Tahta çin oturuyor

TÜRKİYE’nin ithalatında yıllardır zirveyi kimselere vermeyen Rusya, petrol fiyatlarındaki gerilemenin etkisiyle tahtını kaybediyor. Çin son üç aydır aylık ithalatta Rusya’yı geride bırakarak Türkiye’ye en çok mal satan ülke olmayı başardı. Ekimde Türkiye Çin’den 2 milyar 79 milyon dolarlık, Rusya’dan ise 1 milyar 732 milyon dolarlık ithalat yaptı. 75 doların altındaki petrol fiyatları nedeniyle yılın son iki ayında da Rusya’dan ithalatı azaltması ve yıl sonunda Çin’in zirveyi tamamen ele geçirmesi bekleniyor. Bu da dış ticarette bir devrin değişmesi anlamına geliyor. Enerji ithalatı nedeniyle verilen dış ticaret ve cari açık artık oyuncak, makine, teknolojik ürünlerden kaynaklı açık haline dönecek.

AÇIK 7 AYIN DİBİNDE

Türkiye İstatistik Kurumu dün ekim ayına ilişkin dış ticaret verilerini açıkladı. Petrol fiyatlarındaki gerilemeye paralel ithalat tutarının azalmasıyla dış açık geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15.8 gerileyerek 6.25 milyar dolar oldu. Bu 7 ayın en düşük dış açığı. Beklentiler 6.7 milyar dolar seviyesinde idi. İhracat ekimde yüzde 7.3 artarak 12.9 milyar dolar; ithalat yüzde 1.5 azalarak 19.2 milyar dolar oldu. İthalat İhracat ocak-ekim döneminde, ihracat yüzde 5.6 artarak 131.4 milyar dolar olurken; ithalat aynı dönemde yüzde 3.9 azalarak 199 milyar dolar olarak gerçekleşti. 10 aylık dış açık yüzde 18.2 düşüşle 67.6 milyar dolar olurken, 12 aylık açık 84.8 milyar dolara indi.

PETROLÜN ETKİSİ

Tüm bu iyileşmede petrol fiyatlarının etkisi büyük. Haziranda 115 doların üzerine çıkan Brent petrolün varil fiyatı OPEC’in üretim miktarını değiştirmemesi ardından Temmuz 2010’dan bu yana en düşük olan 71.12 dolara kadar geriledi. Ekimde Türkiye’nin en büyük ithalat kalemi mineral yakıtlar ve mineral yağlar kaleminde ithalat yüzde 3.8 azalışla 4.32 milyar dolara indi. Enerji ithalatındaki düşüş ise yerini tüketim malı ithalatındaki artışa bırakıyor. Bu da ithalatımızda zirvenin de el değiştirmesine neden oluyor. Enerji ithalatıyla yıllardır zirvenin sahibi olan Rusya yerini tüketim malı ithalatı ağırlıklı Çin’e bırakıyor.

Cari açık iki yılın en düşüğüne inebilir

DIŞ ticaret açığındaki bu gerileme cari işlemler açığı için de umut verici. Verileri Reuters’a değerlendiren Odeabank Ekonomik Araştırmalar Müdürü İnanç Sözer, ekimde ihracat artarken ithalatın azaldığını, ekonomide yeniden dengelenmenin petrol fiyatlarındaki düşüşün de katkısıyla sürdüğünü belirtti. Sözer şöyle devam etti: “Ekim’de cari işlemler açığının 1.5 milyar dolar ile iki yılın en düşük seviyesinde gerçekleşeceğini ve 12 aylık cari açığın da Eylül’deki 46.7 milyar dolardan 45 milyar dolara ineceğini öngörüyoruz. Petrol fiyatlarındaki son düşüşlerin korunacağı düşüncesiyle, önümüzdeki dönemde dış ticaret açığında ve dolayısıyla cari işlemler açığında olumlu bir seyir görmeye devam edeceğiz.”