Taner'i dinleyen malını satıyor

Enflasyondaki düşüşün, mevsimsel nedenlerle birleşmesinin doğurduğu durgunluğu aşmaya çalışan piyasalarda, ‘‘Taner formülü’’ sonuç vermeye başladı. Devlet Bakanı Güneş taner'in, ‘‘Malını satmak isteyen indirim yapsın, reklam versin’’ açıklamasından sonra artan kampanyalar, tüketiciler için avantajlı günleri başlattı.

Piyasalar aylardır yaşanan durgunluğun azaldığı sinyali veriyor. Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Güneş Taner'in, ‘‘Mal satmak isteyen fiyat indirir, reklam verir’’ açıklaması sonrasında artan kampanyalar, promosyonlar ve indirimlerle, başta beyaz ve elektronik eşya olmak üzere bazı sektörlerde satışlar artmaya başladı. Bu gelişmeler, piyasalarda kalıcı ve ağır bir durgunluğa girildiği endişesini yok etti. Enflasyona paralel olarak kredi faizlerinin de düşmesi, tüketiciler için beklemek yerine satın almayı cazip hale getirmeye başladı.

Bavul ticaretinin ve turizmin gerilemesinden kaynaklanan talep azlığı, bazı sektörlerdeki mevsimsel faktörler enflasyondaki iniş trendi ile birleşince, piyasalar son yılların en yüksek dozlu durgunluğunu yaşamaya başladı.

Özel sektörün durgunluk yakınmaları giderek artarken, Devlet Bakanı Güneş Taner, durgunluğu, ‘‘Özel sektör enflasyonun düşeceğine inanmadı ve sürekli zam yaptı. Ve öyle bir noktaya gelindi ki, düşen enflasyon ile fiyatlar arasındaki uçurum açıldı. Bugün malını satmak isteyen fiyat indirir. Fiyat indirdiğini duyurmak için de reklam yapar. Ekonomin kuralı budur’’ şeklinde değerlendirmişti.

FAİZSİZ 13 AY

Güneş Taner'in bu açıklamaları sonrasında, başta beyazeşya olmak üzere pek çok sektörde indirim ve kampanyalar başladı. Başta, Arçelik ve Beko gibi beyaz ve elektronik eşyanın devleri üç aya kadar uzayan vadelerde, ‘‘Sıfır faiz’’ uygulaması başlatırken, Vestel bu konuda en radikal adımı attı. Şirket, küçük ev aletleri dışındaki tüm ürünlerinde 13 ay taksitli ve ‘‘sıfır faizli’’ satış kampanyası ile bayilerini rahatlattı.

PROMOSYON YAĞMURU

Piyasaların durgunluktan çıkmak için başvurdukları bir yöntem de promosyon. Bugüne kadar büyük ölçekli üreticilerin kullandığı promosyon imkanınından durgunlukla birlikte küçük işletmeler de yararlanmaya başladı. Yılın ilk yarısında çoğunlu market, akaryakıt istasyonu olmak üzere toplam 371 firma, Milli Piyango İdaresi'nden promosyon yapma izni aldı.

EYLÜL BEKLENTİSİ

Sanayici, tüccar ve esnaf, malını stokta bekletmek yerine fiyat artış hızını düşürürken, eylül ayından itibaren piyasaların yeniden eski durumuna geleceği tahmin ediliyor. Bu görüşü savunanlar, en ağır ekonomik krizlerden birinin yaşandığı 1994 yılında bile, piyasaların yılın son çeyreğinde hareketlendiğini hatırlatıyorlar.

SIFIR FAİZ

Piyasaların durgunluğu aşmak için en fazla başvurdukları yöntem, sıfır faizli vadeli satışlar. Başta beyaz ve elektonik eşya, otomotiv, mobilya olmak üzere pek çok sektörde satışlar sıfır faizli kampanyalarla gerçekleştiriliyor. Bugünlerde otomotiv sektöründe satışların önemli bölümünün 6 aya kadar uzayan sıfır faizli satışlarla gerçekleştirildiği belirtiliyor. Sıfır faizde vade, beyaz eşya sektöründe 13 aya kadar uzuyor.

Tekstil sektörü ise, iç piyasadaki durgunluğu aşabilmek için ihracatı zorluyor. İstatistikler bu sektörde henüz kriz sinyali vermiyor. İç piyasada sıkıntılarla karşı karşıya bulundukları savunulan sektörün ilk beş aydaki ihracat artışı, genel ihracat artışının 4.6 puan üzerinde gerçekleşti.

Tüketiciye dört altın öğüt

Piyasalardaki durgunluğu son sayısında kapak konusu

olarak işleyen haftalık Ekonomist Dergisi, tüketiciler için dört altın

öğütte bulundu. Ekonomist'e göre, bugünkü piyasa

koşullarında tüketicilerin yapması gerekenler şöyle:

ARAŞTIRIN:

Ekonomik durgunluk döneminde, firmaların

satışları azalır. Stok maliyetlerine katlanamayan bir çok firma

çok ciddi indirimlerle malını satmaya çalışır. Bu nedenle

herhangi bir ürün alırken çok iyi araştırma yapın.

ERTELEME:

Durgunluktan korkarak ihtiyacınızı ertelemeyin.

Çünkü bugün Türkiye'de yaşanan ekonomik durgunluğun

en geç ekim ayında sona ermesi bekleniyor. Şu anda erteleyebileceğiniz ihtiyacınızı, o dönemde alma imkanınız azalabilir.

KREDİ KULLANIN:

Enflasyondaki düşme eğilimi, faizleri aşağı çekti. Bu dönemde tüketici kredisi kullanmak cazip olabilir.

KAMPANYALARA GİRİN:

Durgunluk döneminde avantajlı kampanyalar dikkat çekiyor. Özellikle otomobil, beyaz ya da elektronik eşya ihtiyacı olanlar, piyasaları iyi izleyerek en uygun kampanyalara katılabilirler.

Kim ne dedi?

Mehmet YILDIRIM (İTO Başkanı):

Piyasalardaki durgunluk abartılıyor. Bu mevsimsel bir olay, herkes tatildi. Henüz hükümetin uyguladığı ekonomik önlemlerden dolayı piyasada durgunluk yaşandığını söylemek için erken. Yaz ayları yanıltmasın, reel ekonominin durumunu son üç ayda göreceğiz. Fakat birkaç aydır enflasyonla mücadele ediliyor diye piyasalarda ucuzluk olmaz. Şu an piyasada bir yıl önce üretilmiş ve sürülmüş mallar dolaşıyor. Bu malın fiyatı düşmez. Eğer hükümet ödün vermeden enflasyonla mücadele programını sürdürür ve döviz kurlarında istikrarlı seyrediş olursa 1999 için fiyatların artmasında yavaşlama beklenebilir.

İsmet ÖZCAN (TGSD Başkanı):

Kredi faizlerinde düşme var. Bu devam ederse ve istikrar önlemlerinden taviz verilmezse ilerisi için iyi bir umut ışığı olabilir. Çünkü faizler düşmeye devam ederse, maliyet de azalacağından iç piyasaya da bunu yansıtmak gerekecek. Bugün bazı mağazalarda üç gömlek fiyatına 4 gömlek satılıyorsa, demek ki fiyat aşağı çekilebiliyor demektir. Hazır giyimdeki durgunluk yaz mevsiminden kaynaklanıyor.

Sektörlerde son durum

ELEKTRONİK:

İç piyasada yüzde 6'lık bir düşüş yaşayan elektronik eşya sektörü, durgunluğu aşmak için indirim ve kampanyalara yüklendi. Televizyon satışlarında daha önce 70 ekran ile verilen 37 ekran televizyon promosyonu, 55 ekran satışlarında da uygulanmaya başlandı. Ayrıca, başta Arçelik, Beko ve Vestel olmak üzere firmalar üç aydan başlayan vadelerde peşin fiyatına taksitli satış kampanyaları gerçekleştiriyorlar.

BİLGİSAYAR:

Piyasalardaki durgunluktan en fazla etkilenen sektörlerden biri olan bilgisayar piyasasında, kampanya ve promosyonlar artıyor. Escort Computer gibi sektörün büyükleri ayda 99 dolar taksitle bilgisayar satarken, küçük ölçekli firmalar da bilgisayar ile birlikte yazıcı ve multimedya donanım gibi promosyonlarla ürün satmaya çalışıyor.

ÇİMENTO:

Durgunluktan etkilenmeyen sektörlerin başında geliyor. Piyasalar sinek avlarken, çimento sektörü yılın ilk altı aylık döneminde satışlarını yüzde 5 oranında artırmayı başardı.

OTOMOTİV:

Durgunluğu en fazla hisseden sektörlerden otomotivde, faizsiz vadeli satış kampanyaları etkisini göstermeye başladı. Bazı firmalar, satışlarını artırabilmek için bir yıllık kasko bedelini üstleniyor. Başta Ford, Honda, Tofaş ve Renault olmak üzere pek çok firma 6 aya kadar sıfır faizli vadeli satış yaparken, Opel, Frontera modelinde sıfır faizi 12 aylık vadede uyguluyor.Peugeot ise ticari araçlarda 230 milyon liralık indirim yaparak satışlarını çartırmaya çalışıyor. Hyundai ise 3 aylık vadede sıfır faiz uygularken, taşıt alım vergisini de üstleniyor.

KONFEKSİYON:

Konfeksiyon sektörü, durgunluğu aşabilmek için yaz indirimlerini öne aldı. Temmuz sonunda başlayan indirimler, bu yıl haziran ayının ortalarında vitrinlerde duyurulmaya başlandı. Büyük ölçekli konfeksiyon kuruluşları, taksitli satışlarında faizleri düşürüp vadeleri uzatırken, bu sektördeki küçük esnaf satışlarını promosyonla artırmaya çalışıyor.