında pozitif büyümenin yakalanamadığını, enflasyon hedefinin tutturulamadığını, ihracatta beklenen büyük oranlı artışın sağlanamadığını, bankacılık sisteminin yeniden yapılandırılmasının tamamlanamadığını, kamu yönetimi reformunun gerçekleştirilemediğini ve kamuda israfçı sisteminin önlemediğini bildirdi.
Rifat Hisarcıklıoğlu, konuşmasında Hükümet ile reel sektörün güçlendirilmesi konusunda çözüm önerileri paketi hazırlandığına da değindi.
TOBB Başkanı, 2002 yılında içinde bulunulan krizden temelli çıkabilmek için 7 temel öğeye ihtiyaç bulunduğuna işaret ederken, bunlardan birincisinin dış kaynakların kullanılabilmesi olduğunu söyledi.
Bütçe ve borçlanma disiplini ile borç yükünün azaltılmasının ve bankacılık reformu, reel sektör kredilerini artırılması gereğine dikkat çeken Hisarcıklıoğlu, 2002 yılında Merkez Bankası`nın şeffaf ve öngörülebilir bir para politikası uygulaması gerektiğini kaydetti.
Hisarcıklıoğlu, reel sektörün üretim ve yatırıma yönelmesini sağlayacak ve istihdamı artıracak önlemlerin alınması gerektiğini de ifade ederken, iktisadi büyümenin sağlanması ve tasarrufların Türk Lirası`na (TL) döndürülmesi ve geniş kapsamlı bir kamu yönetimi reformu yapılması gerektiğini söyledi.
Rifat Hisarcıklıoğlu, dış kaynak kullanımının gelinen aşamada 2002 yılında iç borçların çevrimi için bir ön koşul olduğunu kaydederken, dış kaynağın programa duyulan güvenin artmasını da sağlayabileceğini ifade etti.
BÜTÇE VE BORÇLANMA DİSİPLİNİ
TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, bütçe ve borçlanma disiplinin programdan sapmanın önüne geçilmesi ve 2003 ile sonraki yıllara da yayılacak kalıcı bir iyileşme tesis edilebilmesinin en önemli ayağı olduğu söyledi.
Bankacılık reformunun başarısının reel sektöre açılacak kredilerin hacminin artırılmasına bağlı olduğunu belirten Hisarcıklıoğlu, şöyle devam etti:
``Toplumun programa güvenini sağlamak ve Türk Lirası`na dönüşü teşvik için Merkez Bankası enflasyon hedefini tutturmaya yönelik şeffaf ve öngörülebilir bir para politikası uygulamalıdır.
Türk Lirası`na dönüşle birlikte harcamaların ve iç talebin artması ve sistem dışındaki kaynakların devreye sokulmasıyla birlikte büyümeye geçişin altyapısı hazırlanmış olacaktır.
Büyümenin gerçekleşmesi iktisadi faaliyetlerin normalleşmesi için reel sektörün canlanmasını sağlayacak tedbirlerin alınması zorunludur. Kamu harcamalarında israfın önlenmesi için kamu yönetiminin yeniden yapılandırılması ve kamunun işleyişinde verimlilik ve etkinliğin esas alınması mutlaka sağlanmalıdır.``
BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN GÜÇLENDİRİLMESİ TARAFTARIYIZ
Hisarcıklıoğlu, kriz nedeniyle ödeme güçlüğü içine girmiş firmaların borçlarının yeniden yapılandırılması amacıyla hükümetin bankacılık kesimiyle reel sektörün
görüşlerini de alarak ``Finansal Yeniden Yapılandırma Kanun Tasarısı``nı hazırladığını hatırlattı.
Söz konusu kanun tasarısının Plan ve Bütçe Komisyonu`nda görüşülürken bazı bankalara düşük faizli uzun vadeli kaynak aktarılmasını sağlayacak bir hükmün ilave edildiğini ifade eden TOBB
Başkanı, Hükümetin reel sektör için aktarmadığı kaynağın bankacılık sektörü için aktardığına işaret ederken, reel sektörden esirgenen kaynağın kat kat fazlasının kısa süre içinde bankacılık sektörü için temin edilebildiğini kaydetti.
Hisarcıklıoğlu, 2001 yılı boyunca kamu bankalarının reel sektöre kredi vermedikleri halde bilançolarında iyileşme sağlandığını kaydederken, 2002 yılında kamu bankalarının reel sektöre ve küçük ve orta boy işletmelere (KOBİ) kredi vermeleri gerektiğini söyledi.
Rifat Hisarcıklıoğlu, kamu bankalarının yöneticilerinin sorumluluk statüleri belirlenirken özel bankalardaki muadilleri ile aynı gerekli çalışmalara Ocak 2002 de başlanacağını ve haziranda tamamlanacağını da bildirdi.
TOBB Başkanı, ``Bu sorumluluk statüsü içinde kredilerin reel olarak artırılmasını içerecek düzenlemeler de yapılması gerekmektedir`` dedi.
ENFLASYON MUHASEBESİ VE MALİ MİLAT
Hisarcıklıoğlu, enflasyon muhasebesi konusunda gerekli çalışmalara Ocak 2002 de başlanacağını ve Haziran ayında tamamlanacağını kaydederken, mali milat ile ilgili çalışmaların da Haziran 2002 sonuna kadar bitirilmesinin hedeflendiğini bildirdi.
TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, ihracatta katma değer vergisi iadelerinin hızlandırılması ile ilgili düzenlemenin yapıldığını hatırlatarak, yurtdışı çıkış harcının dolar yerine Türk Lirası olarak alınmasının ve günübirlik çıkışlarda harcın kaldırılması ile ilgili Bakanlar Kurulu kararının da çıkmak üzere olduğunu söyledi.
Ücret dışı yüklerin indirilerek istihdamın teşvik edilmesi ve ekonominin rekabet gücünün artırılması kapsamında işsizlik sigortası primlerinin birer puan düşürüldüğünü anlatan Hisarcıklıoğlu, İthalatta Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu`nun indirilmesi konusundaki çalışmaların devam ettiğini ve bu ay içinde tamamlanacağını kaydetti.
Hisarcıklıoğlu, teşvik belgesi sürelerinin uzatılması konusunda da gerekli kararnamenin hazırlandığını ve bu ay içinde sonuçlanacağını bildirdi.
Türkiye`de yapılan doğrudan yabancı yatırımların artması için gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiğini de ifade eden Hisarcıklıoğlu, bu programın en zayıf tarafının reel sektör ayağı olduğunu ve programın reel sektör ayağının güçlendirilmesinin kaçınılmaz bir zorunluluk olduğunu kaydetti.
Hisarcıklıoğlu, 2002 yılında temel hedeflerin gerçekleştirilmesini beklediklerini ifade ederken, ``20 yıl sonra geriye baktığımızda 2002 yılını hedeflenen yapısal değişim ve dönüşümün dönüm noktası olarak görmek istiyoruz`` dedi.
2001 YILI
TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, konuşmasında Türkiye ekonomisinin 1999 ve 2000 yılındaki durumuna da değinirken, 2000 yılı sonunda içten içe kaynayan mali sistemin Şubat ayında küçük bir kıvılcımla bir anda çöktüğünü söyledi.
Hisarcıklıoğlu, 2000 yılı Kasım ve 2001 Şubat krizleri sonucunda yeni bir istikrar programına geçildiğini hatırlatırken, 2001 yılı göstergelerine de değindi.
2001 yılında kapanan ticari kuruluş sayısındaki artışın yüzde 17.44, kurulan ticari kuruluş sayısındaki azalaşın ise yüzde 10.4 olduğunu hatırlatan Hisarcıklıoğlu, Ocak-Ekim 2000 dönemine kıyasla, 2001`in aynı döneminde sanayi üretiminin de yüzde 8.1 azaldığını söyledi.
TOBB Başkanı, kapasite kullanım oranlarının 2001 yılı içinde sürekli olarak 2000 yılı oranlarının altında seyrettiğini, Gayri Safi Milli Hasıla`nın da 2001 yılının ilk üç çeyreğinde yüzde 4.4, yüzde 11.4 ve yüzde 8.5 oranında küçüldüğünü kaydetti.
Hisarcıklıoğlu, 2001 yıl sonu küçülme tahminin de yüzde 8.5 olduğunu belirtirken, iç borç stokunun bugünkü kurdan yaklaşık olarak 80 milyar dolar olduğunu söyledi.
Devletin harcamalarını kısmayıp israfın sürmesi nedeniyle iç borçlanma gereğinin ortaya çıktığını kaydeden Hisarcıklıoğlu, şöyle devam etti:
"Grafikler ve rakamlar 2001 yılının kriz yılı olduğunu tartışmasız bir şekilde ortaya koyuyor. 2001 yılı ekonomi tarihinde önemli bir yer alacaktır. Krizin geniş kesimleri etkilemesi her evde veya insanların yakınları arasında en az bir kişinin uzun süreli işsiz kalmasına neden olmuştur.
Tüm sosyal kesimlerde krizin tek bir yılın hatalarından ve sadece iktisadi hatarlardan kaynaklanmadığı hususunda düşünce birliği oluşmuştur. Uzun yıllar süre gelen anlayış ve yapılanma hataları ülkemizi neredeyse çıkmaza süreklediği de anlaşıldı."
PROGRAMIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Hisarcıklıoğlu, güçlü ekonomiye geçiş programını değerlendirirken, faiz oranlarında ve döviz kurlarında kısmı istikrarın sağlandığını, bütçede faiz dışı fazla hedefinin tutturulduğunu, yapısal reformları sağlayacak kanunların çıkarılmaya başlandığını kaydetti.
İç borçların çevrilmesinin ağır maliyetine rağmen sağlanabildiğini de anlatan Hisarcıklıoğlu, cari işlemler dengesi hedefinin yakalandığını söyledi.
Hisarcıklıoğlu, 2001 yılında başarılamayan hususları sıralarken yılın ikinci yarısında pozitif büyümenin yakalanamadığını, enflasyon hedefinin tutturulamadığını, ihracatta beklenen büyük oranlı artışın sağlanamadığını, bankacılık sisteminin yeniden yapılandırılmasının tamamlanamadığını, kamu yönetimi reformunun gerçekleştirilemediğini ve kamuda israfçı sisteminin önlemediğini bildirdi.
Rifat Hisarcıklıoğlu, konuşmasında Hükümet ile reel sektörün güçlendirilmesi konusunda çözüm önerileri paketi hazırlandığına da değindi.