Taşıma suyla değirmen döndü

Mardin'de geçen yıla kadar tesislerine kamu bankalarından teminat mektubu alamayan sanayicinin tesis ve arazilerine artık gerçek değeri üzerinden teminat mektubu veriliyor. Ekonomik canlılık karşısında bankalar ilk kez geçen yıldan itibaren kambiyo hizmeti vermeye de başladı. Ancak girişimcinin tüm gayretlerine rağmen, finans ve pazar sıkıntısı devam ediyor.

Durum böyle olunca Mardin'de girişimcilerin başarılarına hüzünlü öyküler de karışıyor. MARSİAD Başkanı Şeyhmus Duyan'ın aynı adı taşıyan yeğeni, bir aya kadar üretime geçecek un fabrikasının önünde kıvançla poz veriyor. Un fabrikasının temelini atan, ancak devlet vaat ettiği destekleme primini vermekten vazgeçince tefecinin eline düşen, borç batağından çıkmaya çabalarken de kalp krizi geçirerek ölen ilk sahibini hüzünle anmadan edemiyor.

Mardin Boru Fabrikası'nın Genel Müdürü Muammer Beşer de hükümet politikalarının pazar sıkıntılarını hiç de hafifletmemesinden yakınıyor. Güneydoğu'nun en büyük boru fabrikası olan tesisin en önemli pazarı Suriye. Fabrikanın en son bilgisayar teknolojisiyle PVC basınçlı temiz su, atık pis su, boruları, zirai sulama boruları üreten 15 milyon Alman Markı değerindeki yeni bölümünün açılışını geçen haziranda Başbakan Mesut Yılmaz yapmış. Aynı Yılmaz'ın son İsrail ziyareti sırasında ‘‘Suriye umurumda değil’’ diye demeç vermesi, fabrikanın Suriye'ye yapması gündemde olan 40 milyon dolarlık boru ihracatını zora sokmuş.

Geçen yıl yaptığı 1.5 trilyon tutarındaki ciroyu bu yıl ikiye katlamayı hedefleyen Muammer Beşer, Suriye Sulama Bakanlığı'nın 100 milyon dolarlık Habur Sulama Projesi'nin 40 milyon dolarlık bölümünü kapsayan ihracat bağlantısının kaderini hükümetin tutumuna bağlıyor. ‘‘Hava yumuşasa iyi olur. Buğdayı değirmenin ağzına getiriyoruz ama son anda çekmek zorunda kalıyoruz’’ diyor.

TANKERLE TAŞINAN SU

Buğdayı değirmenin ağzından çekmek zorunda kalanların yanı sıra taşıma suyla değirmen döndürenler de var Mardin'de. Mar Kablo'nun ortaklarından Bedrettin Cicim, Mardin Organize Sanayi Bölgesi'ne ilk özel yatırımı yapan kişi. Teşvik kullanmadan ilk un fabrikasını kuran Cicim, organize sanayi bölgesinde su olmayınca, 1.5 yıl un fabrikasına tankerle su taşımış.

1996'da İstanbullu ortaklarıyla kurduğu kablo fabrikası ISO 9002 belgesi taşıyor. Ayda 300 ton bakır işleyen fabrika alçak gerilim kablosu üretiyor. Kayseri'nin doğusunda kalan bölgenin ilk ve tek kablo fabrikası olan tesis 500 milyar liraya kurulmuş. Mardinli Cicim, bu fabrika projesiyle İstanbullu yatırımcıyı kente çekmekle kalmamış, geçen ay hizmete giren bakır inceltme ve alimünyum iletken tesisine Halk Bankası'nın kredi almayı ve bankanın destek verdiği KOBİ'ler arasında en iyi 20 firma arasına girmeyi de başarmış. GAP bölgesinde sulamada kullanılan dalgıç pompalara elektrik kablosu üretiyor, Güneydoğu'nun kablo ihtiyacını tek başına karşılıyor. Geçen yıl Birlemiş Milletler üzerinden 60 ton kablo ihraç ettiği Irak'a bu yıl da 100 ton kablo göndermeye hazırlanıyor.

Bedrettin Cicim gibi güçlüklere göğüs gerdikten sonra düze çıkan bir başka girişimci de Özmuratoğlu Makina Sanayi'nin sahibi Ahmet Muratoğlu. Körüklü demircilikten ağır makina sanayi üretimine geçerken teşvik kredisi peşinde az koşmamış Muratoğlu. Beş yıllık ortaklıktan sonra İl Özel İdaresi'nin tesisteki yüzde 50 ortaklık hissesini bu ay 15 milyar lira ödeyerek satın almış. Tesisin tamamına sahip olmuş. Bölgedeki ekonomik canlılık sayesinde talebe yetişemediğini anlatırken mutlulukla gülümsüyor.

Mardin'in bir başka gülümseyen yüzü de Mardin Çimento'nun Genel Müdürü İsmail Erkovan. Türkiye'nin bahçesinde zeytin yetişen tek çimento fabrikası olan Mardin Çimento, Mardin sanayinin lokomotifi. Mardin'in İMKB'ye endeksli olan tek şirketi. 1991'den bu yana borsadaki istikrarlı çizgisi ile yatırımcısının yüzünü güldüren Mardin Çimento, hükümetin yöre açtığı istihdam amaçlı çimento fabrikaları nedeniyle marjinal maliyete satış yapmak zorunda kalsa da yüzde 100 kapasite ile çalışıyor. Türkiye'nin en büyük ilk 500 şirketi arasında yer alan Mardin Çimento, üretiminin yüzde 15 ile yüzde 30 arasında değişen bölümünü Suriye ve Irak'a ihraç ediyor.

Fabrikanın ekonomiye katkısının yanında Mardin'e yaptığı sosyal katkısı da çok önemli. Filtrasyon sistemi mükemmel işliyor. Şimdiye kadar gördüğümüz en temiz çimento fabrikası. Geniş arazisindeki Japon havuzlu 75'inci yıl parkı, tenis kortu, basketbol sahası, havuzlu açık hava restoranı ve diğer sosyal tesisleriyle Mardinli 330 çalışanı ile ailelerine çağdaş bir yaşama alanı sunuyor. Erkovan, ‘‘İnsana değer verince, fabrika da çiçek gibi açtı. Burada Güneydoğu'nun öcü imajını sildiğimize inanıyorum. GAP suyu da gelince Mardin'i kimse tutamaz’’ diyor.

Organize sanayi bölgesinde bisküvi, bulgur, un ve irmik gibi gıda üretim ve işleme tesislerinden gaz, beton tuğla, LPG tüpü, tel çivi, plastik ve tarım aletleri üretimi gibi çeşitli alanlarda faaliyet gösteren 30 aşkın fabrika bulunuyor.

Helva için herşey hazır

Mardin Serbest Ticaret Bölgesi, kente yatırım yapmak isteyen herkese yağ, un ve şekerin yanı sıra helvanın nefasetini artıracak heyecan ve dayanışma da sunuyor. Safiyeti bozulmamış Mardinli'nin sıcaklığı da cabası. Bu yüzden yatırımcısının büyük çoğunluğu Mardin'in dışından geliyor. GAP bölgesindeki tek serbest bölge olarak 1995'te 515 bin metrekare alan üzerine kuruldu. Üç yılda bölgenin üçte biri tahsis edildi.

Son 1.5 yıl içinde 10 yeni fabrikanın açıldığı Mardin Organize Sanayi Bölgesi ise altyapısı tamamlanmış üç milyon metrekare alan üzerine kurulu. Organize sanayi bölgesinde bisküvi, bulgur, un ve irmik gibi gıda üretim ve işleme tesislerinden gaz, beton tuğla, LPG tüpü, tel çivi, plastik ve tarım aletleri üretimi gibi çeşitli alanlarda faaliyet gösteren 30 aşkın fabrika bulunuyor. Ayrıca faaliyete geçme aşamasında 8, inşaat aşamasında olan 21 tesis var.

GAP İdaresi ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Fonu'nun işbirliğiyle geçen yıl kurulan Girişimci İşadamlarını Yönlendirme Destekleme ve Eğitim Merkezi (GAP-GİDEM) Mardin'de sanayiciye yatırım projelerine ilişkin eğitim, yönlendirme ve pazarlama alanlarında ücretsiz bilgi ve danışmanlık hizmeti veriyor.

Mardin Serbest Ticaret Bölge Müdürü Yusuf Yıldız'ın hedefi ise serbest bölgedeki firma sayısını 300, yatırım tutarını 250 milyon dolar, istihdamı beş bin, ticaret hacmini de yılda 750 milyon dolara çıkarmak. Yıldız'ın hayalinde Mardin'in mücevher işlemeciği birikimini kullanarak serbest bölgeyi elmas merkezi haline getirmek yatıyor.

Kadın genel sekreter

Hepsi erkek olan Mardinli sanayici ve işadamlarının en büyük yardımcılarından biri Mardin Ticaret Odası Genel Sekreteri Zekiye Alacahan. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Mezunu Alacahan, altı yıldır yürüttüğü genel sekreterlik görevine bu ay bir de İGM Mardin Temsilciliğini ekledi. İhracatı Geliştirme Merkezi'nin 13 ili kapsayan pilot uygulaması kapsamına giren Mardin'de ithalat-ihracat semirleri düzenleyerek, sanayicinin yeni pazarlar bulmasına, yurtdışındaki fuarlara katılmasına destek verecek.